Đồng chí Lê Quang Mạnh trình bày Kế hoạch số 62/KH-HĐBCQG. Ảnh: Viết Thành
Rõ mốc thời gian, tiến độ
Theo đó, cuộc bầu cử sẽ được tổ chức thống nhất vào chủ nhật, ngày 15-3-2026 với quy mô ngày hội của toàn dân. Tinh thần chỉ đạo xuyên suốt của cuộc bầu cử là kiên quyết không vì cơ cấu mà hạ thấp tiêu chuẩn. Yêu cầu về tiêu chuẩn và chất lượng đại biểu được đặt làm trọng tâm, quyết định sự thành công của nhiệm kỳ 2026-2031.
Theo kế hoạch, tổng số đại biểu Quốc hội khóa XVI được xác định không quá 500 người. Cơ cấu người ứng cử được quy định chặt chẽ, bảo đảm có ít nhất 35% tổng số người trong danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu Quốc hội là phụ nữ và ít nhất 18% là người dân tộc thiểu số.
Một điểm lưu ý quan trọng về ứng cử là công dân được nộp hồ sơ ứng cử làm đại biểu HĐND tối đa ở hai cấp trong cùng một nhiệm kỳ. Tuy nhiên, nếu đã nộp hồ sơ ứng cử đại biểu Quốc hội, người đó chỉ được nộp hồ sơ ứng cử làm đại biểu HĐND ở một cấp. Quy định này nhằm định hướng, tránh sự phân tán nguồn lực và bảo đảm trách nhiệm cá nhân của người trúng cử.
Quang cảnh hội nghị tại điểm cầu Trung ương. Ảnh: Viết Thành
Thời gian nhận hồ sơ ứng cử đại biểu được thực hiện thống nhất từ ngày 15-12-2025 đến 1-2-2026 (tức 42 ngày trước ngày bầu cử). Ủy ban Bầu cử các cấp có trách nhiệm thông báo công khai địa điểm và thời gian tiếp nhận hồ sơ trên các phương tiện thông tin đại chúng ở địa phương.
Đồng chí Lê Quang Mạnh cho biết, Kế hoạch số 62/KH-HĐBCQG đã thiết lập một lộ trình thời gian chi tiết, mang tính pháp lý bắt buộc, yêu cầu sự đồng bộ và chủ động của các cơ quan, tổ chức và cá nhân trong việc thực hiện.
Theo đó, Ủy ban Bầu cử các cấp phải được thành lập chậm nhất vào ngày 30-11-2025 (tương đương 105 ngày trước ngày bầu cử), tiếp theo là sự ra đời của Ban Bầu cử chậm nhất vào ngày 4-1-2026 (70 ngày trước ngày bầu cử).
Song song với việc tổ chức nhân sự, Hội đồng Bầu cử quốc gia sẽ tiến hành ấn định và công bố chính thức đơn vị bầu cử đại biểu Quốc hội chậm nhất là ngày 25-12-2025 (80 ngày trước ngày bầu cử), căn cứ trên cơ sở dữ liệu số dân mới nhất, sau khi đã tiếp nhận dự kiến danh sách đơn vị bầu cử từ các địa phương trong khoảng từ ngày 15 đến 20-12-2025.
Công tác hiệp thương là khâu then chốt trong quy trình nhân sự, là cơ chế sàng lọc dân chủ và chính trị được thực hiện qua ba hội nghị theo các mốc thời gian chặt chẽ. Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, phải hoàn thành chậm nhất là ngày 10-12-2025, đóng vai trò định hướng ban đầu, ngay sau đó Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thường trực HĐND sẽ tiến hành điều chỉnh lần thứ nhất về cơ cấu, thành phần.
Hội nghị hiệp thương lần thứ hai được tổ chức chậm nhất là ngày 3-2-2026, tiếp tục điều chỉnh, sàng lọc sâu hơn.
Hội nghị hiệp thương lần thứ ba, chậm nhất là ngày 20-3-2026 (23 ngày trước ngày bầu cử), nhằm chốt danh sách chính thức những người ứng cử.
Việc gửi biên bản hội nghị về Hội đồng Bầu cử quốc gia ngay sau đó là yêu cầu bắt buộc, khẳng định tính pháp lý và kỷ cương của toàn bộ quy trình.
Để bảo đảm quyền công dân được thực hiện đầy đủ, công tác niêm yết danh sách cử tri phải được hoàn thành chậm nhất là ngày 3-2-2026 (40 ngày trước ngày bầu cử), được công khai tại trụ sở UBND cấp xã và các địa điểm công cộng để công dân có trọn 30 ngày kiểm tra và thực hiện quyền khiếu nại sai sót.
Việc công bố danh sách chính thức người ứng cử đại biểu Quốc hội và HĐND phải hoàn thành chậm nhất là ngày 26-2-2026 (17 ngày trước ngày bầu cử). Mốc thời gian này đồng thời mở ra giai đoạn vận động bầu cử, kéo dài cho đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ.
Bảo vệ tuyệt đối an toàn cho cuộc bầu cử
Để bảo đảm cuộc bầu cử diễn ra thành công, kế hoạch coi trọng công tác bảo vệ chính trị nội bộ, an ninh, trật tự và thông tin tuyên truyền. Hội đồng Bầu cử quốc gia đã ban hành Nghị quyết số 10 thành lập Tiểu ban Đảm bảo an ninh, trật tự và an toàn xã hội, chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt an ninh, bảo vệ tuyệt đối an toàn cho cuộc bầu cử.
Các đại biểu tham dự tại điểm cầu Thành ủy Hà Nội sáng 15-11. Ảnh: Viết Thành
Về giải quyết khiếu nại, tố cáo, công tác này được thực hiện theo quy định của Luật Bầu cử và Hướng dẫn số 19 ngày 25-8-2025 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương. Người khiếu nại không đồng ý với kết quả giải quyết của Ban Bầu cử, Ủy ban Bầu cử có quyền khiếu nại lên Hội đồng Bầu cử quốc gia.
Về công tác giám sát, Hội đồng Bầu cử quốc gia có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội giám sát, kiểm tra, đôn đốc việc thi hành pháp luật về bầu cử. Thường trực HĐND, UBND các cấp cũng có trách nhiệm giám sát, kiểm tra công tác bầu cử trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
Giai đoạn cuối cùng của cuộc bầu cử là việc xác lập tư cách pháp lý cho các đại biểu trúng cử. Hội đồng Bầu cử quốc gia có trách nhiệm tổng hợp, thẩm định và công bố kết quả bầu cử đại biểu Quốc hội chậm nhất ngày 25-3-2026 (tức 10 ngày sau ngày bầu cử). Ngay sau đó, Hội đồng sẽ tiến hành xác nhận tư cách và cấp giấy chứng nhận cho người trúng cử, đồng thời báo cáo kết quả chính thức tại kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XVI.
Tương tự, Ủy ban Bầu cử các cấp cũng sẽ thực hiện việc xác nhận và cấp giấy chứng nhận cho đại biểu HĐND khóa mới, hoàn tất quá trình chuyển giao quyền lực. Việc tổng kết cuộc bầu cử ở các địa phương phải được tiến hành ngay sau khi Hội đồng Bầu cử quốc gia công bố kết quả, cho đến trước ngày 1-4-2026, bảo đảm sự kiện được đánh giá toàn diện, kịp thời.
Hương Ly