Tờ The Kyiv Independent ngày 1-5 đưa các thông tin chi tiết đáng chú ý về thỏa thuận khoáng sản Mỹ-Ukraine vừa ký kết hôm 30-4.
Thỏa thuận này mở đường cho việc thành lập một quỹ đầu tư chung nhằm hỗ trợ tái thiết Ukraine, với sự tham gia của Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Mỹ (DFC) và Cơ quan Hỗ trợ Đối tác Công – Tư của Ukraine.
Trước đó, việc ký kết từng bị trì hoãn do bất đồng, trong đó Ukraine yêu cầu đưa vào các cam kết an ninh và khẳng định thỏa thuận không được xem là hình thức hoàn trả viện trợ quân sự trước đây. Cuối cùng, phía Ukraine đã đạt được việc loại bỏ yêu cầu trả lại viện trợ đã nhận, nhưng các khoản viện trợ mới trong tương lai có thể được tính vào quỹ này.
Xe tải chở khoáng sản tại một mỏ gần khu vực tiền tuyến ở Donetsk (Ukraine) ngày 26-2. Ảnh: GETTY IMAGES
Mặc dù văn bản cuối cùng không bao gồm các cam kết an ninh, Bộ trưởng Kinh tế Ukraine - bà Yuliia Svyrydenko cho biết thỏa thuận có thể mở ra cơ hội cho Kiev nhận thêm hỗ trợ từ Mỹ, chẳng hạn hệ thống phòng không.
Theo thỏa thuận, quỹ đầu tư sẽ nhận 50% doanh thu từ các giấy phép khai thác mới trong lĩnh vực khoáng sản chiến lược, dầu khí. Danh sách đính kèm gồm 57 loại khoáng sản như uranium, lithium, đất hiếm, vàng, bạch kim, dầu mỏ và khí đốt. Danh sách này chỉ được mở rộng nếu cả hai bên cùng đồng ý.
Ảnh chụp từ trên cao cho thấy máy xúc hoạt động tại mỏ titan ở tỉnh Zhytomyr. Ảnh: AFP
Thỏa thuận quy định rằng các cá nhân hoặc tổ chức có giấy phép khai thác khoáng sản hoặc phát triển hạ tầng phải chia sẻ cơ hội đầu tư với quỹ chung Mỹ–Ukraine. Nếu quỹ này thể hiện sự quan tâm đến một dự án nào đó, thì không bên nào khác được nhận điều kiện ưu đãi hơn quỹ.
Thỏa thuận cũng nêu rõ các hoạt động của quỹ phải tuân thủ luật pháp Ukraine và Liên minh châu Âu (EU), và không được cản trở tiến trình gia nhập EU của Ukraine. Nếu có thay đổi, hai bên sẽ cùng tham vấn để điều chỉnh điều khoản phù hợp.
Mọi thu nhập và giao dịch liên quan đến quỹ sẽ không bị đánh thuế ở cả Ukraine và Mỹ. Mỹ cam kết không áp thuế thương mại lên khoáng sản do quỹ nhập khẩu từ Ukraine. Ngoài ra, Ukraine cho phép chuyển đổi tự do từ đồng hryvnia (Ukraine) sang USD để phục vụ hoạt động của quỹ, nhưng có thể áp dụng hạn chế nếu cần bảo vệ ổn định tài chính, sau khi trao đổi với phía Mỹ.
Theo nghị sĩ Ukraine - ông Yaroslav Zhelezniak, thỏa thuận này mới là bước đầu.
Quốc hội Ukraine cần phê chuẩn thỏa thuận trong kỳ họp dự kiến diễn ra vào giữa tháng 5 để thỏa thuận có hiệu lực. Sau đó, hai văn bản phụ sẽ được ký kết, bao gồm một hiệp định giữa Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Mỹ (DFC) và cơ quan đại diện phía Ukraine, cùng với phần kỹ thuật của thỏa thuận. Đồng thời, một số luật liên quan như Luật Ngân sách và Luật Thuế của Ukraine cũng sẽ phải sửa đổi để phù hợp với việc triển khai thỏa thuận này.
DƯƠNG KHANG