'Chìa khóa 57 và 68' đưa Quảng Ninh 'vươn mình': Từ 'vỉa than' đến 'vỉa số'

3 giờ trướcBài gốc

Giai đoạn tiếp theo, Quảng Ninh xác định phải khai thác “mỏ tăng trưởng” mới - lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính cho phát triển. Trong đó, các doanh nghiệp, khu vực kinh tế tư nhân được kỳ vọng sẽ trở thành những “người thợ kiểu mới”, một động lực quan trọng để đóng góp vào tiến trình khai phá này, phát triển kinh tế địa phương và cả vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Công ty CP Thiết bị điện Cẩm Phả đầu tư hệ thống phòng lab hiện đại qua chuyển giao công nghệ cao để nghiên cứu thiết kế, sản xuất các sản phẩm mới

Hiệu quả chưa tương xứng tiềm năng

Được công nhận là doanh nghiệp khoa học và công nghệ (KH&CN) từ năm 2017, Công ty CP Thiết bị điện Cẩm Phả (tỉnh Quảng Ninh) đã tập trung nghiên cứu, đầu tư các sản phẩm công nghệ mới. Tiêu biểu như dây chuyền công nghệ thiết kế, sản xuất hợp bộ máy biến áp phòng nổ công suất đến 1250kVA, sử dụng an toàn trong khai thác than hầm lò và các công trình ngầm; sản xuất máy biến áp 110kV, công suất đến 63MVA. Đơn vị cũng chế tạo thành công máy biến áp truyền tải 220kV, 250MVA với công nghệ được chuyển giao của CHLB Đức, được các hiệp hội chuyên môn quốc tế công nhận.

Ông Phạm Văn Phượng, Phó Giám đốc phụ trách KH&CN của Công ty cho biết, nhà xưởng, phòng lab, thiết bị công nghệ tự động hóa có độ chính xác cao đã và đang đáp ứng được yêu cầu sản xuất ngày càng tăng. Năm 2024, doanh thu của sản phẩm hình thành từ kết quả KH&CN chiếm gần 70% tổng doanh thu; lợi nhuận (trước thuế) của sản phẩm hình thành từ kết quả KH&CN cũng tăng gần 5 lần so với năm trước đó.

“Chúng tôi được ưu đãi nhiều về chính sách thuế, đất đai, chính sách khác theo quy định của nhà nước cho doanh nghiệp KH&CN. Là doanh nghiệp tư nhân nên đơn vị phải chủ động nhìn nhận hiệu quả từ khi bắt đầu đầu tư và dài hạn sau nhiều năm nữa. Không đầu tư nhỏ giọt mà cần phải đồng bộ và theo kịp công nghệ mới hiện nay”, ông Phượng khẳng định.

Tỉnh Quảng Ninh phát triển và đang vẫn đang tiếp tục mở rộng, hoàn thiện các KCN, thu hút đầu tư công nghiệp công nghệ cao từ các nhà đầu tư trong nước và quốc tế

Tính đến giữa tháng 9/2025, Quảng Ninh có 33 doanh nghiệp KH&CN, số lượng nằm trong TOP đầu cả nước và đạt được nhiều giá trị cho các lĩnh vực trọng điểm. Trên địa bàn có hơn 11.000 doanh nghiệp tư nhân đang hoạt động, đóng góp đáng kể vào GRDP của địa phương. Dù vậy, Dự thảo Báo cáo chính trị của BCH Đảng bộ tỉnh tại Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2025-2030 cũng nhận định, nhiệm kỳ qua, “khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa thực sự trở thành một động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội”, “quy mô, hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của tỉnh”.

Điều này có nguyên nhân một phần do quy mô nhiều doanh nghiệp còn nhỏ, nguồn lực hạn hẹp và cùng với đó là ý thức ứng dụng khoa học công nghệ của một số chủ doanh nghiệp chưa cao. Theo Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh, doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tới khoảng 98% tổng số doanh nghiệp trên địa bàn. Anh Phạm Quang Tùng, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ tỉnh Quảng Ninh, Chủ tịch CLB Đầu tư và Khởi nghiệp tỉnh Quảng Ninh cho biết thêm, doanh nghiệp khởi nghiệp địa phương chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ, sản xuất ngành hàng thiết yếu là chính, mới manh nha sang các ngành sản xuất áp dụng KHCN vào.

“Các doanh nghiệp còn thiếu vốn, kỹ năng, mối quan hệ cũng như tài chính. Do đó, vừa qua cũng như hiện nay mới chỉ có quy mô vừa phải, cần nuôi dưỡng trưởng thành dần thì mới có thể tham gia vào các hệ sinh thái, các mô hình đưa KHCN vào để sản xuất lớn hơn”, anh Tùng thừa nhận.

Chuỗi công nghiệp sản xuất ô tô, cơ khí chế tạo, lắp ráp thiết bị điện, điện tử... có thương hiệu quốc tế đang dần hình thành tại Quảng Ninh, tiêu biểu như Foxconn, Jinko Solar, TCL, Autoliv…

“Đòn bẩy” để “bung sức”

Một thập kỷ gần đây, với định hướng phát triển từ “nâu sang xanh”, tỉnh Quảng Ninh đã có hàng loạt quyết sách quan trọng giúp chuyển đổi mô hình tăng trưởng một cách bền vững. Điển hình như các Nghị quyết số 01-NQ/TU về phát triển nhanh, bền vững ngành công nghiệp chế biến, chế tạo (năm 2020), Nghị quyết số 09-NQ/TU về Chuyển đổi số toàn diện (năm 2022), Nghị quyết số 13-NQ/TU về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (năm 2023)… Điểm sáng của Quảng Ninh là thu hút đầu tư mạnh mẽ vào ngành công nghiệp chế biến chế tạo, trở thành động lực tăng trưởng chính (trung bình tăng 23%/năm), cùng với các ngành công nghiệp truyền thống như than, điện và du lịch, dịch vụ giúp GRDP tăng khoảng 10%/năm, gấp 1,7 lần bình quân chung cả nước.

Với 16 khu công nghiệp (bao gồm các KCN đã đi vào hoạt động, đang trong quá trình xây dựng và đang được nghiên cứu quy hoạch, lựa chọn nhà đầu tư) cùng cơ chế “trải thảm” trong thu hút đầu tư, tỉnh Quảng Ninh đang dần trở thành “bến đỗ” cho các tập đoàn lớn trong và ngoài nước, sản xuất kinh doanh các sản phẩm sử dụng công nghệ cao, bước đầu hình thành chuỗi công nghiệp sản xuất ô tô, cơ khí chế tạo, lắp ráp thiết bị điện, điện tử… Tuy vậy, trên thực tế, sự tham gia của các doanh nghiệp tư nhân địa phương vào chuỗi liên kết ngành lại chưa được như kỳ vọng.

Ông Bruno Jaspaert, Tổng giám đốc Tổ hợp KCN DEEP C, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) đánh giá cao việc tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi của Quảng Ninh, nhưng đồng thời cũng nhận định: Sự thiếu hụt lớn nhất trong toàn bộ hệ sinh thái của Việt Nam, không chỉ Quảng Ninh, là sự thiếu hụt các doanh nghiệp vừa và nhỏ mà thường tạo thành một phần quan trọng trong hệ sinh thái, chuỗi cung ứng cho các nhà đầu tư lớn hơn.

“Không có đủ các nhà cung cấp có thể đáp ứng được chất lượng. Quảng Ninh có lẽ còn là một ví dụ rõ ràng hơn bởi vì nền kinh tế của tỉnh còn khá trẻ. Thêm vào đó là sự thiếu hụt các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ cho các nhà đầu tư công nghệ cao mà Quảng Ninh đang thu hút hiện nay”, ông Bruno Jaspaert nhấn mạnh.

Thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao về KHCN cũng là 1 khó khăn đối với các doanh nghiệp địa phương trong lộ trình "số hóa"

Thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao về KHCN để triển khai các nhiệm vụ lớn, phức tạp cũng là 1 điểm yếu khác khi hiện nay tại Quảng Ninh không tập trung các Trung tâm, Viện Nghiên cứu hay trường Đại học lớn. Ông Phạm Văn Thể, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh khẳng định, tiềm năng phát triển của khối doanh nghiệp tư nhân tại địa phương là rất lớn. Trong bối cảnh nhiều khó khăn hiện nay, các Nghị quyết của Bộ Chính trị như Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân chính là những “đòn bẩy” kịp thời để doanh nghiệp địa phương “bung sức”.

“Doanh nghiệp nào cũng phải xác định đưa khoa học công nghệ vào sản xuất kinh doanh thì mới có hiệu quả, nếu vẫn làm theo lối mòn thì chắc chắn sẽ thất bại. Thực hiện các nghị quyết này, chúng tôi sẵn sàng phối hợp với chính quyền địa phương xây dựng một đề án, sát với thực tiễn trong hỗ trợ cho doanh nghiệp. Thời gian tới này chắc chắn doanh nghiệp sẽ còn rất nhiều khó khăn, nếu được hỗ trợ thì việc tăng trưởng “2 con số” tới đây mới thực sự bền vững”, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh nêu ý kiến.

Năm 2025, mục tiêu của Quảng Ninh là đạt tăng trưởng GRDP 14%. Thách thức của địa phương là mâu thuẫn giữa mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định trên “2 con số” đến năm 2030 với việc nâng cao chất lượng tăng trưởng, trong khi quy mô kinh tế địa phương ngày càng lớn. Từ “vỉa than” đến “vỉa số”, Quảng Ninh muốn đưa KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành động lực cốt lõi thúc đẩy tăng trưởng GRDP. Đó cũng chính là những nhiệm vụ mà chính quyền và các doanh nghiệp địa phương đặt ra để có thể khai phá những “mỏ tăng trưởng” mới.

Trường Giang/VOV Đông Bắc

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/chia-khoa-57-va-68-dua-quang-ninh-vuon-minh-tu-via-than-den-via-so-post1231873.vov