Những dự án trường nội trú liên cấp đang triển khai góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng giáo dục. Ảnh minh họa
Nâng bước chân tới trường
Ia Mơ là xã biên giới của tỉnh Gia Lai, có 6 thôn, làng, với 746 hộ, hơn 3.200 nhân khẩu. Tại đây có 84% dân số là người dân tộc thiểu số. Xã Ia Mơ chưa có trường nội trú nên việc dạy và học còn gặp nhiều khó khăn. Có 16 năm công tác tại Trường Tiểu học và THCS Nguyễn Văn Trỗi (làng Klah, xã Ia Mơ) nên cô Nguyễn Thị Ánh Nguyệt thấu hiểu được những khó khăn, vất vả của những đứa trẻ ở Ia Mơ trên hành trình đi tìm kiếm tri thức. Học sinh theo học tại trường phần lớn là người dân tộc Jrai, sinh sống ở các thôn làng xa xôi nên việc đến trường gặp nhiều khó khăn.
"Phụ huynh phải chở các em vượt nhiều cây số để đến được địa điểm học tập. Ngày nắng, đường đất lởm chởm, bụi bay mịt mù. Mùa mưa thì đường lầy lội, trơn trượt. Bên cạnh đó, nhiều gia đình có hoàn cảnh khó khăn nên từ khi còn nhỏ, các em đã phải theo bố mẹ đi làm nương, rẫy dẫn đến ảnh hưởng đến việc học tập", cô Nguyệt chia sẻ.
Năm nào cũng vậy, cứ sau dịp khai giảng năm học mới hoặc sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán là giáo viên nhà trường phải đến tận nhà vận động người dân cho trẻ được đi học. Để có thể nhận được "cái gật đầu" của phụ huynh, bên cạnh việc thuyết phục bằng lời nói, giáo viên nhiều khi còn phải giúp trẻ làm việc nhà. Ở Ia Mơ, nhiều người dân không thể viết, đọc tiếng Việt nên việc hoàn thiện hồ sơ, giấy tờ cho trẻ đến trường đều do giáo viên đứng ra thực hiện. Vận động vất vả là thế nhưng do điều kiện đường xá xa xôi, không có nội trú nên nhiều học sinh vẫn bỏ học. Chính vì thế, có trường nội trú sẽ giải quyết được nhiều vấn đề, giúp học sinh yên tâm học tập.
Ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Chủ tịch UBND xã Ia Mơ cho biết, trên địa bàn xã còn nhiều hộ nghèo, đời sống còn gặp nhiều khó khăn dẫn đến còn tình trạng trẻ chưa chuyên cần đến lớp. Ngoài vấn đề kinh tế, khoảng cách là một trong những yếu tố khiến trẻ thôi học. "Đơn cử như ở làng Ring, do quãng đường di chuyển xa nên nhiều năm qua, học sinh bậc tiểu học và trung học cơ sở của làng đều phải sang tỉnh Đắk Lắk để học. Tại những buổi tiếp xúc cử tri, bà con đều bày tỏ nguyện vọng được Nhà nước tạo điều kiện hỗ trợ xây trường nội trú để việc học của các em được tốt hơn. Đồng thời, việc đưa đón trẻ đến trường của phụ huynh cũng đỡ vất vả", ông Tuấn Anh chia sẻ.
Trường phổ thông nội trú liên cấp được xây dựng sẽ giúp duy trì ổn định sĩ số tại các trường vùng biên - Ảnh minh họa
Nguyện vọng của người dân Ia Mơ sắp trở thành hiện thực khi địa phương được ngân sách phân bổ xây dựng trường nội trú liên cấp. Chính quyền địa phương cũng đã đề xuất thu hồi khu đất diện tích 6ha để kịp thời triển khai dự án. Việc có một ngôi trường mới khang trang sẽ đáp ứng mong mỏi của nhân dân. "Chính quyền xã cũng đã tính đến các giải pháp để phát huy hiệu quả trường nội trú sau khi hoàn thành. Trong đó tập trung đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đẩy mạnh chuyển đổi số và đầu tư trang thiết bị hiện đại. Xã sẽ tiếp tục phối hợp huy động nguồn lực xã hội hóa, duy trì các mô hình nhằm hỗ trợ học sinh nghèo, tạo điều kiện học tập tốt nhất cho các em", ông Tuấn Anh cho hay.
Tại nơi có gần 500 học sinh học tập tại 1 điểm trường chính và 3 điểm lẻ, ông Ngô Văn Vững, Phó Hiệu trưởng Trường TH và THCS Nguyễn Văn Trỗi, cũng không giấu được niềm vui trước viễn cảnh một ngôi trường nội trú liên cấp khang trang sẽ mọc lên ở vùng biên viễn, nâng bước những thế hệ trẻ em nơi đây. Việc dạy học phân tán ở 4 điểm gây khó khăn cho công tác quản lý và tổ chức các hoạt động trải nghiệm tập thể. Đặc biệt, môn Tin học phải học trái buổi, học sinh phải di chuyển về điểm chính để học. Nếu trường nội trú được xây dựng sẽ giúp nhà trường dễ dàng tổ chức hoạt động trải nghiệm thực tế, góp phần phát triển toàn diện về kiến thức, kỹ năng và phẩm chất cho các em.
Bên cạnh đó, ông Vững cho rằng, trường nội trú cũng sẽ giúp học sinh khắc phục được khoảng cách địa lý, đường đi khó khăn, nguy hiểm nhất là vào mùa mưa để đến trường từ đó duy trì sĩ số và chuyên cần của lớp học. Chỗ ở và học tập ổn định tại trường cũng sẽ hạn chế tình trạng bỏ học giữa chừng. Tại ngôi trường mới, bên cạnh việc học tập, các em cũng sẽ được cung cấp các bữa ăn đầy đủ, hợp vệ sinh, góp phần cải thiện thể trạng, khắc phục tình trạng suy dinh dưỡng phổ biến ở vùng cao.
Mở ra cánh cửa tương lai
Ở nơi biên cương đầy nắng và gió của tỉnh Quảng Ngãi, thầy cô và người dân ở xã Dục Nông cũng đang mong ngóng ngôi trường nội trú sẽ được hoàn thiện trong thời gian tới. Công trình này không chỉ là giải pháp cho bài toán cơ sở vật chất xuống cấp, mà còn mở ra cánh cửa mới cho tương lai học trò vùng biên. Trường TH - THCS Đăk Dục (xã Dục Nông) được hình thành trên cơ sở sáp nhập 3 trường với 1.136 học sinh, với gần 90% là học sinh dân tộc thiểu số. Ông Trần Đức Thư, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết nhiều năm qua, thầy và trò nhà trường đã quen với những phòng học chật hẹp, ngói phai màu, nền gạch bong tróc. Nhiều em ở thôn xa phải lội suối, men đường đất đến lớp. Vậy nên, khi nghe tin xã được đầu tư xây dựng trường nội trú, thầy trò nhà trường rất mừng. "Công trình này thực sự mở ra hy vọng mới cho học sinh nơi đây", ông Thư chia sẻ.
Giáo viên một điểm trường tiểu học ở Thái Nguyên xách nước suối về để sinh hoạt
Tại xã biên giới Yên Khương (tỉnh Thanh Hóa) điểm trường chính sẽ đặt ở bản Bôn với diện tích 1,7 ha, cùng một điểm trường phụ 0,3 ha ở bản Xắng Hằng. Cả hai sẽ được đầu tư đồng bộ hạ tầng phục vụ học tập và sinh hoạt nội trú cho học sinh, giáo viên. Ông Nguyễn Văn Hoàn, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Yên Khương cho biết, nhà trường có 19 cán bộ, giáo viên và 313 học sinh, trong đó, có tới 70 em đang phải ở trọ. Cán bộ, giáo viên đa phần công tác xa nhà, đường sá hiểm trở nên ở lại trường trong điều kiện sinh hoạt còn thiếu thốn. Bên cạnh đó, trang thiết bị phục vụ việc dạy và học hiện tại chưa thể đáp ứng tốt yêu cầu chương trình mới.
Ông Hoàn dự kiến sẽ có khoảng 500 học sinh đăng ký ở lại bán trú khi trường mới được khánh thành. Ngôi trường sẽ giúp học sinh có nơi ăn, chốn ở khang trang, an toàn hơn, đặc biệt là các em ở các bản xa. Trước đây, mùa mưa, nhiều em phải nghỉ học vì sạt lở đường. Bên cạnh đó, ông Hoàn cũng tin rằng cơ sở vật chất tốt hơn sẽ giúp thầy cô yên tâm bám trường, đổi mới phương pháp giảng dạy nâng cao chất lượng giáo dục.
Những dự án trường nội trú liên cấp đang triển khai rốt ráo trên khắp các vùng biên giới cho thấy sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước đối với giáo dục dân tộc thiểu số và vùng khó khăn. Những ngôi trường mới sẽ như một điểm tựa tri thức góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng giáo dục, duy trì ổn định sĩ số và kiến tạo nên những lớp người trẻ có tri thức, kỹ năng, làm nền tảng vững chắc cho sự phát triển và bảo vệ an ninh vùng biên giới.
Nguyễn Hải Phong