Nhiều nhà dân đổ nát sau thiên tai.
Ba giờ sáng, khi gió đã dịu và mưa bắt đầu thưa dần sau khi bão số 13 (Kalmaegi) quét qua, ông Đoàn Văn Thành (59 tuổi) lần dò từng bước quay về căn nhà nhỏ của gia đình ở thôn Tân An, xã Phù Mỹ, tỉnh Gia Lai. Trong ánh đèn pin leo lét, ông sững người. Nơi từng là mái nhà che chở cho cả gia đình giờ chỉ còn là đống đổ nát ngổn ngang. Tường sập, mái tôn xoắn vặn, đồ đạc vùi lấp trong bùn đất. Ông Thành đứng chết lặng hồi lâu rồi bật khóc. "Lúc đó tôi không nói được gì, chỉ biết khóc. Nhà sập hết rồi, không còn gì nữa…", ông kể, giọng nghẹn lại.
Gia đình ông Thành thuộc diện đặc biệt khó khăn. Bốn thành viên trong nhà thì có đến ba người đau ốm triền miên. Bản thân ông mắc bệnh thần kinh tọa, hen phế quản, Vợ ông, bà Võ Thị Cẩm Lệ (55 tuổi) bị bệnh parkinson; con gái út mang dị tật bẩm sinh từ nhỏ. Người con gái lớn đã lập gia đình, cùng chồng ở chen chúc trong căn nhà tạm với vợ chồng ông. Những năm trước, khi sức khỏe còn cho phép, ông Thành làm công nhân, đồng lương ít ỏi nhưng đủ cầm cự cuộc sống và lo chạy chữa cho con. Từ ngày bệnh tật bủa vây, cả gia đình chỉ còn trông chờ vào trợ cấp và sự đỡ đần của vợ chồng con gái lớn. "Tiền đã không có, sức cũng không còn. Cố gắng lắm mới dựng được căn nhà để ở. Ai ngờ bão tới là sập hết. Tôi không dám nghĩ tới tương lai", ông Thành nói, ánh mắt trống rỗng nhìn khoảng đất trơ trọi từng là nền nhà.
Người dân nhặt nhạnh những gì còn sót lại và nước mắt người mất nhà.
Không riêng gì gia đình ông Thành, sau những đợt thiên tai dồn dập, nhiều mái nhà ở Gia Lai đã không còn đứng vững. Tại thôn Chánh Hữu, xã Ngô Mây, anh Nguyễn Thế Kiên (43 tuổi) vẫn chưa hết bàng hoàng mỗi khi nhớ lại đêm lũ lịch sử giữa tháng 11. Trước đó, bão số 13 đã làm căn nhà của gia đình anh bị tốc mái. Chưa kịp sửa sang thì nước lũ bất ngờ dâng cao trong đêm, cuốn phăng tất cả. "Hôm đó may mắn là vợ chồng tôi và hai đứa nhỏ sang nhà hàng xóm ở nhờ nên thoát nạn. Sáng hôm sau quay lại thì nhà không còn nữa", giọng anh Kiên trầm xuống. Anh Kiên làm thợ hồ, vợ là công nhân may tại Quy Nhơn, thu nhập chỉ đủ đắp đổi qua ngày. "Bão lũ tới là sạch trắng. Nghĩ tới chuyện dựng lại căn nhà mà tôi thấy quá sức", anh Kiên thú nhận.
Bão số 13 đã gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng cho tỉnh Gia Lai. Ngoài hạ tầng xã hội, toàn tỉnh có hơn 1.000 căn nhà bị sập hoàn toàn; hơn 7.700 căn hư hỏng rất nặng; hơn 8.000 căn thiệt hại từ 30- 50% và hơn 10.000 căn bị ngập nước. Tổng thiệt hại ước tính hơn 5.000 tỷ đồng.
Tại Quảng Ngãi, những cơn mưa lớn kéo dài đầu tháng 11 cũng gây ra sạt lở đất trên diện rộng, làm sập và hư hỏng hàng trăm ngôi nhà, đẩy nhiều hộ dân vào cảnh "màn trời chiếu đất". Trưa 19-11, ngọn đồi tại thôn Huy Em, xã Sơn Tây Thượng bất ngờ sạt lở, hàng nghìn mét khối đất, đá đổ ập xuống phủ lấp toàn bộ nền đường Đông Trường Sơn, vùi lấp căn nhà cùng quán cà-phê và kho chứa hàng của chị Phạm Thị Thùy Trang. Ở tổ 4 thôn Trà Vân, xã Tây Trà Bồng, căn nhà của gia đình ông Lý Thanh Tùng (54 tuổi) bị sập hoàn toàn khi đất dưới nền nhà bất ngờ sụt lún. Cách đó không xa, gia đình chị Hồ Thị Lan (26 tuổi, người đồng bào Co, thôn Cà Đam, xã Tây Trà Bồng) cũng rơi vào cảnh mất nhà sau một đêm mưa gió. Ngôi nhà vốn đã tạm bợ, khi đất đá từ sườn núi đổ xuống đã bị vùi lấp chỉ trong chốc lát.
Theo thống kê, sau đợt mưa lũ, toàn tỉnh Quảng Ngãi ghi nhận hàng chục căn nhà sập hoàn toàn, hàng trăm căn hư hỏng nặng và hơn 1.000 căn bị ảnh hưởng ở các mức độ khác nhau. Riêng xã Tây Trà Bồng có nhiều hộ dân phải di dời khẩn cấp do nguy cơ sạt lở vẫn còn hiện hữu. Những con số ấy phản ánh mức độ tàn phá khốc liệt của thiên tai, nhưng vẫn chưa thể lột tả hết nỗi lo của người dân khi đêm xuống không còn mái nhà để trở về.
Với nhiều hộ nghèo, đồng bào vùng sâu, vùng xa, một căn nhà kiên cố là ước mơ cả đời người. Thế nhưng, chỉ sau vài ngày mưa bão, tất cả có thể bị cuốn trôi. Khi mùa mưa vẫn còn kéo dài, nỗi lo an cư của người dân ở Gia Lai và Quảng Ngãi vẫn chưa có hồi kết. Đằng sau những căn nhà sập là những phận người chênh vênh, đang cần hơn bao giờ hết sự sẻ chia, hỗ trợ để có thể dựng lại mái ấm, ổn định cuộc sống sau thiên tai.
(còn nữa)
Hà Vy