Chiến lược 'câu giờ' đem lại thành công cho ca bệnh hiếm

2 giờ trướcBài gốc

Ca bệnh hiếm tại Việt Nam mở ra hướng tham khảo cho giới y khoa quốc tế.

Ngày 13/9, BSCK2. Lê Duy Lạc, Trưởng đơn vị Tim mạch can thiệp, khoa Hồi sức tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức, cho biết báo cáo về ca bệnh hiếm tại bệnh viện được chấp thuận đăng tải sau 8 tháng thẩm định và bình duyệt quốc tế. Bài báo hiện cũng có trên cơ sở dữ liệu PubMed của Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH), cho phép giới chuyên môn toàn cầu tham khảo.

Theo đó, một bệnh nhân nam, 67 tuổi tại TP.HCM, thoát cửa tử trong tình huống y khoa hiếm gặp: vừa nhồi máu cơ tim cấp, vừa xuất huyết não cấp. Bệnh nhân có tiền sử cao huyết áp, nhập viện trong tình trạng rối loạn tri giác, yếu nửa người phải. Kết quả MRI xác nhận xuất huyết não cấp. Một giờ sau, bệnh nhân đột ngột khó thở, tụt huyết áp, mạch chậm. Điện tim ghi nhận nhồi máu cơ tim cấp ST chênh lên, kèm block nhĩ thất độ 3.

“Đây là ca bệnh hiếm cực kỳ thách thức, vì hướng điều trị hai bệnh hoàn toàn trái ngược nhau. Nếu xử trí theo nhồi máu cơ tim thì nguy cơ làm vỡ ổ xuất huyết não, còn nếu ưu tiên não thì tim lại ngừng đập bất cứ lúc nào. Quyết định điều trị giống như đi trên dây, sai một ly là nguy hiểm cả hai đầu”, bác sĩ Lạc chia sẻ.

Ca bệnh hiếm tại Việt Nam được đăng tải trên tạp chí y khoa thuộc Hội Tim mạch châu Âu.

Sau khi hội chẩn đa chuyên khoa, ê-kíp đã chọn giải pháp chưa từng phổ biến: can thiệp mạch vành nhưng không đặt stent ngay. Các bác sĩ chỉ nong bóng, hút huyết khối để tái thông tạm thời dòng chảy mạch vành, đồng thời tuyệt đối không sử dụng thuốc chống đông hay kháng tiểu cầu – vốn là “chìa khóa” cho tim nhưng lại là “chất độc” đối với não trong giai đoạn này.

Ba ngày sau, khi tình trạng não ổn định hơn, bệnh nhân mới được đặt stent dưới sự hỗ trợ siêu âm nội mạch. Cách làm này giúp vừa giữ được dòng máu nuôi tim, vừa hạn chế nguy cơ chảy máu não thêm nặng.

Tiến sĩ, BSCK2. Vũ Trí Thanh, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức, nhấn mạnh: “Đây là chiến lược 'câu giờ' cho thấy hiệu quả trong việc cân bằng giữa hai nguy cơ lớn: huyết khối và chảy máu. Nhờ đó, các bác sĩ không chỉ cứu sống bệnh nhân mà còn mở ra hướng tham khảo cho giới y khoa quốc tế, từ đó có thêm lựa chọn trong xử trí những ca bệnh hiếm gặp tưởng chừng bế tắc”.

Hiện sức khỏe bệnh nhân đã dần hồi phục, có thể đi lại và sinh hoạt bình thường. Với các bác sĩ tham gia điều trị, đây không chỉ là một ca cứu sống đặc biệt mà còn là niềm tự hào khi y khoa Việt Nam được cộng đồng quốc tế ghi nhận. “Ca bệnh hiếm này cũng là minh chứng rõ ràng cho việc lâm sàng và nghiên cứu luôn gắn bó mật thiết để nâng cao chất lượng điều trị”, BS. Thanh nói.

Chiến lược "câu giờ" trong ca bệnh hiếm cho thấy hiệu quả trong việc cân bằng giữa hai nguy cơ lớn: huyết khối và chảy máu.

Trước đó, tại hội nghị khoa học thường niên 2025 do Bệnh viện Nhân dân Gia Định TP.HCM tổ chức, TS.BS. Giang Minh Nhật, Phó trưởng khoa hồi sức tim mạch, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết tại Việt Nam cứ 3 người trưởng thành thì 1 người mắc tăng huyết áp.

Trong số những người bị tăng huyết áp, chỉ có khoảng 50% được chẩn đoán và cũng chỉ có 30% trong số này được điều trị. Tăng huyết áp được xem là "sát thủ thầm lặng" do không có triệu chứng rõ ràng, chỉ được phát hiện khi gây tổn thương các cơ quan trong cơ thể, như não (gây nhồi máu não, xuất huyết não); tim (gây nhồi máu cơ tim); thận (gây bệnh thận mạn, thậm chí dẫn tới suy thận mãn giai đoạn cuối)...

Nhiều người bệnh tăng huyết áp uống thuốc một thời gian thấy ổn định đã tự ý ngưng thuốc. Điều này vô cùng nguy hiểm. "Tăng huyết áp là bệnh lý mạn tính và cần điều trị suốt đời để ngăn ngừa biến chứng", TS. Minh Nhật nhấn mạnh.

Đặc biệt, so với trước đây, số người bị tăng huyết áp nhiều hơn, độ tuổi mắc tăng huyết áp đang có xu hướng trẻ hóa rõ rệt, thậm chí có người mới 20 - 30 tuổi đã bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Vì vậy, dù không có triệu chứng cũng nên khám sức khỏe định kỳ, ít nhất 2 năm một lần, để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ.

Tăng huyết áp có thể gây gây nhồi máu não, xuất huyết não.

Bác sĩ Nhật cũng khuyến cáo, tăng huyết áp tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu điều trị đúng và duy trì lối sống lành mạnh. Nên ăn uống khoa học (giảm muối, đường, chất béo xấu), tăng cường rau xanh, trái cây, vận động thể lực đều đặn ít nhất 3 buổi mỗi tuần, mỗi lần 30 phút.

Bên cạnh đó, theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam có hơn 200.000 người tử vong do bệnh tim mạch trong năm 2023, chiếm 33% tổng số ca tử vong. Trong đó, có tới 85% là do nhồi máu cơ tim.

BSCKI. Lê Văn Tuyến, Trung tâm Tim mạch, Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh cho biết, dựa trên diễn tiến bệnh lý, nhồi máu cơ tim được chia thành các giai đoạn: Nhồi máu cơ tim tối cấp (bệnh khởi phát từ 1 - 3 giờ), nhồi máu cơ tim cấp (khởi phát từ 5 - 12 giờ), nhồi máu cơ tim bán cấp (khởi phát trong vài ngày đến vài tuần).

Bác sĩ Trần Quang Định, Trưởng khoa phẫu thuật và can thiệp tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Quảng Ninh, cho biết ngừng tim do nhồi máu cơ tim cấp là tình trạng cấp cứu tối khẩn, có thể cướp đi sinh mạng của người bệnh.

Trong những năm gần đây, số ca nhồi máu cơ tim cấp có xu hướng gia tăng và trẻ hóa. Mặc dù y học phát triển, nhiều tiến bộ trong việc tầm soát và điều trị nhồi máu cơ tim, nhưng tỷ lệ tử vong do bệnh vẫn còn khá cao, chiếm khoảng 5 - 30%, phần lớn các trường hợp tử vong trước khi được đưa đến bệnh viện.

Trong ca bệnh hiếm, nhồi máu cơ tim cần thuốc chống đông và kháng tiểu cầu, trong khi xuất huyết não lại chống chỉ định.

Một số triệu chứng nhận biết nhồi máu cơ tim bao gồm: Đau nặng ngực; mỏi cứng hàm, đau mỏi vai, hai tay; vã mồ hôi; mệt mỏi bất thường; khó thở, hụt hơi; khó chịu ở vùng thượng vị; cảm giác buồn nôn; hoa mắt, chóng mặt đột ngột; có cảm giác bồn chồn; tim đập nhanh; mất nhận thức; tụt huyết áp đột ngột; ngất xỉu.

Khung “giờ vàng” can thiệp nhồi máu cơ tim người bệnh cần lưu ý đó là: khoảng thời gian 1 - 2 giờ đầu khi bệnh nhân mới xuất hiện cơn đau ngực. Lúc này, cơ tim chỉ mới bị tổn thương nhẹ. Do đó, việc tái tưới máu cơ tim sẽ hiệu quả nhất, giúp hạn chế được tình trạng cơ tim chết, giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng cho người bệnh.

Để phòng ngừa nhồi máu cơ tim, người bệnh cũng cần có sự điều chỉnh phù hợp trong lối sống. Rèn thói quen hoạt động thể chất đều đặn, giữ cân nặng ở mức bình thường, ngừng uống rượu, không hút thuốc lá, ăn nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, các loại cá béo, trái cây. Đồng thời, giảm lượng muối, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa; hạn chế căng thẳng, áp lực; sử dụng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ.

Hoài Phương

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/chien-luoc-cau-gio-dem-lai-thanh-cong-cho-ca-benh-hiem.htm