Các chiến dịch UAV quy mô lớn không chỉ mang ý nghĩa quân sự, mà còn tác động mạnh tới tâm lý, kinh tế và cục diện lâu dài của cuộc xung đột Nga–Ukraine. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine/X
Theo báo Kiev Post (Ukraine), trong bối cảnh xung đột Nga - Ukraine kéo dài, năm 2025 đã đánh dấu một bước ngoặt mang tính cách mạng trong lịch sử giao tranh hiện đại. Ukraine, quốc gia không có ưu thế tuyệt đối về không quân truyền thống, đã triển khai một chiến lược dài hạn, phức tạp và đầy sáng tạo bằng thiết bị bay không người lái (UAV). Chiến dịch này không chỉ nhằm mục tiêu quân sự đơn thuần mà còn là một cách đánh chiến lược vào nền tảng kinh tế và tâm lý của đối phương.
Cuộc tấn công chiến lược bằng UAV
Kể từ cuối tháng 7/2025, Ukraine đã thực hiện các đợt tấn công tầm xa với quy mô chưa từng có. Thay vì phụ thuộc vào các vũ khí tầm xa từ NATO - vốn bị hạn chế bởi những rào cản ngoại giao từ cả hai chính quyền Biden và Trump - Kiev đã tự lực cánh sinh bằng vũ khí nội địa và sáng tạo phong phú.
Tâm điểm của chiến dịch này là đánh vào nguồn thu ngân sách của Nga: ngành công nghiệp dầu khí. Xét về quy mô thiệt hại: Đến giữa tháng 11/2025, sản lượng dầu mỏ trên toàn Liên bang Nga đã giảm khoảng 20% (1/5) do các cuộc tấn công vào nhà máy lọc dầu và kho chứa.
Tầm xa kỷ lục: Ví dụ đêm 11-12/12, hơn 300 UAV Ukraine đã vượt qua mạng lưới phòng không dày đặc, bay xa tới 1.100 - 1.200 km để tấn công một giàn khoan dầu trên Biển Caspi thuộc sở hữu của Lukoil, làm tê liệt hàng chục giếng dầu.
Nhắm vào điểm yếu: Các cuộc tấn công đã nhắm vào Nhà máy Xử lý Khí Orenburg (nhà sản xuất khí ngưng tụ lớn nhất thế giới), làm giảm ngay lập tức 25-30% sản lượng từ mỏ khí Karachaganak lân cận.
Chiến thuật "lan tỏa" và phá hủy hệ thống phòng không
Đặc điểm nổi bật trong chiến lược của Ukraine là tính toán các tác động "lan tỏa" (ripple effects). Một mục tiêu bị tiêu diệt không chỉ là tổn thất đơn lẻ mà phải mở đường cho những đòn đánh tiếp theo.
Minh chứng tiêu biểu nhất là việc đánh chìm tàu tuần dương Moskva vào tháng 4/2022. Con tàu này không chỉ là biểu tượng mà còn là "chiếc ô" phòng không di động cho Hạm đội Biển Đen. Khi tàu Moskva bị đánh chìm, toàn bộ hạm đội Biển Đen trở nên dễ bị tổn thương, dẫn đến việc Nga phải sơ tán cảng chính tại Crimea vào tháng 10/2023.
Năm 2024 và 2025, Ukraine tập trung nhắm vào "mắt thần" của không quân Nga - phi đội máy bay cảnh báo sớm A-50 AEW&C. Áp dụng chiến thuật phục kích: Ukraine sử dụng hệ thống Patriot và cả tên lửa S-200 cổ xưa để bắn hạ các chiếc A-50 đang hoạt động.
Suy giảm sản xuất: Tấn công trực diện vào nhà máy Beriev ở Taganrog - cơ sở duy nhất của Nga có khả năng sửa chữa và nâng cấp loại máy bay cực hiếm này.
Đặc biệt là chiến dịch "Mạng nhện": Tháng 6/2025, lực lượng đặc nhiệm Ukraine đã dùng UAV ngụy trang trong xe tải dân sự để tấn công căn cứ Severny, phá hủy các vòm radar khó thay thế của Nga.
Hiện nay, với chỉ khoảng 6-7 chiếc A-50 còn hoạt động, khả năng giám sát không phận của Nga bị suy giảm, tạo kẽ hở cho các đợt tấn công UAV tiếp theo của Ukraine.
Chiến lược trên của Kiev không chỉ đối đầu với Moskva mà còn là sự phản kháng đối với những nỗ lực hạn chế của Washington. Cả chính quyền Biden và Trump đều từng áp đặt các điều kiện chính trị hoặc hạn chế việc sử dụng vũ khí NATO tấn công vào lãnh thổ Nga vì lo ngại leo thang căng thẳng. Tuy nhiên, Ukraine đã phản công bằng chính "vũ khí tự chế" và sự sáng tạo để tự vệ.
Trên phương diện nội bộ, những chiến dịch này đóng vai trò sống còn trong việc duy trì tinh thần dân tộc. Trong khi Nga ném bom vào lưới điện Ukraine, các video về nhà máy lọc dầu Nga bốc cháy hay tàu chở dầu bị phá hủy trở thành biểu tượng cho sự phản kháng. Theo khảo sát của Viện Xã hội học Quốc tế Kiev vào tháng 12/2025, có tới 3/4 người dân Ukraine ủng hộ tiếp tục chiến đấu thay vì đầu nhượng bộ trước các yêu cầu của Nga.
Công Thuận/Báo Tin tức và Dân tộc