Theo dữ liệu từ Euromonitor, năm 2024, giá trị tiêu dùng của ngành sữa Việt Nam sụt giảm khoảng 0,3%. Con số này đã cải thiện đáng kể so với mức giảm 1% của năm 2023 và cũng là tín hiệu cho thấy ngành sữa đã đi qua đáy.
Công ty phân tích này dự báo, nhu cầu tiêu thụ sữa và các sản phẩm từ sữa được dự báo tăng trưởng kép ở mức 4,1% trong giai đoạn 2024 – 2028, cao hơn so với mặt bằng chung của thế giới.
Mặc dù vậy, các doanh nghiệp trong ngành được dự báo sẽ tăng trưởng theo “mô hình chữ K” thay vì “chữ V”.
Điều đó có nghĩa không phải tất cả các doanh nghiệp trong ngành sữa sẽ được hưởng lợi từ sự tăng trưởng chung, mà sẽ có sự phân hóa sâu sắc. Chỉ những doanh nghiệp đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng mới có thể tồn tại và phát triển.
Trên thực tế, thị trường sữa Việt Nam đang chứng kiến sự cạnh tranh khốc liệt giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Hiện tại, có khoảng 200 doanh nghiệp hoạt động trong ngành này, trong đó 40 doanh nghiệp chuyên sản xuất và phân phối sữa. Số lượng các “ông lớn” trong ngành cũng không hề ít. Có thể kể tới hàng loạt cái tên như Vinamilk, TH true MILK, Nutifood, IDP, Mộc Châu Milk,... cùng các công ty nước ngoài như FrieslandCampina (Hà Lan), Nestlé (Thụy Sĩ), Abbott (Mỹ) hay Fonterra (New Zealand).
Để cạnh tranh, các doanh nghiệp đều triển khai những chiến lược kinh doanh riêng như đầu tư vào nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới, mở rộng mạng lưới phân phối hay phát triển sang thị trường nước ngoài.
Mô hình chữ K cho thấy sự phân hóa. Trong đó, chỉ có nhóm doanh nghiệp lớn, có chiến lược phát triển rõ ràng mới có thể tiếp tục tăng trưởng
Lựa chọn bứt phá của Tập đoàn TH
Trong “mô hình chữ K” của ngành sữa, Tập đoàn TH (sở hữu thương hiệu TH true MILK – Thương hiệu Quốc gia) là tên tuổi cho thấy sự bứt phá mạnh mẽ, phát triển bền vững. Năm vừa qua, trong khi các doanh nghiệp trong ngành đưa ra các chiến lược để duy trì tốc độ tăng trưởng một chữ số, thì tổng kết 2024, đại diện TH cho biết tiếp tục ghi nhận tốc độ tăng trưởng hai chữ số.
Đáng chú ý, Tập đoàn còn ghi nhận sự bứt phá trong phân khúc sữa tươi khu vực thành thị, với 51,9% tổng thị phần, dẫn đầu thị trường.
Đây là trái ngọt của TH sau 15 năm kiên trì theo đuổi mô hình “từ đồng cỏ xanh đến ly sữa sạch”, tập trung phát triển vùng nguyên liệu và chăn nuôi đàn bò sữa.
Tập đoàn TH dẫn đầu phân khúc sữa tươi với 51,9% thị phần.
Các công ty phân tích nhìn nhận, trong quá khứ và cho tới cả thời điểm hiện tại, phần lớn nguyên liệu cho ngành sữa của Việt Nam được nhập khẩu. Các doanh nghiệp sữa cho rằng, điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu của Việt Nam không thuận lợi cho chăn nuôi bò sữa nên hầu hết lựa chọn con đường nhập nguyên liệu (sữa bột) về để sản xuất. Sữa nước được sản xuất bằng sữa bột pha lại được gọi là sữa hoàn nguyên.
"Làm sữa bột pha lại thì có lãi ngay nhưng tôi không làm mà chọn con đường đầu tư dài hạn là chăn nuôi bò sữa, chế biến sữa tươi sạch cho người tiêu dùng...” – Đó là bày tỏ của Nhà sáng lập TH, bà Thái Hương ngay từ khi bà vừa bước chân vào ngành sữa.
Dưới sự dẫn dắt của bà Thái Hương, phát triển vùng nguyên liệu trở thành bước đi tạo nên sự khác biệt của Tập đoàn TH. Sau hơn một thập kỷ phát triển, đến nay, TH sở hữu đàn bò sữa chăn nuôi tập trung gần 70 nghìn con.
Các thành tựu khoa học kỹ thuật và khoa học quản trị tiên tiến trên thế giới được vận dụng tại TH để mở ra những sức mạnh tiềm tàng của ngành nông nghiệp vốn là thế mạnh của Việt Nam.
Ngoài cụm trang trại TH tại Nghĩa Đàn, Tập đoàn TH hiện vận hành các trang trại chăn nuôi bò sữa tập trung theo chuỗi khép kín tại Phú Yên, Thanh Hóa, Lâm Đồng và đang triển khai, xúc tiến các dự án chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa tại Hà Giang, Cao Bằng, Kon Tum, An Giang… Bên cạnh đó, Tập đoàn TH còn liên kết chăn nuôi bò sữa cùng nông dân ở một số địa phương như Cát Tiên – Lâm Đồng.
Đáng chú ý, từ các số liệu báo cáo của Bộ Nông nghiệp và môi trường năm 2024, có thể thấy, trong ngành chăn nuôi, sản lượng sữa tươi từ các trang trại bò sữa của Tập đoàn TH hiện chiếm gần 30% tổng sản lượng sữa tươi của Việt Nam.
Nhờ tự chủ nguồn nguyên liệu sữa tươi sạch dồi dào, với quy trình công nghệ cao khép kín, hoạt động kinh doanh của Tập đoàn TH không bị ảnh hưởng nhiều khi thị trường thế giới biến động. Các nhà máy chế biến và sản xuất sữa tươi sạch thuộc Tập đoàn TH đã cán mốc chế biến hơn 1 triệu lít sữa tươi/ngày.
Với việc Nhà máy sữa tươi sạch TH true MILK đạt trung hòa carbon, sản phẩm càng được thị trường nhìn nhận là sản phẩm xanh bền vững, vì môi trường.
Mô hình, chiến lược đầu tư bài bản vào công nghệ cao và phát triển bền vững, phát triển các sản phẩm “trendy” theo xu hướng dinh dưỡng lành mạnh, đã giúp Tập đoàn TH có tốc độ phát triển nhanh và bền vững. Hiện nay, các thương hiệu sản phẩm từ sữa tươi sạch của TH nằm trong top đầu ngành sữa của Việt Nam và đã chinh phục các thị trường khó tính hàng đầu thế giới.
Theo báo cáo “Dấu ấn thương hiệu Việt Nam” của Kantar Worldpanel Việt Nam năm 2023, sữa tươi TH true MILK nằm trong nhóm các thương hiệu được chọn mua nhiều nhất trong ngành hàng tiêu dùng nhanh.
Tỷ lệ tăng trưởng của “chỉ số tiếp cận người tiêu dùng” (CRP) của thương hiệu TH năm 2023 so với năm 2022 ở khu vực thành thị khá ấn tượng với mức tăng 12,2%, trong khi tăng trưởng CRP của TH ở nông thôn, nơi có tới 18 triệu hộ gia đình, còn ấn tượng hơn khi tăng 24,2%.
TH tập trung phát triển vùng nguyên liệu và tăng số lượng đàn bò qua từng năm. Đến nay, quy mô đàn bò sữa đã đạt gần 70 nghìn con tại Việt Nam.
Năm 2024, trong khi ngành hàng sữa tươi nói chung tăng trưởng âm ở khu vực thành thị, TH ghi nhận mức tăng trưởng gần hai con số. Một số sản phẩm khác như sữa chua ăn cũng tăng trưởng gấp đôi so với mức tăng trưởng chung.
Từ trụ cột sữa tươi, TH liên tục mở rộng danh mục sản phẩm. Đến nay, doanh nghiệp có khoảng 200 sản phẩm chế biến từ sữa tươi sạch và các loại đồ uống, thực phẩm tốt cho sức khỏe, hoàn toàn từ thiên nhiên. Song song với nghiên cứu phát triển sản phẩm, TH tích cực mở rộng kênh phân phối và phát triển thương mại điện tử. Năm 2024, doanh thu từ thương mại điện tử tăng 80% so với năm trước đó.
Công ty chứng khoán Shinhan đánh giá, hiện Việt Nam chỉ mới đáp ứng 40 - 50% nhu cầu sữa trong nước. Điều này cho thấy dư địa tăng trưởng thị trường sữa vẫn còn lớn.
Mặc dù vậy, “mô hình chữ K” một lần nữa không dành cho tất cả. Để bứt phá, các doanh nghiệp trong ngành phải nắm bắt được xu thế tiêu dùng.
Ông Phạm Thế Quyền, Giám đốc nghiên cứu và phát triển của TH chia sẻ, chiến lược của tập đoàn trong thời gian tới là tập trung phát triển theo hướng các sản phẩm tốt cho sức khỏe người tiêu dùng với thành phần từ tự nhiên, không sử dụng chất bảo quản, giảm đường hoặc không bổ sung đường tinh luyện.
Trần Anh