Chiến sự Gaza nguy cơ nạn đói lan rộng

3 giờ trướcBài gốc

Người dân Palestine chờ nhận thực phẩm cứu trợ tại Deir el-Balah, miền trung Dải Gaza. Ảnh: AFP/TTXVN/nhandan

Ngày 7/10/2023, lực lượng Hamas đã mở cuộc tấn công tổng lực vào Israel. Cuộc tấn công làm khoảng 1.250 người thiệt mạng và khoảng 150 người Israel bị bắt làm con tin. Ngày 22/10/2023, tại cuộc họp của Hội đồng Bảo an LHQ, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đã lên án hành động này của Hamas, nhưng cho rằng Israel chiếm đóng và đàn áp người dân Palestine trong 56 năm nay có thể là nguyên nhân.

Chiến dịch quân sự không đạt mục tiêu

Sáng 7/10/2023, chỉ vài giờ sau khi lực lượng Hamas tấn công lãnh thổ Israel, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã phát động chiến dịch quân sự với quy mô lớn nhất từ trước tới nay tại Dải Gaza với biệt danh “Thanh kiếm sắt”. Thủ tướng Israel B. Netanyahu tuyên bố, mục tiêu của chiến dịch là tiêu diệt Hamas và giải phóng con tin trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên đến nay, chiến dịch này của Israel vẫn chưa hoàn thành được mục tiêu đề ra ban đầu. Lực lượng Hamas không những không bị tiêu diệt, mà còn tiếp tục chống trả quyết liệt, thậm chí vẫn phóng tên lửa từ Dải Gaza vào lãnh thổ Israel. Đã có những lần ngừng bắn và trao đổi con tin. Thống kê cho thấy, kể từ khi cuộc chiến Gaza bùng nổ vào tháng 10/2023, Hamas đã trả tự do cho một số con tin Israel trong khuôn khổ các thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi tù nhân. Quân đội Israel cũng bị tổn thất nặng nề. Kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột cho đến nay, đã có hơn 600 binh sĩ, 1.200 dân thường Israel thiệt mạng và hơn 5.000 người bị thương.

Gaza của Palestine có dân số khoảng 2,1 triệu người và 90% đã phải di dời, thậm chí di dời nhiều lần. Theo OCHA (Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của LHQ), các báo cáo hôm thứ Ba - 2/9 cho biết hơn 64.000 người dân Gaza đã thiệt mạng trong đó có 9.000 phụ nữ và 13.000 trẻ em; 162.000 người bị thương; hơn 1.000 người Palestine đã thiệt mạng khi đang cố gắng nhận viện trợ nhân đạo, 387 người Palestine đã chết vì suy dinh dưỡng và đói, trong đó có 138 trẻ em… Con số thống kê này vẫn còn chưa đầy đủ bởi hàng nghìn nạn nhân vẫn còn đang nằm dưới đống đổ nát.

Thành phố Gaza tươi đẹp nay đã trở thành đống đổ nát hoang tàn, 70% cơ sở hạ tầng của Gaza bị tàn phá với hơn 100.000 tòa nhà bị phá hủy hoàn toàn, 290.000 tòa nhà bị hư hại nặng, 30 bệnh viện, 150 cơ sở y tế cùng nhiều trường học bị bắn phá và phải tạm ngừng hoạt động, hệ thống y tế và giáo dục bị sụp đổ hoàn toàn. Thiệt hại tại Dải Gaza ước trên 19 tỷ USD.

Gaza bị phong tỏa và nạn đói của người dân Palestine

Cuộc phong tỏa Dải Gaza của Israel là một chính sách lâu dài đã được tăng cường đáng kể sau khi Hamas lên nắm quyền kiểm soát khu vực này vào năm 2007, và ngày càng siết chặt hơn, phong tỏa toàn diện cả đường bộ, đường biển và đường không kể từ cuộc tấn công của Hamas vào Israel trong tháng 10/2023. Từ khi cuộc xung đột bùng nổ tới nay, Gaza đã trở thành vùng đất bị bao vây nghiêm ngặt. Hơn 98% diện tích đất canh tác ở Gaza đã bị hư hỏng hoặc không thể tiếp cận, nghề đánh bắt cá cũng bị cấm, sản xuất nội địa thì sụp đổ hoàn toàn.

Nhiều nhóm nhân quyền quốc tế đã lên án cuộc phong tỏa này là bất hợp pháp, coi đây là một hình thức trừng phạt tập thể đối với dân thường, gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng, làm suy yếu nền kinh tế và khiến người dân Gaza phải sống trong điều kiện vô cùng khó khăn. Ngày 29/7/2025, các chuyên gia an ninh lương thực được LHQ hậu thuẫn cho biết rằng “Kịch bản tồi tệ nhất về nạn đói hiện đang diễn ra ở Gaza”.

Theo nền tảng Phân loại Giai đoạn An ninh Lương thực Tích hợp (IPC), hai trong ba ngưỡng đói đã đạt được ở Gaza: mức tiêu thụ lương thực giảm mạnh và suy dinh dưỡng cấp tính. Nạn đói chưa được công bố vì tiêu chí thứ ba, tử vong do suy dinh dưỡng, không thể chứng minh được. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy “nạn đói lan rộng, suy dinh dưỡng và bệnh tật” đang dẫn đến sự gia tăng số ca tử vong liên quan đến đói, đây là chỉ số đói thứ ba.

Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres cho biết Gaza đang bên bờ vực nạn đói: “Sự thật đã được phơi bày, và chúng không thể chối cãi”, “Người Palestine ở Gaza đang phải chịu đựng một thảm họa nhân đạo với quy mô khủng khiếp. Đây không phải là một lời cảnh báo. Đó là một thực tế đang diễn ra trước mắt chúng ta”.

Ở Gaza, cứ ba người thì có một người đang phải nhịn ăn trong nhiều ngày, IPC cho biết. Các bệnh viện cũng đang quá tải và đã điều trị cho hơn 20.000 trẻ em bị suy dinh dưỡng cấp tính kể từ tháng 4. Ít nhất 16 trẻ em dưới 5 tuổi đã tử vong do các nguyên nhân liên quan đến đói kể từ giữa tháng 7. Đúng như đánh giá của IPC vào tháng 5 năm 2025, ít nhất nửa triệu người dự kiến sẽ rơi vào Giai đoạn 5 của IPC - thảm họa - được đánh dấu bằng nạn đói, cảnh cùng cực và cái chết vào tháng 9.

Trong khi đó, việc tiếp cận nhân đạo vẫn bị hạn chế nghiêm trọng, với các đoàn xe cứu trợ thường xuyên bị cản trở hoặc cướp bóc. Hôm Chủ nhật - 31/8 Israel tuyên bố sẽ bắt đầu các lệnh ngừng bắn nhân đạo hàng ngày tại Gaza. Hơn 100 xe tải chở hàng cứu trợ được cho là đã vào Gaza vào Chủ nhật. LHQ vẫn tiếp tục duy trì nhu cầu cung cấp lương thực, nhiên liệu và thuốc men cho Gaza. Tuy vậy, Israel tìm mọi cách ngăn cản khiến việc tiếp tế lương thực, nhu yếu phẩm cho người dân Gaza bị ách tắc. Các tổ chức nhân đạo quốc tế cho rằng, lượng viện trợ được phép vào còn rất nhỏ giọt so với nhu cầu thực tế. Một số quốc gia đã thực hiện việc thả hàng cứu trợ từ trên không xuống Gaza để cố gắng giải quyết tình trạng thiếu lương thực, nước sạch và thuốc men trầm trọng.

Ngừng bắn ngay lập tức

Tổng Thư ký LHQ một lần nữa kêu gọi một lệnh ngừng bắn nhân đạo ngay lập tức và vĩnh viễn, trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho tất cả các con tin bị giam giữ tại Gaza và mở cửa tiếp cận nhân đạo toàn diện trên khắp vùng đất này.

Tương tự như lời kêu gọi quốc tế về chấm dứt chiến tranh, nền tảng của IPC cũng kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện và ngay lập tức, tiếp cận nhân đạo không bị cản trở và khôi phục các dịch vụ thiết yếu. Báo cáo cảnh báo rằng cái chết hàng loạt sẽ xảy ra nếu không có sự can thiệp khẩn cấp.

Các chuyên gia an ninh lương thực cũng kêu gọi bảo vệ dân thường, nhân viên nhân đạo và cơ sở hạ tầng quan trọng, bao gồm y tế, nước sạch, vệ sinh, đường sá và mạng lưới viễn thông. Đã có trên 100 nhân viên LHQ và các tình nguyện viên thiệt mạng cho đến nay. Một phân tích mới về Gaza đang được tiến hành và sẽ sớm được công bố.

Nạn đói đã được xác nhận khi cả ba ngưỡng cốt lõi đều bị vi phạm: mức tiêu thụ lương thực giảm mạnh, suy dinh dưỡng cấp tính và tử vong do đói.

Liên minh châu Âu, Australia, Nhật Bản và nhiều chính phủ đã lên án mạnh mẽ các chính sách của Israel, coi đó là vi phạm luật quốc tế và chỉ trích việc sử dụng “nhân đạo làm công cụ chiến tranh” của quân đội Israel. Tổ chức Ân xá Quốc tế gay gắt: “Lịch sử sẽ không bao giờ tha thứ cho chúng ta nếu đứng yên nhìn trẻ em gầy gò chết đói, trong khi thức ăn nằm cách đó chỉ vài dặm nhưng bị Israel chặn lại”. Các quốc gia Ả Rập đã thể hiện sự phẫn nộ và lên án mạnh mẽ hành động của Israel. Một số nước đã tham gia các cuộc họp chung với các nước châu Âu để gây sức ép lên Israel, yêu cầu chấm dứt chiến tranh và mở cửa viện trợ.

Ngay lúc này, cứu đói vẫn là mục tiêu cụ thể nhất. Bản báo cáo của IPC đã nhiều lần nhấn mạnh, thảm họa nhân đạo này hoàn toàn có thể ngăn chặn nếu các bên tham chiến chấp nhận nhượng bộ chính trị và mở rộng đường tiếp cận viện trợ.

Lê Nguyên Anh (tổng hợp)

Nguồn Thừa Thiên Huế : https://huengaynay.vn/the-gioi/chien-su-gaza-nguy-co-nan-doi-lan-rong-157654.html