Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin đang đến gần. Vấn đề nhượng bộ lãnh thổ vẫn bỏ ngỏ và lực lượng Ukraine và Nga đang gia tăng các cuộc tấn công nhằm kiểm soát thêm lãnh thổ nhiều nhất có thể.
Kịch tính chiến trường
Chiến dịch tấn công của Nga ở Donetsk đã bùng lên dữ dội từ đầu tháng 8. Lực lượng Nga dồn áp lực về TP Dobropillia, từng bước lấn sâu vào các làng tiền tuyến, liên tục thăm dò và khoét vào điểm yếu của Kiev. Nhóm giám sát chiến trường DeepState cho biết quân Nga đã áp sát đường cao tốc Dobropillia-Kramatorsk, được cho là xuyên thủng một đoạn phòng tuyến của Ukraine, tờ The Kyiv Independent đưa tin.
Bộ Tổng tham mưu Ukraine cảnh báo hơn 110.000 binh sĩ Nga đang tập trung tại Pokrovsk, tung các toán bộ binh nhỏ len lỏi giữa trận địa. Một số đã bị tiêu diệt, song các đợt áp sát vẫn diễn ra ở Zolotyi Kolodiaz, Vesele, Vilne, Rubizhne và Kucheriv Yar.
Binh sĩ Ukraine chiến đấu tại chiến trường Kharkiv. Ảnh: THE NEW YORK TIMES
Người phát ngôn quân đội Ukraine - ông Victor Tregubov nhấn mạnh những nhóm xâm nhập chỉ 5-10 người, “khác xa hình ảnh trên bản đồ” và chưa đem lại lãnh thổ đáng kể cho Nga. Bộ Tư lệnh tác chiến-chiến thuật Donetsk cáo buộc Moscow thổi phồng các mũi tiến công nhỏ để tạo ảo giác thắng lợi.
Theo ông Maksym Bakulin - người phát ngôn Lữ đoàn Vệ binh Quốc gia số 14, Nga đang sử dụng chiến thuật tấn công “biển người” phối hợp pháo binh, bom dẫn đường, lợi dụng thời tiết để ẩn quân trong rừng và kéo khí tài ra tiền tuyến, buộc Ukraine tăng cường UAV trinh sát.
Về tổng quan chiến trường, hiện hai bên vẫn đang giao tranh quyết liệt ở khắp các mặt trận, gồm: Donetsk, Luhansk, Kharkiv, Kherson, Sumy, Zaporizhia,... với tần suất đụng độ lên tới hàng trăm trận mỗi ngày. Cả hai bên liên tục tuyên bố đánh chiếm vị trí trọng yếu, hạ nhiều binh sĩ và phá hủy khí tài hiện đại của đối phương.
Theo đài RT, chiến dịch mùa hè của Nga giữ nhịp đều, chậm nhưng lỳ đòn. Tháng vài qua, Nga chiếm thêm khoảng 500 km² - gấp 3 lần so với cùng kỳ 2024. Trên bản đồ là những bước tiến nhỏ; trên thực địa, áp lực đè nặng dọc mặt trận.
Bốn hướng chiến sự lớn trải dài từ biên giới Sumy tới chiến trường Zaporizhia đang hợp lại thành một thế trận mới của Moscow. Ở Donetsk, tờ The Kyiv Independent ghi nhận Kostiantynivka đã trở thành “vùng xám” - ranh giới mờ, nguy hiểm và biến động liên tục - nằm trên trục hậu cần nối Druzhkivka, Kramatorsk, Sloviansk.
Binh sĩ Ukraine chiến đấu tại chiến trường Donetsk. Ảnh: THE KYIV INDEPENDENT
Lực lượng Nga tiếp tục tiến sâu trên hướng Sumy, với mục tiêu thiết lập một vùng đệm an ninh phía lãnh thổ Ukraine, giáp ranh vùng Kursk của Nga, nơi từng là bàn đạp chiến dịch hồi năm ngoái của Ukraine gần TP Sudzha.
Để đối phó, Ukraine đã triển khai Quân đoàn Azov số 1 tinh nhuệ thuộc Vệ binh Quốc gia Ukraine, cũng như đổi nhiều phương án tác chiến mới, vừa phản công vừa tiếp tế từ trên không, với sự giúp sức của những "phù thủy đêm" - loại UAV ném bom hạng nặng do Ukraine sản xuất, có tên gọi Kazhan (Con Dơi).
Ngoài ra, Bộ Tổng tham mưu Ukraine cũng cho biết lực lượng nước này đang thực hiện “các biện pháp hiệu quả” nhằm chặn bước tiến của Nga tại những chiến trường đỏ lửa nhất, như Pokrovsk, mô tả tình hình là “phức tạp và khó lường”. Phía Ukraine cũng nhiều lần tung đòn UAV rất xa vào sâu bên trong lãnh thổ Nga cũng như nhắm mục tiêu vào căn cứ Nga tại Biển Đen.
Binh sĩ Nga hoạt động trên chiến trường Ukraine. Ảnh: TASS
Hiện Nga kiểm soát phần lớn Donetsk, Luhansk, Zaporizhia, Kherson (cũng là bốn tỉnh Ukraine mà Nga tuyên bố sáp nhập trong cuộc trưng cầu dân ý năm 2022), đồng thời áp sát Kharkiv và Sumy. Ukraine giữ chặt phần còn lại, cố thủ trong thế trận khốc liệt chưa có hồi kết.
Theo thống kê của Ukraine, từ đầu chiến sự Nga-Ukraine đến ngày 13-8, quân Nga đã thiệt hại hơn 1 triệu binh sĩ tại Ukraine; phía Nga chưa công bố thống kê số thương vong từ Ukraine, song cho biết liên tục loại khỏi vòng hơn nghìn lính Kiev mỗi ngày .
Lập trường các bên thế nào?
Ngày 12-8, Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky tuyên bố sẽ không nhượng lại khu vực Donbass (miền đông Ukraine) cho Nga, nói rằng việc từ bỏ khu vực này sẽ mở đường cho Nga gây áp lực an ninh lớn hơn tại Kiev, theo đài CNN.
"Nếu chúng ta rời Donbass hôm nay, bao gồm các công sự, địa hình và những vị trí cao mà ta đang kiểm soát, thì rõ ràng chúng ta đang mở một đầu cầu cho Nga chuẩn bị tấn công" - ông Zelensky nói.
Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky. Ảnh: TELEGRAM
“Theo tôi, việc trao đổi lãnh thổ là vấn đề vô cùng phức tạp và không thể tách rời khỏi các đảm bảo an ninh cho Ukraine” - ông Zelensky nhấn mạnh, đồng thời cho biết sự tham gia của Liên minh châu Âu (EU) trong các cuộc hòa đàm là rất quan trọng vì “ngoài châu Âu, không ai trao cho chúng tôi bảo đảm an ninh”.
Trước đó, tờ The Telegraph ngày 11-8 dẫn nguồn tin rằng ông Zelensky có thể chấp nhận nhượng bộ một phần lãnh thổ cho Nga và “đóng băng” các tuyến hiện tại như một phần của thỏa thuận chấm dứt xung đột.
Theo kịch bản được cho là đang được cân nhắc, Ukraine có thể cho phép Nga giữ lại một số vùng đất mà Moscow đã giành được quyền kiểm soát. Điều này đồng nghĩa với việc “đóng băng” chiến tuyến hiện tại và trao cho Moscow quyền kiểm soát trên thực tế đối với các vùng lãnh thổ mà Moscow đang nắm giữ ở Luhansk, Donetsk, Zaporizhia, Kherson và bán đảo Crimea.
Một quan chức phương Tây đề nghị không tiết lộ danh tính chia sẻ với Telegraph rằng “kế hoạch này chỉ có thể dựa trên các vị trí hiện tại của lực lượng hai bên”. Theo The Telegraph, Ukraine kiên quyết phản đối bất kỳ thỏa thuận nào khiến họ mất thêm lãnh thổ ngoài phạm vi hiện do Nga chiếm giữ.
Phần mình, theo đài RT, Moscow trước đến nay đều kiên quyết khẳng định bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải bao gồm việc Ukraine rút khỏi Donbass, tỉnh Zaporizhia và Kherson, cam kết không gia nhập NATO, cùng tiến trình phi quân sự hóa và “phi phát xít hóa” đất nước.
Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: TASS
Ngoài ra, tờ Wall Street Journal ngày 8-8 dẫn nguồn quan chức châu Âu và Ukraine cho biết rằng Tổng thống Putin đã đưa ra một đề xuất ngừng bắn toàn diện trong cuộc gặp với đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff, đổi lại Ukraine sẽ nhượng các vùng lãnh thổ ở phía đông. Theo các quan chức châu Âu thạo tin, ông Putin nói rằng Nga sẽ đồng ý ngừng bắn hoàn toàn nếu Kiev rút quân khỏi tỉnh Donetsk, đồng thời trao cho Moscow toàn quyền kiểm soát Donetsk, Luhansk và Crimea.
Theo WSJ, đề xuất của ông Putin gồm hai giai đoạn. Ở giai đoạn đầu, Ukraine rút khỏi Donetsk, qua đó đóng băng chiến tuyến. Vào giai đoạn hai, ông Trump và ông Putin sẽ thống nhất một kế hoạch hòa bình cuối cùng, sau đó sẽ đàm phán với Tổng thống Zelensky.
Các quan chức châu Âu này không loại trừ khả năng đề xuất này có thể chỉ là chiến thuật của ông Putin nhằm kéo dài đàm phán để tránh các biện pháp trừng phạt thứ cấp mà ông Trump đang dọa áp lên Moscow.
Về triển vọng hòa bình, chia sẻ với hãng thông tấn TASS, cựu Thủ tướng Ukraine Nikolay Azarov cho rằng ông Trump và ông Putin có cơ hội lớn để đạt hòa bình ở Ukraine. Ông Azarov nhận định việc ấn định lịch họp đã “gây kỳ vọng lớn trên toàn cầu” và tin rằng cả ông Trump lẫn ông Putin đều có “tiềm năng và ảnh hưởng đáng kể” để thúc đẩy hòa bình.
Tuy nhiên, ông Azarov cũng lưu ý rằng kết quả sẽ không đến ngay lập tức, mà chỉ hy vọng tiến trình sẽ bắt đầu hình thành.
NYT: Nga tập kích, loạt lính đánh thuê nước ngoài ở Ukraine thiệt mạng
Tờ The New York Times ngày 12-8 dẫn nguồn thạo tin cho biết rằng vào trưa 21-7 một tên lửa Nga đã đánh trúng nhà ăn của một trại huấn luyện gần thành phố Kropyvnytskyi (miền Trung Ukraine), khiến ít nhất một chục binh sĩ nước ngoài thiệt mạng và hàng trăm người khác bị thương.
Các nguồn tin cho hay phần lớn nạn nhân là tân binh đến từ Mỹ, Colombia, Đài Loan, Đan Mạch và một số quốc gia khác.
Quân đội Ukraine, vốn hiếm khi xác nhận các vụ tấn công vào cơ sở quân sự, đã thừa nhận có thương vong song không nêu con số cụ thể.
Đáng chú ý, trong bản cập nhật tình hình quân sự ngày 21-7, Bộ Quốc phòng Nga cho biết các nhóm tác chiến của Nga tấn công các cứ điểm quân sự Ukraine và điểm tập kết lính đánh thuê nước ngoài ở 142 địa điểm, song không nói cụ thể đó là các địa điểm nào, theo TASS.
DƯƠNG KHANG