Các nhà khoa học Nga vừa công bố kết quả thử nghiệm lâm sàng đầy ấn tượng của vắc-xin ung thư mRNA mang tên Enteromix, cho thấy hiệu quả và tính an toàn gần như tuyệt đối 100%. Vắc-xin đã sẵn sàng để đưa vào sử dụng ngay trong năm nay.
Vắc-xin ung thư mRNA đầu tiên trên thế giới do Nga phát triển đang tiến gần đến giai đoạn được cấp phép sử dụng, hứa hẹn mở ra kỷ nguyên mới trong điều trị cá thể hóa.
Bước ngoặt trong nghiên cứu điều trị ung thư
Ý tưởng về vắc-xin ung thư không phải mới. Các loại vắc-xin phòng ngừa như HPV đã giúp hạn chế nguy cơ một số ung thư liên quan đến virus; đồng thời, vắc-xin điều trị cho ung thư tuyến tiền liệt và bàng quang cũng đã được phát triển. Tuy nhiên, phần lớn các nghiên cứu trước đây đều gặp trở ngại về hiệu quả hoặc khó triển khai trên diện rộng.
Enteromix được kỳ vọng sẽ thay đổi thực tế này. Sản phẩm được Trung tâm Nghiên cứu Y học Quốc gia về Xạ trị phối hợp với Viện Sinh học Phân tử Engelhardt (EIMB) thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga phát triển. Điểm khác biệt then chốt của Enteromix là nền tảng mRNA - công nghệ từng làm nên thành công của vắc-xin Covid-19. Dựa trên cơ sở này, vắc-xin có thể được thiết kế nhanh chóng, cá thể hóa cho từng bệnh nhân, từ đó khai thác hệ miễn dịch để nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư.
Vắc-xin mRNA huấn luyện các tế bào của cơ thể sản xuất protein kích hoạt phản ứng miễn dịch chống lại tế bào ung thư.
Kết quả thử nghiệm khả quan
Enteromix được đưa vào cơ thể thông qua đường tiêm bắp tay: đơn giản và ít xâm lấn hơn so với các phương pháp điều trị ung thư phức tạp.
Trong quá trình thử nghiệm lâm sàng, vắc-xin Enteromix không chỉ được bệnh nhân dung nạp tốt mà còn không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Các nhà khoa học ghi nhận khối u đã giảm kích thước từ 60 - 80% tùy loại ung thư, đồng thời tỷ lệ sống sót của bệnh nhân cũng cải thiện rõ rệt.
Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế phương Đông (EEF), bà Veronika Skvortsova, Giám đốc Cơ quan Y sinh Liên bang Nga (FMBA), cựu Bộ trưởng Y tế Nga nhấn mạnh: “Ba năm vừa qua được dành cho các nghiên cứu tiền lâm sàng bắt buộc. Vắc-xin đã chứng minh kết quả đáng kể trong việc làm co khối u và làm chậm sự phát triển của chúng. Hiện vắc-xin đã sẵn sàng để đưa vào sử dụng, chúng tôi đang chờ phê duyệt chính thức”.
Enteromix được đưa vào cơ thể thông qua đường tiêm bắp tay, đơn giản và ít xâm lấn.
Chờ được phê duyệt
Enteromix đã vượt qua các nghiên cứu tiền lâm sàng và thử nghiệm trên 48 tình nguyện viên. Bước tiếp theo là chờ Bộ Y tế Nga thẩm định dữ liệu trong vài tuần tới để quyết định cấp phép lưu hành. Nếu được thông qua, đây sẽ là vắc-xin ung thư mRNA cá thể hóa đầu tiên trên thế giới, mở ra một chương mới trong điều trị ung thư.
Ứng dụng tiềm năng
Mục tiêu ban đầu của Enteromix là ung thư đại trực tràng, một trong những loại ung thư phổ biến và gây tử vong hàng đầu toàn cầu. Ngoài ra, các nhóm nghiên cứu cũng đạt tiến triển với ung thư não ác tính và một số dạng u hắc tố, trong đó có u hắc tố mắt - những căn bệnh hiện có rất ít lựa chọn điều trị hiệu quả.
Bên cạnh đó, bệnh nhân ung thư phổi, ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến tụy, hội chứng ung thư di truyền, khối u kháng hóa trị và thậm chí cả những người suy giảm miễn dịch đều có thể được hưởng lợi từ vắc-xin này.
Nhờ nền tảng mRNA, Enteromix có thể được tùy chỉnh theo hồ sơ gene riêng của từng khối u của từng bệnh nhân. Đây là bước tiến lớn so với các liệu pháp “một phác đồ cho tất cả” như hóa trị, vốn gây nhiều tác dụng phụ và hạn chế về hiệu quả.
Với khả năng thiết kế riêng cho từng bệnh nhân, Enteromix được kỳ vọng biến ung thư từ án tử thành căn bệnh có thể kiểm soát, mang đến tia sáng hy vọng cho hàng triệu người.
Cột mốc lịch sử
Nếu Enteromix được phê duyệt, đây sẽ là cột mốc lịch sử, biến điều tưởng như không thể thành hiện thực: một loại vắc-xin chống ung thư. Quan trọng hơn, sự cá thể hóa trong điều trị có thể biến ung thư từ căn bệnh nan y trở thành tình trạng có thể kiểm soát, mang lại hy vọng cho hàng triệu bệnh nhân trên toàn thế giới.
Trong lúc này, cả thế giới đang hướng về Moscow. Quyết định của Bộ Y tế Nga không chỉ tác động tới tương lai điều trị ung thư tại nước này, mà còn có thể mở đường cho những đột phá y học trên phạm vi toàn cầu.
Hồng Nhung