Chiến trường Khánh Hòa trong đại thắng mùa xuân 1975

10 giờ trướcBài gốc

Trong 21 năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, chiến trường Khánh Hòa đã góp phần quan trọng cùng quân và dân ta ở miền Nam nói riêng, cả nước nói chung, lần lượt làm thất bại các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ, góp phần làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975.

Góp phần đánh bại các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ, tạo thế và lực, tạo thời cơ cho trận đánh cuối cùng

Giai đoạn 1960 - 1965: Vượt qua những năm tháng khó khăn, gian khổ, quân và dân Khánh Hòa đã bền bỉ đấu tranh chống chính sách “tố cộng”, “diệt cộng”, bảo toàn lực lượng cách mạng. Từ năm 1960, thực hiện Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng, cùng với khí thế của toàn miền Nam, phong trào cách mạng ở Khánh Hòa chuyển từ thế giữ gìn lực lượng sang thế tấn công. Ở miền núi, quân và dân ta đã bẻ gãy các cuộc càn quét của địch, giải phóng miền núi xây dựng thành căn cứ địa vững chắc cho phong trào kháng chiến toàn tỉnh. Ở đồng bằng, phong trào đấu tranh bằng quân sự, chính trị, binh vận, thực hiện ba mũi giáp công đã từng bước làm thất bại “quốc sách ấp chiến lược” xương sống “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ - ngụy.

Tháng 8-1961, Hội nghị Tỉnh ủy đặt mạnh vấn đề tập trung sức phá kế hoạch gom dân, lập ấp chiến lược của địch. Từ đó, phong trào đấu tranh vũ trang trong tỉnh ngày một phát triển. Lực lượng vũ trang của tỉnh liên tục tấn công vào các đồn bốt, trụ sở và triệt phá nhiều ấp chiến lược của địch ở khắp các huyện, thị. Từ cuối năm 1964 đến năm 1965, được sự hỗ trợ tích cực của lực lượng vũ trang, phong trào đồng khởi ở đồng bằng nổi lên mạnh mẽ, giải phóng được nhiều vùng trong tỉnh, góp phần làm phá sản chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”.

Tháng 3-1965, Mỹ đưa quân vào miền Nam thực thi chiến lược “Chiến tranh cục bộ”. Ngày 10-6-1965, Mỹ đổ bộ vào Cam Ranh và xây dựng một khu căn cứ quân sự khổng lồ, một kho hậu cần chiến lược phục vụ cho Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Quân Mỹ và Nam Triều Tiên đã mở rộng căn cứ, tiến hành càn quét bắn phá, tạo điều kiện cho quân ngụy lấn chiếm vùng giải phóng. Quân và dân ta đã bám đánh địch quyết liệt. Ở bắc Khánh Hòa, bộ đội địa phương và du kích đánh lui các trận càn của các tiểu đoàn quân Mỹ và Nam Triều Tiên. Ở nam Khánh Hòa, ta đánh lui cuộc càn của Lữ đoàn dù 101 Mỹ vào căn cứ Hòn Dữ.

Giai đoạn 1965 - 1968: Quân dân Khánh Hòa đã chiến đấu anh dũng, góp phần với quân dân toàn miền Nam đánh bại hai cuộc phản công chiến lược mùa khô của đế quốc Mỹ. Thực hiện chỉ đạo của cấp trên, Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 ở Khánh Hòa đã nổ ra trong giờ phút đầu tiên của toàn miền, quyết liệt nhất ở địa bàn Nha Trang. Phối hợp với phong trào đấu tranh chính trị của nhân dân, quân ta đã đột nhập tiến công đồng loạt vào các cơ quan đầu não của địch ở khắp các quận lỵ, thị trấn, chiếm lĩnh một số nơi quan trọng trong thị xã Nha Trang. Thắng lợi của Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 đã làm phá sản chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, buộc đế quốc Mỹ phải xuống thang chiến tranh và ngồi đàm với ta ở Paris. Tuy bị thất bại nặng nề, nhưng âm mưu và bản chất cực kỳ ngoan cố của Mỹ vẫn không thay đổi, chúng chuyển sang dùng chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” thực hiện “bình định cấp tốc” với nhiều thủ đoạn cực kỳ tinh vi, xảo quyệt.

Giai đoạn 1969 - 1972: Từ đầu năm 1969, Tỉnh ủy đã tổ chức sắp xếp lại lực lượng và chủ trương mở các chiến dịch với phương châm “giành dân, giành quyền làm chủ, làm chủ để tiêu diệt địch, tiêu diệt địch để làm chủ”. Lực lượng vũ trang và nhân dân các địa phương đã tổ chức hàng trăm trận đánh lớn nhỏ, tiến hành diệt ác trị điệp, phá rã lực lượng phòng vệ dân sự của địch trên diện rộng, đẩy lùi kế hoạch “bình định đặc biệt” của địch, làm chủ thêm nhiều địa bàn mới. Phong trào chiến tranh du kích, hoạt động của tự vệ mật, các đội vũ trang công tác bám dân bám làng bằng hầm bí mật đã trở thành phổ biến. Phong trào đấu tranh chính trị của quần chúng, nòng cốt là phụ nữ đóng vai trò rất quan trọng. Phong trào đấu tranh của phật tử nổ ra khá rầm rộ chống lại chính sách bất công của ngụy quyền. Phong trào đấu tranh của thương phế binh ở Nha Trang do bức xúc về quyền lợi diễn ra khá mạnh mẽ, có lúc rất quyết liệt. Tiếp theo, cùng toàn Quân khu V, ta mở chiến dịch xuân hè 1972. Thắng lợi trong chiến dịch xuân hè 1972 đã giáng thêm một đòn mạnh mẽ vào kế hoạch “bình định nông thôn” của địch, buộc chúng phải co vào thế phòng ngự xung quanh thị xã, thị trấn, chi khu và quận lỵ.

Đóng góp cho đại thắng mùa xuân năm 1975

Với sự thất bại nặng nề của Mỹ và trên cơ sở so sánh tương quan lực lượng giữa ta và địch, cuối năm 1974, Bộ Chính trị đề ra quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam. Thực hiện chủ trương này, vào tháng 2-1975, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã họp bàn biện pháp thực hiện chỉ thị của Khu ủy và chuẩn bị tốt mọi mặt để phối hợp giải phóng các huyện. Tháng 3-1975, quân ta mở chiến dịch Tây Nguyên, chiến dịch Huế - Đà Nẵng. Sau khi lực lượng chủ lực của ta đánh chiếm Buôn Ma Thuột, cắt đứt đường 21, địch bất lực, ta chiếm luôn quận lỵ Khánh Dương vào ngày 22-3-1975. Sáng 31-3-1975, Sư đoàn 10 chủ lực của ta từ phía tây thừa thắng tiến quân về phía đông với sức mạnh như vũ bão. Tại huyện Ninh Hòa, đội vũ trang công tác và du kích cùng nhân dân nổi dậy ở nhiều xã. Ngày 1-4-1975, Ninh Hòa giải phóng. Từ ngày 1 đến 2-4-1975, vùng nông thôn và thị trấn Vạn Giã, Vạn Ninh được giải phóng. Địch ở Nha Trang nhốn nháo tháo chạy. Các đội võ trang và cơ sở của ta trong thị xã đã chủ động bảo vệ các cơ sở kinh tế, quân sự quan trọng. 15 giờ ngày 2-4-1975, Sư đoàn 10 có sự phối hợp với quân dân địa phương tiến vào giải phóng thị xã Nha Trang, tiếp theo là Vĩnh Xương, Diên Khánh. Ngày 3-4-1975, giải phóng Cam Ranh và khu liên hợp quân sự Cam Ranh. 58.000 quân địch ở Khánh Hòa hoàn toàn tan rã.

Quân giải phóng tiến vào Khánh Hòa tháng 4-1975. Ảnh tư liệu

Sau khi được giải phóng, Khánh Hòa trở thành bàn đạp quan trọng của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Đồng thời, quân và dân Khánh Hòa đã góp phần cùng các lực lượng thuộc Quân khu V và bộ đội hải quân lần lượt giải phóng các đảo: Song Tử Tây, Sơn Ca, Nam Yết, Sinh Tồn... Ngày 29-4-1975, toàn bộ quần đảo Trường Sa được giải phóng. Ngày 30-4-1975 cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử kết thúc thắng lợi.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước kéo dài suốt 21 năm, quân và dân Khánh Hòa chịu nhiều gian khổ, hy sinh, song vô cùng oanh liệt và vẻ vang. Quân và dân Khánh Hòa đã đánh hàng nghìn trận lớn nhỏ, loại khỏi vòng chiến đấu hơn 30 ngàn tên địch, trong đó có hơn 3 ngàn tên Mỹ, gần 6 ngàn tên Nam Triều Tiên; bắn rơi, phá hủy, đốt cháy 318 máy bay các loại; phá hủy 130 ngàn tấn bom đạn, 350 tấn hàng quân sự; đốt cháy và phá hủy hơn 100 triệu lít xăng dầu, 34 xe quân ự; đánh chìm 9 tàu chiến; 62.119 tên tề ngụy bị bắt và ra trình diện. Những chiến công này đã góp phần quan trọng làm nên đại thắng vẻ vang của cả dân tộc, xứng đáng với danh hiệu được Đảng và Nhà nước tặng thưởng: Anh hùng Lực lượng vũ trang cho nhân dân và lực lượng vũ trang nhân dân tỉnh Khánh Hòa trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Bài học cho hôm nay

Thắng lợi của quân và dân Khánh Hòa trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là một trong những mốc son sáng ngời trong lịch sử Đảng bộ và nhân dân Khánh Hòa; thể hiện tinh thần quyết chiến, quyết thắng của Đảng bộ, quân và nhân dân trong tỉnh; góp phần cùng với cả nước làm nên chiến thắng lịch sử mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, tô đậm thêm trang sử vàng của dân tộc Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh.

Tổng kết 30 năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, cứu nước (1945 - 1975), Tỉnh ủy đã đúc rút nhiều bài học quan trọng, trong đó nhấn mạnh: Không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ trên cơ sở quán triệt và vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương của Đảng; nắm vững và thực hiện đúng quan điểm của Đảng “Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng”, luôn luôn quan tâm xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy truyền thống yêu nước, cách mạng, ý chí tự lực, tự cường của Đảng bộ và toàn dân. Đó là những nhân tố quyết định thắng lợi của 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ trên địa bàn tỉnh.

Với sự lãnh đạo sáng suốt và tài tình của Đảng Cộng sản Việt Nam, của Đảng bộ tỉnh, chúng ta hoàn toàn tin tưởng rằng những bài học quý báu ấy tiếp tục được phát huy trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển của dân tộc. Đó là cơ sở bảo đảm thực hiện thành công mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đề ra: “Tập trung xây dựng tỉnh Khánh Hòa ngày càng giàu đẹp, trở thành trung tâm kinh tế - du lịch, khoa học và công nghệ, trung tâm đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế biển, kinh tế du lịch và chăm sóc sức khỏe nhân dân của vùng duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và của cả nước”.

ThS. HOÀNG NGỌC ĐẠO

Trưởng khoa Xây dựng Đảng, Trường Chính trị tỉnh Khánh Hòa

Nguồn Khánh Hòa : http://www.baokhanhhoa.vn/chinh-tri/202504/chien-truong-khanh-hoa-trong-dai-thang-mua-xuan-1975-92c017c/