Dây chuyền sản xuất xe ôtô điện của hãng Voyah tại Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. (Ảnh: THX/TTXVN)
Ngành công nghiệp ôtô toàn cầu đang chứng kiến một nghịch lý mang tính bước ngoặt: Để cạnh tranh trong cuộc đua điện hóa, các thương hiệu lừng danh phương Tây lại phải tìm đến công nghệ của chính đối thủ Trung Quốc.
Mô hình hợp tác "China Inside" đang nổi lên như một lối tắt chiến lược, nhưng cũng đặt ra câu hỏi lớn về tương lai và bản sắc của các ông lớn ngành xe điện.
Thuật ngữ "China Inside" mô tả một mô hình hợp tác, các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc bán công nghệ xe điện dưới dạng một gói giải pháp hoàn chỉnh. Gói này bao gồm toàn bộ nền tảng cơ bản cho một chiếc xe điện, từ khung gầm, hệ truyền động cho đến phần mềm.
Với gói giải pháp này, ngay cả những nhà sản xuất có sản lượng thấp và ngân sách eo hẹp, cũng có thể dễ dàng lắp ráp, gắn thương hiệu của riêng mình và bán ra thị trường.
Lối tắt cho cuộc đua điện hóa
Câu chuyện về sự thay đổi này có thể bắt đầu từ năm 2021, thời điểm mà các lãnh đạo cấp cao của Audi lần đầu tiên chiêm ngưỡng mẫu xe Zeekr 001.
Một chiếc xe điện tầm xa, mang đậm thẩm mỹ châu Âu nhưng lại đến từ một thương hiệu Trung Quốc đã trở thành một hồi chuông cảnh tỉnh đắt giá. Họ nhận ra một sự thật rằng, nếu muốn cạnh tranh hiệu quả, họ không thể bỏ qua công nghệ của chính đối thủ.
Ông Stefan Poetzl, Chủ tịch Kinh doanh và Tiếp thị của SAIC Audi, đã thẳng thắn thừa nhận rằng mẫu xe đó đã thực sự gây sốc và họ biết mình cần phải hành động. Và họ đã hành động một cách quyết liệt.
Audi đã chế tạo mẫu AUDI E5 Sportback chỉ trong vòng 18 tháng, bằng cách sử dụng công nghệ do đối tác Trung Quốc SAIC cung cấp. Toàn bộ các cấu phần quan trọng nhất, từ pin, hệ truyền động điện, phần mềm thông tin giải trí cho đến các hệ thống hỗ trợ lái xe tiên tiến, đều đến từ SAIC.
Audi E5 Sportback, mẫu xe đầu tiên trong dòng xe điện (EV) của Audi được phát triển chung với SAIC, được trưng bày tại sự kiện của Volkswagen ở Thượng Hải, Trung Quốc vào ngày 22/4. (Ảnh: Reuters)
Audi không đơn độc. Các đối thủ toàn cầu khác cũng đang nhanh chóng học theo. Toyota đã công bố kế hoạch cùng GAC phát triển các mẫu xe dành riêng cho thị trường Trung Quốc, trong khi Volkswagen cũng bắt tay với Xpeng.
Leapmotor cũng là một ví dụ điển hình trong việc áp dụng chiến lược này. Giám đốc điều hành Zhu Jiangming cho biết công ty không chỉ hợp tác với Stellantis để bán xe điện ra thị trường quốc tế, mà còn đang đàm phán với nhiều thương hiệu khác để cấp phép công nghệ theo mô hình này.
Renault cũng là một trong những hãng đi tiên phong khi xây dựng mẫu xe điện giá rẻ Dacia Spring trên nền tảng của Dongfeng từ năm 2021.
Sở dĩ có sự chuyển dịch này là vì nó mang lại một giải pháp "đôi bên cùng có lợi." Các nhà sản xuất ôtô toàn cầu cần công nghệ Trung Quốc để "đốt cháy giai đoạn," tiết kiệm hàng tỷ USD và nhiều năm nghiên cứu để nhanh chóng tung ra xe điện mới.
Ngược lại, các công ty Trung Quốc lại đang rất cần nguồn doanh thu bổ sung trong bối cảnh cuộc chiến giá cả khốc liệt trong nước và căng thẳng thương mại ở nước ngoài.
Rủi ro đánh mất bản sắc
Lợi thế của các công ty Trung Quốc đến từ việc họ đã học hỏi rất nhanh từ Tesla để phát triển các nền tảng mô-đun hóa, giúp cắt giảm chi phí và tăng tốc độ phát triển.
Giờ đây, lợi thế đó đủ lớn để họ có thể "xuất khẩu" công nghệ dưới dạng dịch vụ cấp phép và bản quyền. Thậm chí, mô hình này còn có thể giúp các quốc gia kém công nghiệp hóa xây dựng "thương hiệu xe điện quốc gia" của riêng mình, như cách công ty CYVN Holdings ở Abu Dhabi đã tận dụng công nghệ của nhà sản xuất xe điện Trung Quốc Nio để phát triển mẫu xe điện cao cấp của riêng mình.
Tuy nhiên, con đường này không hoàn toàn bằng phẳng và đi kèm với những rủi ro chiến lược không thể xem nhẹ.
Một trạm sạc xe ôtô điện tại phố Dieweg, quận Uccle, Brussels, Bỉ. (Ảnh: Hương Giang/TTXVN)
Cựu Giám đốc điều hành của Aston Martin, ông Andy Palmer, đã đưa ra lời cảnh báo đanh thép. Ông cho rằng dù có thể tiết kiệm chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) trong ngắn hạn, các nhà sản xuất ôtô nên tránh phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ của bên thứ ba.
Theo ông, về lâu dài, họ có nguy cơ "lâm vào thế khó" bởi khi đó họ sẽ bị biến thành một "nhà bán lẻ" đơn thuần, mất đi năng lực công nghệ cốt lõi vốn là linh hồn của thương hiệu.
Nhà phân tích Marco Santino của công ty tư vấn Oliver Wyman cũng đồng tình với quan điểm này. Ông chỉ ra rủi ro lớn nhất là khi sử dụng công nghệ của người khác, "khả năng tạo ra sự khác biệt cho thương hiệu sẽ bị hạn chế rất nhiều."
Khi mọi chiếc xe đều dùng chung một nền tảng, điều gì sẽ làm nên bản sắc riêng để thu hút khách hàng? Đây chính là bài toán hóc búa mà các thương hiệu lớn phải đối mặt.
Để giảm thiểu rủi ro, ông Santino gợi ý rằng các nhà sản xuất ôtô truyền thống nên pha trộn công nghệ của riêng họ vào nền tảng mua ngoài, qua đó vẫn có thể duy trì được bản sắc và hạn chế sự phụ thuộc.
Rõ ràng, sự trỗi dậy của công nghệ xe điện Trung Quốc đang tạo ra một cuộc cách mạng. Việc các ông lớn phương Tây chuyển từ vai trò đối thủ sang khách hàng đang vẽ lại bản đồ quyền lực công nghệ.
Đây là một giải pháp tình thế thông minh, nhưng nó cũng đặt ra một câu hỏi lớn về tương lai dài hạn: Liệu các thương hiệu ôtô có giữ được linh hồn của mình trong một thế giới đang được định hình bởi "China Inside?"
Câu trả lời sẽ quyết định diện mạo của ngành công nghiệp ôtô trong nhiều thập kỷ tới./.
(TTXVN/Vietnam+)