Ngày 31/7/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 223/NQ-CP năm 2025 về Phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 7 năm 2025.
Theo đó, Đảng và Nhà nước đã xác định xây dựng thể chế là “đột phá của đột phá” nhằm mục tiêu xây dựng hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật đồng bộ, chặt chẽ, toàn diện, vừa phản ánh hiện thực khách quan, nguyện vọng của Nhân dân, vừa huy động mạnh mẽ mọi nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội, tạo lợi thế cạnh tranh cho quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế phấn đấu đạt và vượt mục tiêu đã đề ra cho năm 2025.
Để cụ thể hóa mục tiêu này, trong thời gian qua, Chính phủ đã và đang chỉ đạo các Bộ, cơ quan ở trung ương và các địa phương tập trung các nguồn lực và quyết tâm chính trị cao nhất để chuyển đổi mạnh mẽ hơn từ tư duy quản lý “xin - cho” sang tư duy kiến tạo, phục vụ Nhân dân và đẩy mạnh phân quyền, phân cấp đi đôi với phân bổ nguồn lực, xây dựng công cụ kiểm tra, giám sát, “hậu kiểm”; hoàn thiện các cơ chế, chính sách theo hướng bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, tháo gỡ các vướng mắc, bất cập do các quy định hiện hành; giảm gánh nặng thủ tục hành chính, kiên quyết loại bỏ khâu trung gian, không hợp thức hóa các hoạt động cấp phép của cấp dưới; tạo cơ sở pháp lý cho chính quyền địa phương theo phương châm: “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” và tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện thể chế thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển các lĩnh vực kinh tế, xã hội.
Tại Phiên họp ngày 23/7/2025, Chính phủ đã thảo luận, cho ý kiến về định hướng chỉ đạo công tác xây dựng thể chế, pháp luật; Đề xuất của Chính phủ về Chương trình lập pháp năm 2026 và 06 dự án luật, gồm:
(1) Dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi);
(2) Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp;
(3) Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi);
(4) Dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi);
(5) Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi);
(6) Dự án Luật Thương mại điện tử.
Ảnh minh họa: Mộc Trà.
Trong đó:
Dự án Luật Giáo dục đại học:
1. Chính phủ đánh giá cao Bộ Giáo dục và Đào tạo trong việc chủ trì, phối hợp các bộ, cơ quan liên quan rà soát, tổng kết, xây dựng trình Chính phủ dự án Luật Giáo dục đại học.
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến đóng góp để hoàn thiện dự thảo Luật theo hướng:
- Tiếp tục rà soát kỹ các nội dung dự thảo luật, bảo đảm bám sát các Nghị quyết, Kết luận của Đảng, tiến tới xây dựng hệ thống giáo dục đại học thực sự đóng vai trò chủ đạo trong phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.
Hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật về giáo dục đại học, sửa đổi các quy định hiện hành còn bất cập.
Xây dựng hệ thống quản trị đại học tiên tiến, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để hiện đại hóa giáo dục đại học, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài gắn kết với phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; khuyến khích đào tạo các ngành cơ bản, các ngành đào tạo đặc thù như: truyền nhiễm, pháp y, văn hóa chuyên sâu đặc thù,..; tăng cường quyền tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình.
Phân cấp việc công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư trên cơ sở xây dựng tiêu chuẩn, tiêu chí, quy trình và tăng cường hậu kiểm.
Nâng cao chất lượng, giảm số lượng các cơ sở giáo dục đại học, thích ứng nhanh với sự phát triển của các ngành mới nổi; tăng cường hiệu lực kiểm định và giám sát chất lượng, xây dựng môi trường học thuật liêm chính, sáng tạo trong các cơ sở giáo dục đại học.
Tổ chức quản lý giáo dục đại học theo hướng: quản lý chuyên môn từ trung ương đến cơ sở; giao cho địa phương quản lý con người và cơ sở vật chất; Bộ Giáo dục và Đào tạo tăng cường quản lý nhà nước về giáo dục đại học.
- Xây dựng cơ chế thực thi chính sách bảo đảm khả thi, đồng bộ, gắn với nâng cao năng lực quản trị của cơ sở giáo dục đại học; phát triển cơ sở dữ liệu số ngành giáo dục đại học, chuẩn hóa chỉ số giám sát, đánh giá chất lượng và hiệu quả hoạt động, làm căn cứ phân bổ nguồn lực, kiểm soát chất lượng và thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh.
- Tạo hành lang pháp lý cho ứng dụng hiệu quả khoa học và công nghệ, nhất là công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt, công nghệ chiến lược trong giáo dục đại học, cá thể hóa và nâng cao chất lượng, hiệu quả quá trình học tập, mở rộng cơ hội học đại học cho người dân, thúc đẩy học tập suốt đời.
- Bảo đảm các chính sách của dự án Luật Giáo dục đại học thống nhất với các chính sách của các dự án luật có liên quan, trong đó có dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; đồng thời rà soát để sửa trực tiếp các luật khác có liên quan theo quy định của Luật Ban hành văn quy phạm pháp luật; phối hợp các bộ, cơ quan liên quan rà soát kỹ dự thảo Luật bảo đảm không mâu thuẫn, chồng chéo với các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.
- Hoàn thiện các quy định theo hướng luật khung, mang tính nguyên tắc, chỉ quy định thuộc thẩm quyền của Quốc hội, giao Chính phủ quy định về những nội dung cụ thể, chi tiết, chuyên ngành; tăng cường phân cấp, phân quyền gắn với đề cao trách nhiệm người đứng đầu; cải cách triệt để thủ tục hành chính và đẩy mạnh áp dụng công nghệ, chuyển đổi số trong công tác quản lý nhà nước và công tác quản trị cơ sở giáo dục đại học.
- Rà soát kỹ các điều khoản chuyển tiếp để bảo đảm phù hợp với quy định của Luật Bạn hành văn bản quy phạm pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp của cá nhân, tổ chức, tránh tạo khoảng trống pháp lý sau khi Luật này có hiệu lực thi hành.
- Tiếp tục tham vấn các chuyên gia, nhà khoa học, các nhà chuyên môn, những người có kinh nghiệm, các cá nhân, tổ chức có liên quan, đối tượng chịu tác động để hoàn thiện các chính sách của dự thảo Luật; đẩy mạnh công tác truyền thông để tạo sự đồng thuận; nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế để hoàn thiện dự thảo Luật; đồng thời, chủ động phối hợp với các cơ quan của Quốc hội, các Đại biểu Quốc hội trong quá trình soạn thảo dự án Luật.
- Về vấn đề bỏ hội đồng trường của các cơ sở giáo dục đại học công lập: Nghiên cứu, cụ thể hóa chủ trương của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về việc bỏ hội đồng trường của các cơ sở giáo dục đại học công lập (ngoại trừ các cơ sở giáo dục công lập được thành lập theo điều ước quốc tế); đồng thời thiết kế quy định theo hướng giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các cơ sở giáo dục, đào tạo; tăng cường sự lãnh đạo toàn diện của cấp ủy đảng, phát huy vai trò, trách nhiệm người đứng đầu cơ sở giáo dục, đào tạo.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan rà soát, nghiên cứu, giải trình, tiếp thu đầy đủ ý kiến Thành viên Chính phủ và kết luận của Thủ tướng Chính phủ để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước khi trình Quốc hội dự án Luật Giáo dục đại học tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
4. Phân công Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long chỉ đạo việc hoàn thiện dự án Luật, bảo đảm chất lượng và tiến độ theo quy định.
Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp:
1. Chính phủ đánh giá cao Bộ Giáo dục và Đào tạo trong việc chủ trì, phối hợp các bộ, cơ quan liên quan rà soát, tổng kết, xây dựng trình Chính phủ dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp.
2. Chính phủ cơ bản thống nhất nội dung dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp do Bộ Giáo dục và Đào tạo trình tại Tờ trình số 1016/TTr-BGDĐT ngày 18/7/2025. Nội dung dự thảo Luật cơ bản phù hợp với các chính sách trong đề nghị xây dựng Luật Giáo dục nghề nghiệp đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết số 191/NQ-CP ngày 26/6/2025 về Phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 6 năm 2025.
Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục khẩn trương rà soát nghiên cứu, tiếp thu ý kiến thẩm định Bộ Tư pháp và ý kiến đóng góp để hoàn thiện dự thảo Luật, bảo đảm các yêu cầu sau:
- Bám sát chủ trương của Đảng về giáo dục và đào tạo nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quản trị nhà trường, vai trò của tổ chức Đảng và hội đồng trường, tự chủ tài chính và xã hội hóa giáo dục, các nội dung về giáo dục và đào tạo; bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, phù hợp với các điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, thống nhất và không chồng chéo, mâu thuẫn với Luật Nhà giáo, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Viên chức... và một số luật có liên quan được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9 và dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học (sửa đổi).
- Trên cơ sở tổng kết việc thực hiện các quy định của Luật hiện hành để sửa đổi các quy định, bảo đảm phù hợp với thực tiển, có tính khả thi, giải quyết các vướng mắc, “nút thắt”, bất cập đã được chỉ ra khi tổng kết, đánh giá thi hành Luật Giáo dục nghề nghiệp năm 2014.
Có cơ chế khuyến khích đào tạo các ngành đào tạo đặc thù, các ngành văn hóa chuyên sâu đặc thù; nâng cao chất lượng, thích ứng nhanh với sự phát triển của các ngành mới nổi; bổ sung những vấn đề mới, cần thiết, cấp bách phát sinh trong thực tiễn để thúc đẩy đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, tạo chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả của giáo dục nghề nghiệp, đáp ứng nhu cầu của người học, thị trường lao động và hội nhập quốc tế; góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và đáp ứng yêu cầu nhân lực cho phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
- Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm của từng cấp, từng cơ quan, tổ chức, cá nhân trong tổ chức và hoạt động giáo dục nghề nghiệp; quản lý chuyên môn thì từ trung ương đến cơ sở; cơ sở giáo dục đào tạo ở đâu thì chính quyền cấp tỉnh quản lý cơ sở vật chất và con người; các trường cao đẳng trên địa bàn nào thì giao địa phương đó; tạo điều kiện để học sinh, sinh viên vừa học văn hóa vừa học chuyên môn tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Giao Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định chi tiết các nội dung theo thẩm quyền về thủ tục hành chính, quy trình, quy chuẩn chuyên môn, kỹ thuật và các nội dung có tính biến động cao; Bộ Giáo dục và Đào tạo tăng cường quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp.
- Chương trình trung học nghề phải được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và chuẩn bị tốt các điều kiện để chương trình khi triển khai được hiệu quả, phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
- Chính sách thu hút doanh nghiệp tham gia vào hoạt động giáo dục nghề nghiệp phải được thiết kế theo hướng ưu đãi cao nhất để học đi đôi với hành, đáp ứng yêu cầu đặc thù của giáo dục nghề nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực.
- Tiếp tục tham vấn các chuyên gia, nhà khoa học, các nhà chuyên môn, những người có kinh nghiệm, các cá nhân, tổ chức có liên quan, đổi tượng chịu tác động để hoàn thiện các chính sách của dự thảo Luật. Chủ động phối hợp với các cơ quan của Quốc hội, các Đại biểu Quốc hội trong quá trình soạn thảo dự án Luật.
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ ý kiến Thành viên Chính phủ và kết luận của Thủ tướng Chính phủ để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước khi trình Quốc hội dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
5. Phân công Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long chỉ đạo việc hoàn thiện dự án Luật, bảo đảm chất lượng và tiến độ theo quy định.
Mộc Trà