Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, sáng 23/10, Quốc hội nghe Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan trình bày tờ trình dự án Luật Phòng bệnh.
Bộ trưởng cho biết, sau hơn 17 năm, Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007 đã bộc lộ hạn chế, bất cập và phát sinh vấn đề mới về: chất lượng sống, gánh nặng bệnh tật, dinh dưỡng, yếu tố môi trường, và khoảng trống chính sách cho bệnh không lây nhiễm và rối loạn sức khỏe tâm thần.
Do đó, việc xây dựng luật mới là cần thiết nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý về phòng bệnh; nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ, chất lượng cuộc sống của người Việt Nam qua việc kiểm soát hiệu quả bệnh tật và các yếu tố nguy cơ.
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan trình bày tờ trình dự án Luật Phòng bệnh. (Ảnh: DUY LINH)
Lấy ngày 7/4 hằng năm là "Ngày sức khỏe toàn dân"
Về phạm vi điều chỉnh, dự án Luật quy định về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần và các yếu tố nguy cơ khác; dinh dưỡng trong phòng bệnh và các điều kiện bảo đảm.
Bố cục của dự thảo Luật gồm 6 chương với 41 điều, với nội dung cơ bản: quy định tổng thể chính sách của Nhà nước; trách nhiệm, hành vi bị cấm, thông tin truyền thông; bổ sung ngày Sức khỏe toàn dân Việt Nam (7/4 hằng năm).
Ngoài ra, Luật quy định về cách thức phân loại bệnh truyền nhiễm; phân cấp cho Bộ trưởng Y tế quy định tiêu chí phân loại nhóm bệnh, tiêu chí xác định dịch bệnh, và tiêu chí dịch bệnh vượt khả năng ứng phó của chính quyền; quy định về các biện pháp phòng, chống bệnh truyền nhiễm; giám sát trong phòng bệnh; cách ly y tế; kiểm dịch y tế...
Quang cảnh phiên họp sáng 23/10. (Ảnh: DUY LINH)
Về bảo đảm an toàn, an ninh sinh học trong xét nghiệm, dự thảo Luật quy định, cơ sở xét nghiệm phải đáp ứng điều kiện, có giấy chứng nhận, bảo đảm quản lý mẫu bệnh phẩm và bảo vệ người làm việc. Đồng thời, đáp ứng yêu cầu; quản lý tác nhân sinh học, thiết bị, dữ liệu để ngăn chặn tiếp cận trái phép, thất thoát, lấy cắp, sử dụng sai mục đích hoặc phát tán.
Về các nội dung bổ sung mới so với quy định hiện hành, dự thảo Luật Phòng bệnh bổ sung quy định về phòng, chống bệnh không lây nhiễm; phòng, chống các rối loạn sức khỏe tâm thần; bảo đảm dinh dưỡng trong phòng bệnh; các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh...
Một nội dung đáng chú ý khác tại dự thảo là quy định về Quỹ Phòng bệnh - là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, do Thủ tướng Chính phủ thành lập. Nguồn hình thành Quỹ gồm: ngân sách nhà nước hỗ trợ vốn điều lệ; vốn điều lệ ban đầu từ toàn bộ kinh phí kết dư của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá đến hết 30/6/2026; khoản đóng góp bắt buộc 2% trên giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt của cơ sở sản xuất, nhập khẩu thuốc lá; tài trợ, đóng góp tự nguyện; viện trợ không hoàn lại; các nguồn thu hợp pháp khác. Giao Chính phủ quy định về tổ chức, hoạt động, quản lý và sử dụng Quỹ.
Đề nghị báo cáo định kỳ về kết quả hoạt động, quản lý Quỹ Phòng bệnh
Nêu quan điểm thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban thống nhất về mục đích, quan điểm xây dựng luật; tuy nhiên đề nghị tiếp tục rà soát, nghiên cứu thể chế hóa đầy đủ các quan điểm của Đảng về công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, nhất là các nội dung trong Nghị quyết số 72.
Đồng thời, nghiên cứu, bổ sung các quy định phù hợp về phòng, chống bệnh truyền nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần, dinh dưỡng trong phòng bệnh tại dự thảo Luật để bảo đảm thực hiện được mục đích ban hành Luật và sự cân đối giữa 5 chính sách đã được quy phạm hóa trong dự thảo Luật.
Rà soát, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, nhất là Luật Bảo hiểm y tế, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân và các dự án luật có liên quan trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10; hoàn thiện các báo cáo thành phần, bổ sung đánh giá tác động chính sách, nhất là các nội dung liên quan đến nguồn kinh phí bảo đảm thực hiện các chính sách.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nêu quan điểm thẩm tra. (Ảnh: DUY LINH)
Về phòng, chống bệnh không lây nhiễm, Ủy ban đề nghị tiếp tục nghiên cứu bổ sung đầy đủ các quy định theo giải pháp đã lựa chọn trong Báo cáo đánh giá tác động, trong đó nghiên cứu thể chế hóa các nội dung liên quan đến phòng, chống bệnh không lây nhiễm tại Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị. Ngoài ra, nghiên cứu bổ sung quy định về cơ chế bảo đảm thực hiện các nội dung về “tư vấn, theo dõi, phát hiện sớm, điều trị dự phòng cho người có nguy cơ cao mắc bệnh không lây nhiễm” tại Điều 29 để bảo đảm tính khả thi trong triển khai thực hiện.
Về dinh dưỡng trong phòng bệnh, đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định nhằm bảo đảm đầy đủ việc áp dụng nguyên tắc “dinh dưỡng trong phòng bệnh phải được thực hiện trong suốt vòng đời, theo từng lứa tuổi, từng đối tượng” đã được quy định tại khoản 1 Điều 32; cân nhắc bổ sung nguyên tắc việc thực hiện dinh dưỡng trong phòng bệnh chỉ quy định mang tính khuyến cáo sử dụng sản phẩm dinh dưỡng, không được bắt buộc sử dụng sản phẩm dinh dưỡng.
Về chính sách dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai và trẻ em bị suy dinh dưỡng cấp tính và thấp còi, đa số ý kiến Ủy ban cho rằng, cần quy định áp dụng cho tất cả các đối tượng là phụ nữ mang thai có nhu cầu cần phải bổ sung vi chất dinh dưỡng và trẻ em bị suy dinh dưỡng cấp tính và thấp còi, không phân biệt khu vực, vùng miền để bảo đảm chính sách nâng mức sinh, nâng cao chất lượng dân số và tính công bằng.
Về các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh, Ủy ban thống nhất về sự cần thiết quy định Quỹ Phòng bệnh, trong đó có các quy định về nguồn hình thành quỹ. Tuy nhiên, đề nghị có cơ chế kiểm soát Quỹ như “định kỳ 2 năm một lần, Chính phủ báo cáo Quốc hội về kết quả hoạt động và việc quản lý sử dụng Quỹ”; quy định rõ mục đích, nhiệm vụ cụ thể và nguyên tắc sử dụng Quỹ, đặc biệt là nhiệm vụ hỗ trợ hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá; không làm phát sinh thêm tổ chức mới trong quá trình thành lập Quỹ Phòng bệnh.
VĂN TOẢN