Theo Reuters, trong cuộc bỏ phiếu ngày 3/10 giờ địa phương, dự luật ngân sách do đảng Cộng hòa của Tổng thống Donald Trump đề xuất đã thất bại với tỷ lệ 54 phiếu thuận – 44 phiếu chống, không đạt được mốc 60 phiếu thuận cần thiết để vượt qua thủ tục tranh luận tại Thượng viện.
Phe Cộng hòa đang kiểm soát Thượng viện và dự luật thông thường chỉ cần 51 phiếu để thông qua. Tuy nhiên, với ngân sách, cần ít nhất 60 phiếu. Do đó, chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục đóng cửa đến tối thiểu thứ Hai tuần sau (6/10) do Thượng viện không họp vào cuối tuần.
“Tôi không biết họ còn cơ hội bỏ phiếu phản đối bao nhiêu lần nữa,” lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune (đảng Cộng hòa) phát biểu trong cuộc họp báo hôm thứ Sáu (3/10). Ông cho biết bản thân sẽ bay về bang Nam Dakota nghỉ cuối tuần, đồng thời khẳng định rằng: “Tôi vẫn sẽ sẵn sàng nếu cần”.
Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune ngày 27/6. Ảnh: X/@LeaderJohnThune
Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ, việc chính phủ đóng cửa đang làm gián đoạn nhiều hoạt động, khiến báo cáo việc làm tháng 9 bị đình trệ, làm chậm trễ ngành hàng không, đình chỉ nghiên cứu khoa học, giữ lại tiền lương của binh sĩ và dẫn đến việc cho nghỉ không lương khoảng 750.000 nhân viên liên bang, gây thiệt hại khoảng 400 triệu USD mỗi ngày.
Quân đội, lực lượng biên phòng và những người làm nhiệm vụ thiết yếu sẽ tiếp tục làm việc, nhưng không được trả lương cho đến khi Quốc hội giải quyết được bế tắc. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt phát biểu trong buổi họp báo thường kỳ ngày 3/10 rằng nhiều gia đình quân nhân đã phải tìm đến các tổ chức từ thiện để được hỗ trợ thực phẩm vì lương bị ngừng chi trả.
Reuters cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump coi lần đóng cửa chính phủ này là “cơ hội chưa từng có” để tái cấu trúc mạnh mẽ bộ máy Nhà nước. Thay vì tạm thời cho nghỉ phép, ông có thể sa thải vĩnh viễn hàng chục nghìn nhân viên liên bang và cắt giảm ngân sách các dự án lớn ở các bang do đảng Dân chủ kiểm soát.
Tâm điểm của cuộc đối đầu lần này giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa của Tổng thống Donald Trump là khoản 1.700 tỷ USD tài trợ cho các hoạt động cơ quan – chiếm khoảng 1/4 ngân sách liên bang trị giá 7.000 tỷ USD. Phần còn lại chủ yếu dành cho các chương trình y tế, hưu trí và chi trả lãi suất khoản nợ công, hiện đã lên tới 37.500 tỷ USD.
Đảng Dân chủ muốn mọi dự luật chi tiêu phải bao gồm các khoản trợ cấp bổ sung về chăm sóc sức khỏe, trong khi đảng Cộng hòa khẳng định rằng hai vấn đề này nên được giải quyết riêng rẽ.
Đảng Dân chủ kiên quyết đòi gia hạn các khoản tín dụng thuế y tế được tăng cường trong đại dịch COVID-19, vốn sắp hết hiệu lực vào cuối năm nay. “Chỉ trong vài ngày tới, hơn 20 triệu người Mỹ sẽ phải đối mặt với việc phí bảo hiểm, đồng chi trả và khấu trừ y tế tăng vọt, chỉ vì đảng Cộng hòa không chịu gia hạn tín dụng thuế theo Đạo luật ACA,” lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries tuyên bố trước trụ sở Quốc hội ngày 2/10.
Trước đó, tính từ năm 1981, chính phủ Mỹ đã đóng cửa 15 lần, hầu hết chỉ 1 hoặc 2 ngày.
Lần dài nhất diễn ra vào nhiệm kỳ đầu của ông Donald Trump trong 35 ngày hồi năm 2018-2019, khiến khoảng 340.000 trong số 800.000 nhân viên liên bang phải nghỉ việc tạm thời. Nguyên nhân dẫn đến lần đóng cửa khi đó là bất đồng về vấn đề nhập cư.
Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ, lần đóng cửa khi đó đã khiến nền kinh tế Mỹ thiệt hại 3 tỷ USD, tương đương 0,02% GDP.
Tùng Dương