Phó thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh, Chính phủ đổi mới tư duy và phương pháp công tác rất mạnh mẽ trong nhiệm kỳ vừa qua, bắt đầu bằng đổi mới tư duy của Đảng nhiệm kỳ này. Đặc biệt nửa cuối của nhiệm kỳ, Chính phủ có rất nhiều đổi mới tư duy trong chỉ đạo, điều hành và ban hành nhiều chủ trương, chính sách lớn.
Về tầm nhìn, Chính phủ có tầm nhìn dài hạn, chiến lược hướng tới hai mục tiêu 100 năm: 100 năm thành lập Đảng, 100 năm thành lập nước. Về khát vọng, chúng ta phấn đấu năm 2045 là đất nước công nghiệp, thu nhập cao, nhân dân ấm no hạnh phúc. Đấy là tư duy bao trùm.
Trên từng lĩnh vực cụ thể, đổi mới tư duy của Chính phủ cũng hết sức khác biệt. Ví dụ như xây dựng pháp luật đã thực hiện một khối lượng công việc hết là đồ sộ. Một điều quan trọng là tư duy xây dựng pháp luật hoàn toàn khác biệt. Pháp luật có hai chức năng: Chức năng quản lý và chức năng kiến tạo.
Một thời gian dài, chức năng quản lý có vẻ nặng hơn chức năng kiến tạo. Bây giờ, đã nhận ra pháp luật là nguồn lực khơi thông các nguồn lực xã hội, cho nên phải phát huy vai trò kiến tạo của pháp luật. Pháp luật phải phân cấp, phân quyền mạnh mẽ; pháp luật là để thông thoáng nền hành chính, pháp luật phải tạo ra một nền hành chính thân thiện, đơn giản; pháp luật tháo gỡ các điểm nghẽn và khơi thông các nguồn lực. Đây là một điểm mới trong tư duy xây dựng pháp luật.
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình chia sẻ với báo chí tại cuộc họp báo. Ảnh: VGP
Hay là tư duy về kinh tế tư nhân. Đảng và Nhà nước đã nhận ra kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của phát triển kinh tế. Nguồn lực hữu hạn của kinh tế nhà nước không thể mang lại hai con số mà nguồn lực trong dân, trong doanh nghiệp rất dồi dào mới có thể tạo ra đột phá trong tăng trưởng.
"Chúng ta cũng nhận ra rằng kinh tế tư nhân đi đầu trong dổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ, kỹ thuật số. Cho nên sẽ giao cho kinh tế tư nhân đảm nhận những nhiệm vụ quan trọng, chiến lược quốc gia. Đây là tư duy hoàn toàn khác biệt. Trên thực tế, những công trình lớn đã giao cho tư nhân như sân bay, cảng, đường cao tốc và trong tương lai sẽ còn giao cho kinh tế tư nhân nhiều công trình lớn hơn, đòi hỏi công nghệ cao hơn", Phó thủ tướng Thường trực nhấn mạnh.
Về quản lý nhà nước, Chính phủ đã chuyển tư duy từ quản lý hành chính sang chủ động kiến tạo phục vụ người dân, doanh nghiệp, lắng nghe và đồng hành. Đây là một tư duy khác.
Trong thu hút đầu tư nước ngoài, một thời gian dài chúng ta cần vốn, cần kinh nghiệm, cần công nghệ nhưng bây giờ chúng ta phải nâng cao chất lượng đầu tư nước ngoài. Một trong những yêu cầu đặc biệt quan trọng là phải chuyển giao công nghệ, chứ cứ mãi gia công thì không thoát ra khỏi được thu nhập trung bình.
Hay tư duy về giáo dục và y tế cũng đều có sự khác biệt. Một nền y tế chuyển trạng thái từ chữa bệnh sang phòng bệnh, nâng cao thể trạng, chăm sóc sức khỏe, kéo dài tuổi thọ trung bình và có cuộc sống hạnh phúc. Rõ ràng tư duy chăm sóc sức khỏe người dân đã thay đổi. Với tư duy như vậy, có những chủ trương đi kèm.
Hay trong thế giới nhiều biến động bất thường, chúng ta nhận ra rằng phải có nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự cường, bằng sức mạnh của mình và đó là giải pháp sáng suốt. Phụ thuộc vào một thị trường rất nguy hiểm cho nền kinh tế. Do đó, phải tái cơ cấu và đổi mới nền kinh tế của ta, tăng sức chống chịu, tăng khả năng tự chủ, tự cường. Hội nhập nhưng độc lập, tự chủ. Đấy là tư duy mới trong xây dựng các thể chế, chính sách và thực hiện các cái giải pháp phát triển kinh tế xã hội của Đảng và của Chính phủ.
"Về các phương pháp hợp tác, chúng ta đổi mới cái gì? Có thể nói là kế thừa truyền thống, tôi nêu lên mấy đổi mới về phương pháp, cách làm", Phó thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình nói và chia sẻ:
Thứ nhất là chỉ đạo trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải. Nguồn lực hữu hạn mà chỗ nào cũng chia sẻ một chút thì không "ra tấm ra món". Chúng ta có được hệ thống đường cao tốc, các công trình lớn là do chúng ta biết tập trung.
Nhiệm kỳ vừa rồi, các địa phương đề nghị 12.000 dự án nhưng Chính phủ quyết định chỉ có 5.000 dự án. Chính vì thế, Chính phủ tập trung cho 5.000 dự án rất thành công. Khi xây dựng chương trình hành động của nhiệm kỳ tới, Chính phủ chỉ tập trung cho 3.000 dự án trọng tâm, trọng điểm.
Thứ hai là phân cấp, phân quyền mạnh và đi liền với phân bổ nguồn lực để địa phương làm, địa phương quyết, địa phương chịu trách nhiệm. Như vậy mới phân bổ được nguồn lực; đề cao sức sáng tạo của các địa phương, địa phương phải phát huy tính năng động của mình.
Việc nữa là thích ứng linh hoạt, biến nguy thành cơ. Câu chuyện về áp đặt thuế quan, câu chuyện về dịch bệnh buộc chúng ta phải đối phó thích ứng linh hoạt nếu không sẽ không thành công như nhiệm kỳ vừa qua.
Phản ứng chính sách linh hoạt sát tình hình thực tế đã kiểm nghiệm những chủ trương của Chính phủ là rất đúng. Thủ tướng luôn nói là thách thức nhiều, khó khăn nhiều hơn thuận lợi. Đó là sự thực, năm nào cũng có yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng: Đầu nhiệm kỳ là dịch bệnh, sau đó là chiến tranh, xung đột trên thế giới, đứt gãy chuỗi cung ứng, rồi cạnh tranh thương mại, thiên tai càng ngày càng cực đoan. Có thể nói không có phản ứng linh hoạt thì chúng ta khó khắc phục được những biến cố khó có thể lường trước được.
Một phương pháp nữa là Chính phủ luôn đối mặt với những khó khăn thách thức, không né tránh, dám giải quyết những vấn đề đã tồn tại nhiều năm.
"Chúng ta nhiều nhiệm kỳ nói đến 12 dự án tồn đọng kéo dài, những ngân hàng thua lỗ, 0 đồng âm vốn, những dự án "đắp chiếu". Nhưng đến nhiệm kỳ này là phải giải quyết. Mười hai năm, 2 bệnh viện ở Hà Nam, báo chí đã tốn rất nhiều giấy mực. Tôi xin thông tin cho báo chí là 31/11 này sẽ đi vào vận hành, trước hết là Bệnh viện Bạch Mai, sẵn sàng đón bệnh nhận.
Với việc không né tránh, giải quyết những câu chuyện tồn đọng của nhiều nhiệm kỳ, chúng ta tháo gỡ được một nguồn lực rất lớn cho nền kinh tế. Đấy là tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của Chính phủ. Phong cách quyết liệt, nói là làm, phân rõ trách nhiệm. Thủ tướng có slogan "6 rõ" ai cũng thuộc. Chúng ta làm được và đã làm, đã có kết quả. Đấy là một phương pháp rất cụ thể, rất quyết liệt", ông Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh.
Bão lũ là Chính phủ, lãnh đạo Chính phủ, các Bộ trưởng tới với người dân, các công trình trọng điểm là thành viên Chính phủ thường xuyên đeo bám, đôn đốc tháo gỡ khó khăn, rất sát thực tế, sát cơ sở. Đó là phong cách mới.
Phó thủ tướng cũng khái quát một số thành tựu lớn trong nhiệm kỳ:
Một là kinh tế vĩ mô ổn định, đất nước tăng trưởng.
Thứ hai là chúng ta cơ bản hoàn thành cuộc cách mạng về sắp xếp lại, tổ chức xây dựng quyền 2 cấp, xóa bỏ trung gian, tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả sát dân, phục vụ dân tốt hơn.
Thứ ba là chúng ta hoàn thành thể chế, tạo nền tảng pháp lý quan trọng cho đà tăng trưởng của những năm tiếp theo, tháo gỡ khó khăn, kiến tạo phát triển.
Thứ tư là chúng ta cơ cấu lại nền kinh tế, từ động lực tăng trưởng, đa dạng hóa các nguồn lực, đa dạng hóa các thị trường, nâng cao chất lượng FDI, tăng cường chế biến, tháo gỡ các tồn đọng, lấy động lực là khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, lấy nguồn lực kinh tế tư dân, kinh tế nhà nước, xây dựng các cái trung tâm tài chính quốc tế…
Thứ năm là công tác an sinh rất thành công.
Thứ sáu là phát triển văn hóa rất mạnh mẽ và tiệm cận với trình độ quốc tế, vừa duy trì bản sắc văn hóa độc đáo của chúng ta, vừa tiếp cận thế giới. Nhiều concert đột xuất vừa rồi phản ánh thực tế là nhu cầu văn hóa của Việt Nam cao, có sự tham gia của hàng chục nghìn người không khác gì các nước. Các giàn nhạc giao hưởng nổi tiếng trên thế giới đã lựa chọn Việt Nam như một điểm hấp dẫn để trình diễn các tác phẩm, chất lượng hưởng thụ văn hóa đã tiếp cận thế giới.
Thứ bảy là y tế, giáo dục đạt nhiều thành tựu quan trọng, sẵn sàng cho trang sử mới tốt hơn.
Thứ tám là thành tựu về quốc phòng, an ninh, ngoại giao. Việt Nam ta từ chỗ tích cực hội nhập, bây giờ chủ động hội nhập và tham gia dẫn dắt, tích cực giải quyết những vấn đề của thế giới.
Tú Ân