Các nghị sĩ tại Hạ viện - cơ quan đầy quyền lực nhưng đang bị chia rẽ sâu sắc sẽ bỏ phiếu cho hai kiến nghị bất tín nhiệm do những đối thủ đáng gờm nhất của ông Macron khởi xướng: Đảng Nước Pháp bất khuất (LFI) cực tả và đảng Tập hợp quốc gia (RN) cực hữu của bà Jean Marine Le Pen cùng các đồng minh của bà trong Quốc hội.
Thủ tướng Lecornu phát biểu trước Quốc hội ngày 14/10. Ảnh: JULIEN MUGUET/Le Monde
Nếu Thủ tướng Lecornu vượt qua cuộc bỏ phiếu, kết quả có thể sẽ rất sít sao. Nhưng trong trường hợp thất bại, Tổng thống Macron có thể giải tán Hạ viện thay vì bổ nhiệm người thay thế. Ông Lecornu, người phải từ chức Thủ tướng vào tuần trước sau khi tại vị đúng một ngày, nhưng chỉ bốn ngày sau lại được ông Macron tái bổ nhiệm.
Trong trường hợp Hạ viện bị giải tán, kết quả của một cuộc bầu cử lập pháp sẽ như thế nào vẫn là điều chưa chắc chắn. Tuy nhiên, đảng của bà Le Pen - hiện đã là lực lượng lớn nhất trong Hạ viện tin rằng họ đang ở vị thế thuận lợi để giành được thêm nhiều ghế, có thể lần đầu tiên đưa RN bước vào chính phủ.
Ai khởi xướng nghị bất tín nhiệm?
Đảng RN, đảng đang vận động cho một cuộc bầu cử lập pháp sớm, đã đệ trình kiến nghị bất tín nhiệm vào sáng 13/10, một ngày sau khi Thủ tướng Lecornu công bố nội các mới. Bản kiến nghị cho rằng, việc giải tán Hạ viện “là cách hiệu quả và dân chủ nhất để đưa đất nước thoát khỏi ngõ cụt”.
Cùng ngày, đảng LFI cũng nộp kiến nghị của mình, cho rằng việc lật đổ Chính phủ của Thủ tướng Lecornu có thể tạo tiền đề cho việc buộc Tổng thống Macron phải rút lui dù Tổng thống Pháp đã khẳng định không có ý định rút ngắn nhiệm kỳ thứ hai và cũng là cuối cùng của mình, vốn kéo dài đến năm 2027.
“Việc Tổng thống từ chức là giải pháp duy nhất có thể mang lại lối thoát dân chủ rõ ràng cho tình trạng hỗn loạn hiện nay: Trở lại với lá phiếu. Bằng cách đó, người dân sẽ có cơ hội khép lại một nhiệm kỳ Tổng thống”, bản kiến nghị nêu rõ.
Liệu Chính phủ Pháp có thể vượt qua?
Để kiến nghị bất tín nhiệm được thông qua, phe đối lập cần có được sự ủng hộ của đa số trong số 577 nghị sĩ Hạ viện - tức ít nhất 289 phiếu thuận. Hạ viện sẽ nhóm họp vào lúc 9 giờ sáng ngày 16/10 giờ địa phương, tức 2 giờ chiều giờ Việt Nam và kiến nghị của LFI sẽ được đưa ra biểu quyết trước sau khi thảo luận.
Nếu chỉ tính số phiếu của đảng mình, RN và LFI đều không thể đạt đủ con số 289 phiếu để kiến nghị thông qua. Tuy nhiên, đảng của bà Le Pen hiện liên minh với đảng cánh hữu vì nền Cộng hòa do ông Ciotti lãnh đạo, vốn nắm giữ 139 ghế. Trong khi đảng LFI có 71 ghế.
Ngay cả khi các đảng này tiếp tục hợp tác như họ từng làm trong quá khứ, họ vẫn cần thêm phiếu từ các nghị sĩ đối lập khác. Một nhóm cánh tả gồm 38 nghị sĩ, bao gồm đảng Xanh, cũng tuyên bố cũng sẽ bỏ phiếu phản đối Chính phủ của ông Lecornu. Nhiều thành viên của nhóm cánh tả nhỏ hơn gồm 17 nghị sĩ - chủ yếu là đảng Cộng sản cũng được cho là sẽ ủng hộ động thái này.
Tuy nhiên, ngay cả khi liên minh rộng lớn ấy được hình thành, phe đối lập vẫn có thể thiếu hàng chục phiếu so với ngưỡng 289.
Đâu là những “biến số”?
Phe trung dung của Tổng thống Macron và Thủ tướng Lecornu đang trông cậy vào sự ủng hộ của các đồng minh, cũng như các nghị sĩ thuộc đảng Xã hội (69 ghế) và đảng Cộng hòa bảo thủ (50 ghế) bởi nếu không, Chính phủ trong đó có các ghế bộ trưởng của họ, có thể sụp đổ.
Trong một động thái được đánh giá là bước nhượng bộ quan trọng để có được sự ủng hộ của đảng Xã hội, trong tuần này, ông Lecornu đã tuyên bố sẽ tạm dừng kế hoạch cải cách nâng tuổi nghỉ hưu từ 62 lên 64 - chính sách đang gây tranh cãi và vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ của các nhà xã hội. Cải cách này, từng được coi là kế hoạch trọng tâm trong nhiệm kỳ hai của Tổng thống Macron, nay có thể bị "hy sinh" nhằm “mua sự ủng hộ” cho ông Lecornu và tạo ra một chút ổn định trong Hạ viện, khi cơ quan này chuẩn bị thảo luận ngân sách năm 2026 - ưu tiên hàng đầu của nền kinh tế lớn thứ hai Liên minh châu Âu.
Tuy nhiên, ngay cả khi Thủ tướng Lecornu vượt qua được vòng bỏ phiếu lần này, các nghị sĩ vẫn có thể tiếp tục đệ trình thêm nhiều kiến nghị bất tín nhiệm khác trong những tuần tới, trong bối cảnh các cuộc thương lượng ngân sách được dự đoán sẽ đầy căng thẳng.
“Tình thế hiện nay vô cùng mong manh”, nhà khoa học chính trị Camille Bedock thuộc Trung tâm Nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp nhận định. “Cơ hội tồn tại của Chính phủ vẫn cực kỳ mong manh” và không gì có thể bảo đảm tương lai ổn định cho chính trường Pháp.
Quỳnh Vũ