Tạo hành lang pháp lý đặc thù để phát triển đường sắt
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày Tờ trình dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi). Ông cho biết, trên cơ sở chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, Chính phủ đã rà soát, bổ sung nhiều cơ chế, chính sách từ dự thảo Nghị quyết vào dự thảo Luật.
Cụ thể, dự thảo đã luật hóa 20 nội dung từ dự thảo Nghị quyết vào Luật và chỉnh lý 33 điều theo ý kiến của cơ quan thẩm tra. Các nội dung mang tính đột phá nhằm tạo hành lang pháp lý đặc thù để phát triển đường sắt.
Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày Tờ trình.
Nội dung chính của dự thảo Luật:
Chương I – Những quy định chung (19 điều): Quy định về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, nguyên tắc hoạt động đường sắt, các chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển, quản lý nhà nước và các nội dung chung khác.
Chương II – Đầu tư xây dựng đường sắt (26 điều): Bổ sung 18 chính sách từ dự thảo Nghị quyết đã được cấp có thẩm quyền thống nhất, bao gồm: điều chỉnh quy hoạch; huy động nguồn lực, bố trí vốn; thủ tục đầu tư; quản lý hợp đồng và chi phí; công tác bồi thường, tái định cư; phát triển khoa học công nghệ và nguồn nhân lực; phòng chống tiêu cực; thu hút đầu tư ngoài ngân sách.
Toàn cảnh Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV sáng 16/6.
Chương III – Quản lý, khai thác đường sắt (35 điều): Giữ nguyên như dự thảo trình Quốc hội trước đó. Ngoài ra, để thể chế hóa Nghị quyết 66-NQ/TW, Chính phủ đề xuất phân quyền từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng Bộ Xây dựng đối với 3 nhiệm vụ cụ thể.
Chương IV – Tổ chức thực hiện (4 điều): Giữ cơ bản như dự thảo trình Quốc hội. Đồng thời, để thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, Chính phủ đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Xây dựng liên quan đến miễn giấy phép xây dựng và điều kiện năng lực hoạt động xây dựng.
Chính phủ đề nghị các quy định mới liên quan đến tiến độ đầu tư xây dựng đường sắt có hiệu lực từ ngày 1/7/2025; các quy định còn lại sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.
Thống nhất thông qua tại Kỳ họp thứ 9
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, Ủy ban thống nhất với chủ trương của Chính phủ trong việc khẩn trương hoàn thiện hành lang pháp lý mang tính đột phá để phát triển đường sắt, và đề nghị thông qua dự án Luật tại Kỳ họp thứ 9.
Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT thẩm tra Tờ trình của Chính phủ.
Ủy ban cũng nhất trí cần có cơ chế, chính sách đặc thù để đầu tư hệ thống đường sắt. Tuy nhiên, đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu giới hạn phạm vi, đối tượng áp dụng; bảo đảm tính đồng bộ, minh bạch, bền vững; có chế tài rõ ràng và cơ chế giám sát phù hợp.
Về quy định trao quyền chủ động về vốn, cần bổ sung giới hạn áp dụng, chỉ triển khai khi chứng minh hiệu quả vượt trội; bảo đảm an toàn tài chính, trách nhiệm rõ ràng và giám sát chặt chẽ.
Về cơ chế phát triển đô thị theo mô hình TOD (lấy giao thông công cộng làm trung tâm), Ủy ban đề nghị làm rõ giới hạn thẩm quyền địa phương trong điều chỉnh quy hoạch; bổ sung cơ chế giám sát độc lập; quy định tiêu chí hạ tầng, kế hoạch nâng cấp, phân chia nguồn thu, trách nhiệm giải trình và chế tài xử lý. Đồng thời, cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các luật có liên quan để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Lê Bảo