Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (Ban Chỉ đạo) vừa ký Công văn số 03/CV-BCĐ gửi Tỉnh ủy, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc định hướng một số nhiệm vụ sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; về tổ chức bộ máy, cán bộ, công chức, viên chức khi thực hiện sắp xếp.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà tại một hội nghị. Ảnh: Báo Điện tử Chính phủ.
Theo nội dung Công văn số 03/CV-BCĐ, về định hướng sắp xếp đối với các đơn vị hành chính cấp xã thuộc các đơn vị hành chính cấp huyện ở hải đảo, theo định hướng của cấp có thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp thì các huyện đảo, thành phố đảo hiện nay sẽ chuyển thành các đặc khu, gồm thành phố Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang) và 11 huyện đảo gồm: Vân Đồn, Cô Tô (tỉnh Quảng Ninh), Cát Hải, Bạch Long Vĩ (Hải Phòng), Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa), Hoàng Sa (Đà Nẵng), Phú Quý (tỉnh Bình Thuận), Kiên Hải (tỉnh Kiên Giang), Cồn Cỏ (tỉnh Quảng Trị), Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi), Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu).
Theo đó, trong Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của các tỉnh, thành phố nêu trên cần lưu ý xây dựng phương án chuyển nguyên trạng các huyện đảo, thành phố đảo thành đặc khu và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp xã (nếu có) thuộc huyện đảo, thành phố đảo.
Riêng với tỉnh Kiên Giang, cấp có thẩm quyền đã đồng ý chủ trương tách xã Thổ Châu thuộc thành phố Phú Quốc để thành lập 1 huyện riêng, theo đó đề nghị xây dựng phương án thành lập 2 đặc khu Phú Quốc và Thổ Châu.
Về tổ chức chính quyền 2 cấp, Công văn số 03/CV-BCĐ chỉ rõ, cơ cấu tổ chức chính quyền địa phương cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) cơ bản giữ nguyên như mô hình cấp tỉnh hiện nay.
Cụ thể, chính quyền địa phương cấp tỉnh gồm có: HĐND và UBND; HĐND cấp tỉnh tổ chức 3 - 4 Ban chuyên môn giúp việc.
Theo đó, HĐND tỉnh thành lập 3 Ban gồm: Ban Pháp chế, Ban Kinh tế-Ngân sách, Ban Văn hóa-Xã hội (đối với tỉnh có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số có thể thành lập thêm Ban Dân tộc). HĐND thành phố trực thuộc Trung ương thành lập 4 Ban (Pháp chế, Kinh tế-Ngân sách, Văn hóa-Xã hội, Đô thị) theo quy định của Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2025.
UBND cấp tỉnh tổ chức tối đa 14 sở và tương đương (riêng thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh tổ chức tối đa 15 sở và tương đương) theo quy định của Chính phủ.
Bên cạnh đó, việc tổ chức cơ quan thuộc HĐND, cơ quan chuyên môn và tổ chức hành chính khác thuộc UBND ở đơn vị hành chính cấp tỉnh hình thành sau sắp xếp được thực hiện theo hướng nhập nguyên trạng các cơ quan thuộc HĐND cấp tỉnh được tổ chức thống nhất ở các địa phương và Văn phòng Đoàn Đại biểu Quốc hội và HĐND cấp tỉnh phù hợp quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Trường hợp HĐND ở một trong các đơn vị hành chính cấp tỉnh trước khi sắp xếp có tổ chức Ban Dân tộc thì HĐND cấp tỉnh sau sắp xếp được tổ chức Ban Dân tộc để hoạt động cho đến khi hết nhiệm kỳ 2021-2026, sau đó thực hiện theo quy định của Luật Tổ chức Chính quyền địa phương (sửa đổi).
Đồng thời, nhập nguyên trạng các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh được tổ chức thống nhất ở các địa phương. Đối với các cơ quan chuyên môn đặc thù thuộc UBND cấp tỉnh thì việc tổ chức do chính quyền cấp tỉnh sau sắp xếp xem xét, quyết định phù hợp quy định của Chính phủ.
Về chính quyền địa phương cấp xã (xã, phường, đặc khu): Cơ cấu tổ chức chính quyền địa phương cấp xã gồm có: HĐND và UBND.
HĐND cấp xã thành lập 2 Ban: Ban Pháp chế và Ban Kinh tế-Xã hội; UBND cấp xã thành lập tối đa 4 Phòng và tương đương phù hợp với đặc điểm đô thị, nông thôn, hải đảo gồm: Văn phòng HĐND và UBND; Phòng Kinh tế (đối với xã và đặc khu) hoặc Phòng Kinh tế, hạ tầng và Đô thị (đối với phường và đặc khu Phú Quốc); Phòng văn hóa, xã hội; Trung tâm phục vụ hành chính công (xác định là tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp xã).
Giao UBND cấp tỉnh căn cứ vào điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, diện tích tự nhiên, quy mô dân số của đơn vị hành chính để xác định số lượng cơ quan chuyên muôn thuộc UBND cho phù hợp (nhưng không quá 4 Phòng và tương đương). Trường hợp địa phương tổ chức số lượng cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND cấp xã dưới 3 đầu mối thì có thể bố trí tăng 1 Phó Chủ tịch UBND để trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo.
Đối với trường hợp 1 đơn vị hành chính cấp xã giữ nguyên (không sắp xếp), giao địa phương căn cứ vào điều kiện thực tế để xem xét số lượng cơ quan chuyên môn thuộc UBND cho phù hợp hoặc không tổ chức các phòng chuyên môn theo hướng dẫn chung (trừ các Ban của HĐND hiện có) mà phân công công chức chuyên môn trực tiếp đảm nhiệm các vị trí việc làm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của chính quyền địa phương cấp xã mới.
Trường hợp không tổ chức các phòng chuyên môn thuộc UBND cấp xã, giao UBND cấp tỉnh quyết định tăng biên chế so với số lượng biên chế cán bộ, công chức cấp xã hiện nay để thực hiện các nhiệm vụ mới chuyển giao từ cấp huyện.
Dự kiến số lượng biên chế không quá 40 cán bộ, công chức, trong đó tập trung cho công chức trực tiếp đảm nhiệm các lĩnh vực công tác xây dựng Đảng, công tác Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị -xã hội, công tác chính quyền.
Đối với các huyện đảo, thành phố đảo có đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, khi thực hiện sắp xếp thành đặc khu thì kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp xã và trước mắt giữ nguyên số lượng các cơ quan chuyên môn của huyện đảo, thành phố đảo như hiện nay. Sau đó thực hiện theo hướng dẫn mới của Chính phủ.
Đức Sơn