Chính quyền địa phương 2 cấp: Lan tỏa từ cách làm tiên phong của Bộ Công Thương

4 giờ trướcBài gốc

Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với TS Lê Quốc Phương, Nguyên Phó Giám đốc Trung tâm thông tin Công nghiệp và Thương mại - Bộ Công Thương xung quanh vấn đề này.

TS Lê Quốc Phương, Nguyên Phó Giám đốc Trung tâm thông tin Công nghiệp và Thương mại - Bộ Công Thương

Bộ Công Thương năng động, tích cực trong triển khai đường lối, chính sách của Đảng

- Việc phân cấp, phân quyền theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là chủ trương lớn được Đảng, Chính phủ đặc biệt quan tâm. Bộ Công Thương là cơ quan đầu tiên tổ chức hội nghị chuyên sâu về chủ đề này. Theo ông, bước đi tiên phong này mang lại ý nghĩa gì đối với tiến trình hoàn thiện thể chế và nâng cao năng lực quản trị địa phương trong lĩnh vực Công Thương?

TS Lê Quốc Phương: Vừa qua, chúng ta đã thực hiện một cuộc cải cách tổ chức chưa từng có, cả ở cấp trung ương và cấp địa phương. Ở trung ương, các bộ ngành được sắp xếp lại, giảm đầu mối, bỏ mô hình tổng cục, tinh gọn bộ máy. Nhưng quy mô cải cách ở địa phương còn lớn hơn nhiều: từ chính quyền 3 cấp xuống 2 cấp, bỏ hẳn cấp huyện đã tồn tại từ rất lâu. Số đơn vị hành chính cấp tỉnh giảm từ 63 xuống còn 34; cấp xã từ hơn 10.000 xuống còn 3.321, tức giảm hơn 2/3. Mô hình mới bắt đầu thực hiện từ 1/7/2025, tạo ra cấu trúc quản trị chưa từng có tiền lệ.

Với một thay đổi lớn như vậy, khó tránh khỏi lúng túng, bỡ ngỡ, thậm chí khó khăn trước mắt. Trong bối cảnh đó, Bộ Công Thương là cơ quan trung ương đầu tiên tổ chức hội nghị chuyên sâu để đánh giá việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy trong lĩnh vực Công Thương, đồng thời hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ mới sau phân cấp. Cấp xã hiện nay có quy mô và vai trò rất lớn, gần như tương đương một “viện nhỏ” sau khi sáp nhập. Việc Bộ chủ động tổ chức hội nghị thể hiện sự năng động, tích cực trong triển khai đường lối, chính sách của Đảng, đồng thời góp phần hoàn thiện thể chế và nâng cao năng lực quản trị địa phương ở một lĩnh vực then chốt của nền kinh tế.

Bộ Công Thương đã nhanh chóng đồng hành cùng doanh nghiệp

- Cùng với hội nghị chuyên sâu, Bộ Công Thương cũng là bộ đầu tiên cử 34 lãnh đạo đơn vị trực thuộc trực tiếp xuống địa phương để tháo gỡ khó khăn cho chính quyền 2 cấp. Ông đánh giá thế nào về cách làm này và kỳ vọng ra sao đối với tác động thực tiễn?

Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Hoàng Ninh trực tiếp khảo sát thực tế tại phường Đoàn Kết, tỉnh Lai Châu (Ảnh: Thu Thủy)

TS Lê Quốc Phương: Thời điểm 1/7, khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp bắt đầu vận hành là giai đoạn khó khăn nhất, nhiều vướng mắc nhất. “Vạn sự khởi đầu nan”, các vấn đề phát sinh lúc này là nhiều nhất. Việc Bộ Công Thương cử lãnh đạo cấp Cục, Vụ - những người chịu trách nhiệm cao nhất, có tầm nhìn, kinh nghiệm và hiểu biết sâu trong lĩnh vực mình phụ trách trực tiếp xuống địa phương là quyết định rất đúng lúc. Thay vì ngồi văn phòng nghe báo cáo gián tiếp, họ xuống tận nơi để lắng nghe, cùng tháo gỡ khó khăn tại chỗ. Nếu vấn đề thuộc thẩm quyền, họ xử lý ngay; nếu vượt thẩm quyền, lập tức báo cáo cấp trên. Điều này vừa giúp giải quyết kịp thời vướng mắc, vừa tạo sự chủ động, năng động cho chính các lãnh đạo bộ.

Tất nhiên, họ vẫn phải điều hành công việc ở bộ, nhưng sự phân công hợp lý sẽ đảm bảo mọi việc thông suốt. Tôi tin cách làm này sẽ giúp tháo gỡ được nhiều vấn đề của địa phương, tạo ấn tượng và sự tin tưởng từ cơ sở. Đây là hành động đáng trân trọng và kịp thời trong thời điểm nhạy cảm của quá trình chuyển đổi.

Lan tỏa từ mô hình 2 cấp

- Trong bối cảnh nhiều địa phương đang chuẩn bị chuyển đổi mô hình quản trị theo Nghị quyết mới, việc Bộ Công Thương tiên phong thực hiện cơ chế phối hợp “tại chỗ” cùng chính quyền 2 cấp sẽ tạo ra bài học kinh nghiệm như thế nào cho các bộ, ngành khác?

TS Lê Quốc Phương: Nhiệm vụ năm nay của chúng ta rất nặng nề, phải phấn đấu hoàn thành các mục tiêu kinh tế cao trong khi bối cảnh quốc tế đầy biến động. Dù vậy, Bộ Công Thương vẫn nhanh nhạy, chủ động thực hiện cơ chế phối hợp tại chỗ với chính quyền 2 cấp. Đây là minh chứng cho khả năng vừa đảm bảo nhiệm vụ chuyên môn, vừa đồng hành cùng địa phương trong giai đoạn chuyển đổi. Tôi cho rằng hành động tiên phong này sẽ tạo sức lan tỏa mạnh mẽ.

Thực tế, ngay sau Bộ Công Thương, Bộ Nội vụ cũng đã cử cán bộ về địa phương hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho mô hình mới. Sự chủ động và quyết liệt từ một bộ, ngành lớn sẽ khích lệ các đơn vị khác noi theo, góp phần đảm bảo tiến trình cải cách diễn ra đồng bộ và hiệu quả.

Làm nhanh, làm đúng gắn với kiểm tra, kiểm soát

- Theo ông, từ hành động tiên phong của Bộ Công Thương, cần những cơ chế, chính sách gì để việc phân cấp, phân quyền gắn với đồng hành cùng địa phương trở thành mô hình hiệu quả, bền vững?

TS Lê Quốc Phương: Trước hết, phải rà soát, sửa đổi các quy định hiện hành để tăng thực quyền cho địa phương theo mô hình mới. Đây là nhiệm vụ nặng nề nhưng phải làm nhanh, làm đúng, vì không có thể chế phù hợp thì địa phương sẽ không dám làm. Thứ hai, cần nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ công thương ở địa phương, nhất là cấp xã. Quy mô cấp xã hiện nay lớn hơn nhiều so với trước, nên thẩm quyền và trách nhiệm cũng tăng tương ứng, đòi hỏi năng lực quản lý phải được nâng lên. Thứ ba, bên cạnh phân cấp, phân quyền, phải đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra. Nếu khâu này yếu, sẽ dẫn đến khiếu kiện và ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị. Cuối cùng, cần thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số để tăng cường liên kết giữa trung ương và địa phương, cũng như trong nội bộ các bộ, ngành.

Với Bộ Công Thương, việc tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính là rất quan trọng để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động của chính quyền các cấp.

Xin cảm ơn ông!

Trước đó, ngày 30/7/2025, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị làm việc giữa Ban Thường vụ Đảng ủy, Lãnh đạo Bộ với các Sở Công Thương, Chi cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc tiếp tục triển khai các nhiệm vụ về sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương hai cấp và phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại.

Phương Lan thực hiện

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/chinh-quyen-dia-phuong-2-cap-lan-toa-tu-cach-lam-tien-phong-cua-bo-cong-thuong-414396.html