Chính sách đặc thù về an sinh xã hội, phúc lợi xã hội

5 giờ trướcBài gốc

Nhiều người lao động được vay vốn giải quyết việc làm, giúp cải thiện cuộc sống. Ảnh Thanh Hải

Hệ thống an sinh xã hội toàn diện

Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đã đề ra chủ trương: “phát triển hệ thống an sinh xã hội toàn diện, bao phủ toàn dân, mở rộng đối tượng thụ hưởng chính sách, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận tối đa các dịch vụ xã hội thiết yếu”.

Theo thống kê, năm 2024, Hà Nội giải quyết việc làm cho 225.858 lao động, đạt 136.9% kế hoạch giao trong năm. Tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị còn 2,54%, đạt chỉ tiêu

Năm 2024, Hà Nội giảm 690 hộ nghèo, vượt gần 200% chỉ tiêu đề ra. Cuối năm 2024 Hà Nội không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo của TP, chỉ tiêu về giảm nghèo đã về đích trước 1 năm kế hoạch đề ra giai đoạn 2021-2025. 100% người có công có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống người dân nơi cư trú, vận động Quỹ Đền ơn đáp nghĩa vượt 168,5% kế hoạch; 100% trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được chăm sóc, trợ giúp bằng nhiều hình thức khác nhau...

Công tác chi trả an sinh xã hội không dùng tiền mặt đạt được kết quả ấn tượng. Toàn TP Hà Nội đã mở tài khoản cho 94,78% đối tượng quản lý; trong đó đã thực hiện chi trả qua tài khoản đạt 97,6% số đối tượng có tài khoản. Cùng với đó, Hà Nội hoàn thành toàn bộ việc hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên toàn TP đúng vào dịp kỷ niệm 70 năm ngày giải phóng Thủ đô.

Các kết quả trên đã góp phần quan trọng thúc đẩy kinh tế - xã hội Thủ đô phát triển, thu ngân sách TP đạt mức kỷ lục trên 500 nghìn tỷ đồng; đặc biệt công tác an sinh xã hội đã được bình chọn là 1 trong 10 sự kiện tiêu biểu của Thủ đô năm 2024.

Các chính sách hướng về an sinh xã hội

Năm 2025, Luật Thủ đô 2024 có hiệu lực thi hành, hệ thống an sinh xã hội sẽ phát triển toàn diện hơn, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận tối đa các dịch vụ xã hội thiết yếu. Cụ thể, Luật Thủ đô 2024 đã quy định rõ: “xây dựng hệ thống chính sách xã hội, an sinh xã hội, phúc lợi xã hội của Thủ đô bảo đảm đa dạng, toàn diện, hiện đại, bền vững, bao phủ toàn dân; tạo điều kiện cho người dân tiếp cận tối đa các dịch vụ xã hội thiết yếu về y tế, giáo dục, văn hóa, thể dục, thể thao, trợ giúp xã hội, trợ giúp pháp lý, nước sạch, nhà ở xã hội, tiếp cận thông tin” (khoản 1 Điều 27).

Theo đó, Luật Thủ đô 2024 quy định một số chính sách đặc thù về an sinh xã hội, phúc lợi xã hội. Cụ thể, về chính sách xã hội, Luật giao quyền cho HĐND TP Hà Nội quy định việc hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước cho đối tượng cần hỗ trợ giảm nghèo, giải quyết việc làm, vay mua nhà ở xã hội; hỗ trợ công nhân, người lao động trong các khu công nghiệp vay mua nhà ở xã hội; hỗ trợ chuyển đổi nghề, tìm việc làm cho hộ dân tộc thiểu số nghèo sinh sống ở xã vùng dân tộc thiểu số và miền núi làm nghề nông, lâm nghiệp trong trường hợp không bố trí được đất sản xuất (khoản 2 Điều 27).

Về chính sách an sinh, phúc lợi xã hội, Luật giao quyền cho HĐND TP Hà Nội quy định đối tượng và mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện đối với người thuộc hộ nghèo, người thuộc hộ cận nghèo, đối tượng khác, bảo hiểm y tế đối với người khuyết tật, người thuộc hộ cận nghèo, người cao tuổi từ 70 tuổi trở lên, hỗ trợ đối với các đối tượng khác theo mức cao hơn hoặc hỗ trợ cho đối tượng chưa được quy định trong văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên; hỗ trợ khám sức khỏe miễn phí hàng năm cho người cao tuổi trên địa bàn TP (khoản 3 Điều 27).

Các chính sách ưu việt của TP Hà Nội nhằm góp phần ngăn chặn bệnh tật từ sớm, từ xa, giảm chi phí điều trị và tăng chất lượng sống cho người cao tuổi, cần thiết và phù hợp với bối cảnh khi TP Hà Nội có tốc độ già hóa dân số nhanh nhưng số năm sống khỏe mạnh lại khá thấp.

Cùng với đó, luật đưa ra các chính sách ưu đãi đầu tư đối với tổ chức, cá nhân có các dự án đầu tư vào cơ sở trợ giúp xã hội ngoài công lập, cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện, cơ sở cung cấp dịch vụ cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng nhằm huy động nguồn lực xã hội cùng với Nhà nước thực hiện chính sách an sinh xã hội, phúc lợi xã hội.

TS Phạm Thị Thu Lan, Phó Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn cho biết, nếu chính sách xã hội đề cập tới tổng thể chính sách để tạo ra sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và phát triển xã hội, thì chính sách an sinh xã hội tạo ra các mức sàn để không ai bị rơi xuống dưới, hay nói cách khác, không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển kinh tế.

"Miếng bánh" phát triển kinh tế có thể được chia sẻ công bằng cho phát triển xã hội nhưng chưa chắc được chia sẻ công bằng cho tất cả mọi người. Đây là cơ sở cho sự ra đời của chính sách an sinh xã hội. Còn chính sách phúc lợi xã hội đề cập tới sự phân chia lợi ích cả ở cấp vĩ mô và vi mô. Sự phân chia này để công bằng, cần dựa trên các quy định được Nhà nước thiết lập, không thể giao phó hoàn toàn cho người có vốn và tài sản quyết định.

TS Phạm Thị Thu Lan đề xuất cần xây dựng tiêu chí đấu thầu cho các dự án công, trong đó bao gồm các tiêu chuẩn về lao động như bảo đảm tiền lương đủ sống, bảo đảm quyền công đoàn và các quyền cơ bản khác của người lao động. Việc xây dựng các tiêu chí này cần được thực hiện theo cơ chế ba bên, có sự tham gia của tổ chức đại diện người lao động và các hiệp hội ngành có đông lao động trên địa bàn Thủ đô.

Bên cạnh đó, cần thử nghiệm chính sách BHXH bình đẳng đối với toàn bộ người lao động dựa trên đóng - hưởng, trong đó xác định mức đóng góp bắt buộc tối thiểu. Người lao động đóng mức cao hơn có thể được hưởng chế độ cao hơn. Đối với những người lao động có mức thu nhập thấp, cần có chính sách hỗ trợ một phần của Nhà nước cho đóng góp của họ. Đóng góp của người sử dụng lao động sẽ là đóng góp cho sử dụng chung, cho dù là người lao động chính thức hay phi chính thức.

Cùng với đó, cần xây dựng chính sách về tiền lương tối thiểu đủ sống, tính và công bố mức lương tối thiểu đủ sống cho địa bàn Thủ đô để làm cơ sở tham chiếu cho các DN và đơn vị thực hiện. Có thể thí điểm xây dựng chính sách sàn thu nhập tối thiểu cho những người lao động tự làm, tính và công bố mức thu nhập tối thiểu cho người lao động tự làm, đồng thời tiến hành khảo sát thực tiễn thu nhập của người lao động tự làm để hình thành chính sách hỗ trợ cho người có thu nhập dưới mức tối thiểu.

Tăng cường vai trò công đoàn trong quá trình xây dựng và giám sát thực thi chính sách, pháp luật của Thủ đô; cần hình thành cơ chế tham vấn và đối thoại thường xuyên của chính quyền Thủ đô với tổ chức công đoàn và người lao động. Thí điểm xây dựng quy định về đồng quyết định tại nơi làm việc để đại điện người lao động là công đoàn có thể tham gia ban lãnh đạo của DN để thực hiện chức năng tham gia quản lý của công đoàn và đồng quyết định trong các vấn đề tại nơi làm việc liên quan tới người lao động.

Hà Nội luôn quan tâm đến chính sách an sinh xã hội, quan tâm đến chất lượng cuộc sống không chỉ những người có hộ khẩu thường trú ở Thủ đô mà cả các cư dân ở địa phương khác đến sinh sống và làm việc tại Thủ đô. Luật Thủ đô 2024 được triển khai là điều kiện để chính sách an sinh xã hội được cải thiện hơn, thực hiện một cách triệt để hơn, đúng với khẩu hiệu "không ai bị bỏ lại phía sau".

PGS.TS Bùi Thị An - Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội

Hà Trang

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/chinh-sach-dac-thu-ve-an-sinh-xa-hoi-phuc-loi-xa-hoi-427203.html