Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng. Ảnh: Phạm Thắng
Hải Phòng sẽ trở thành trung tâm thương mại, logistics có tính cạnh tranh cao
Trình bày tóm tắt Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý về dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, về chuyển mục đích đất trồng lúa và đất rừng sản xuất, thành phố Hải Phòng hiện có nhiều diện tích đất lúa hai vụ trở xuống bị bỏ hoang, trong khi nhu cầu đất cho các dự án động lực, lan tỏa ngày càng cấp thiết.
Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng
Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, việc điều chỉnh chỉ tiêu sử dụng đất lúa vẫn phải trình Thủ tướng Chính phủ, dẫn tới kéo dài thời gian chuẩn bị đầu tư, giảm tính cạnh tranh của địa phương, nhất là đối với các ngành, lĩnh vực, dự án ưu tiên phát triển.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng
Do đó, việc đề xuất thí điểm chính sách cho phép Thành phố quyết định chuyển mục đích sử dụng đất là phù hợp với tinh thần phân quyền, phân cấp của Đảng, Nhà nước, tạo điều kiện thuận lợi cho thành phố Hải Phòng chủ động, linh hoạt trước những yêu cầu của thực tiễn đặt ra đối với việc khai thác, rút ngắn thời gian thực hiện, nâng cao sử dụng nguồn lực đất đai, từ đó tạo môi trường thông thoáng, nâng cao sức cạnh tranh cho Thành phố trong việc thu hút đầu tư các dự án động lực trên địa bàn.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan; Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng
Về các chính sách trong Khu thương mại tự do (Khu TMTD), Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định, các chính sách trong Khu TMTD được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá, phân tích các chính sách đang được áp dụng tại các Khu TMTD trong nước (TP. Đà Nẵng) và các Khu TMTD thành công trên thế giới như Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore...và có điều chỉnh phù hợp thực tế tại Thành phố nên mang tính độ mở cao.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tóm tắt Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý về dự thảo Nghị quyết. Ảnh: Phạm Thắng
Cụ thể, tại Khu TMTD được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt đối với các dự án trong khu TMTD thuộc lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư; cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất; được sử dụng ngoại tệ trong hoạt động sản xuất kinh doanh; nhà đầu tư nước ngoài được thực hiện chuyển khẩu hàng hóa. Đồng thời, các cơ chế, chính sách trong khu TMTD được thiết lập theo hướng một khai báo, một kiểm tra và một phê duyệt” nhằm thúc đẩy môi trường đầu tư, kinh doanh theo chuẩn mực quốc tế.
Khẳng định “đây là mô hình mang tính đột phá nhưng vẫn đảm bảo tính tuần tự, từng bước thí điểm kèm theo việc kiểm tra, giám sát nhằm hạn chế tối đa các rủi ro”, Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng nêu rõ, trong quá trình triển khai sẽ đánh giá, xem xét đề xuất mở rộng và làm tiền đề luật hóa các quy định về khu TMTD trên phạm vi cả nước. Chính phủ tin tưởng rằng các chính sách này sẽ đưa Hải Phòng thành trung tâm thương mại, logistics có tính cạnh tranh với các Khu TMTD trong khu vực trong thời gian tới.
Hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, bảo đảm chất lượng trình Quốc hội
Trình bày tóm tắt Báo cáo ý kiến về nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 của Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhận thấy, dự thảo Nghị quyết quy định: “Hằng năm, ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách Thành phố 70% số tăng thu ngân sách trung ương từ hoạt động xuất, nhập khẩu (không bao gồm thuế giá trị gia tăng) để thực hiện đầu tư các dự án, công trình kết cấu hạ tầng khu kinh tế, khu công nghiệp, Khu TMTD và kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đảo Bạch Long Vĩ nhưng không vượt quá tổng số tăng thu ngân sách trung ương trên địa bàn so với thực hiện thu năm trước và ngân sách trung ương không hụt thu”.
Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cân nhắc theo hướng có thể quy định như sau: “Hằng năm, ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách Thành phố không quá 70% số tăng thu ngân sách trung ương …”.
Giải thích cho đề nghị này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết, quy định như vậy sẽ bảo đảm tính khả thi, tính linh hoạt trong tổ chức thực hiện, đặc biệt trong trường hợp ngân sách trung ương cần tập trung bố trí nguồn lực thực hiện các dự án quan trọng, có tác động lớn đến tăng trưởng và phát triển đất nước.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày tóm tắt Báo cáo ý kiến về nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết. Ảnh: Phạm Thắng
Đồng thời, bảo đảm tính thống nhất với các nghị quyết thí điểm đang áp dụng tại các thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Khánh Hòa, TP. Cần Thơ: ngân sách trung ương hàng năm bổ sung có mục tiêu cho ngân sách cấp tỉnh không quá 70% số tăng thu ngân sách trung ương.
Về điều khoản thi hành (khoản 6 Điều 12), dự thảo Nghị quyết quy định: “Trường hợp văn bản quy phạm pháp luật ban hành sau ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành có quy định cơ chế, chính sách ưu đãi hoặc thuận lợi hơn Nghị quyết này thì việc áp dụng do Ủy ban nhân dân Thành phố quyết định”.
Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhận thấy, việc giao Ủy ban nhân dân quyết định việc áp dụng sẽ rút ngắn quy trình, bảo đảm tính kịp thời trong tổ chức thực hiện, song cũng đề nghị cân nhắc để bảo đảm tính thống nhất với hướng quy định tại các nghị quyết khác. Cụ thể, theo Nghị quyết 136/2024/QH15 và Nghị quyết số 137/2024/QH15 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng, tỉnh Nghệ An thì thẩm quyền quyết định đang giao Hội đồng nhân dân cấp tỉnh.
Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng
Phát biểu kết luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao trách nhiệm của Chính phủ, Bộ Tài chính, Ủy ban Kinh tế và Tài chính, các cơ quan liên quan trong việc giải trình, tiếp thu dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 của Quốc hội; thống nhất với nhiều nội dung đã được tiếp thu, chỉnh lý tại dự thảo Nghị quyết.
Đồng thời, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ cần rà soát để đảm bảo thực hiện đúng chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và của Quốc hội trong công tác xây dựng pháp luật, thực hiện nghiêm quy định của Nghị quyết 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Và, tiếp tục rà soát, tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, bảo đảm chất lượng khi trình ra Quốc hội xem xét thông qua.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, cần rà soát, thực hiện đúng theo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội: chính sách cần có nguyên tắc, tiêu chí, điều kiện để thực hiện, bảo đảm rõ ràng, minh bạch; khi áp dụng gắn trách nhiệm cụ thể của cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan, bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm, chống lãng phí, tiêu cực, thất thoát; bảo đảm lợi ích chính đáng của người dân, hài hòa lợi ích của nhà nước và nhà đầu tư.
Với những nội dung cơ quan thẩm tra còn có ý kiến khác, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với định hướng giải trình như Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã đưa ra. Do vậy, đề nghị Chính phủ cân nhắc nghiên cứu thể hiện tại dự thảo Nghị quyết theo hướng hàng năm ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách thành phố không quá 70 % số tăng thu ngân sách trung ương; đối với cơ chế, chính sách ưu đãi hoặc thuận lợi hơn thì nên giao cho HĐND thành phố quyết định….
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo, các cơ quan hữu quan phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì thẩm tra nghiên cứu tiếp thu đầy đủ các ý kiến của UBTVQH để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết. Dự thảo Nghị quyết phải được hoàn thiện theo đúng các bước được quy định, bảo đảm chất lượng trước khi trình Quốc hội xem xét quyết định.
Thanh Hải