Chính sách phát triển xe điện trên thế giới:Điện hóa xe máy - lối đi riêng của Ấn Độ

6 giờ trướcBài gốc

Đặt động lực vào xe công cộng, phương tiện hai, ba bánh

Có thể nói, phương tiện hai và ba bánh chính là động lực then chốt trong chiến lược điện hóa của Ấn Độ. Đây là những phương tiện phổ biến nhất tại quốc gia có hơn 1,4 tỷ dân này. Chính vì vậy, chiến lược điện hóa giao thông của Chính quyền New Delhi cũng tập trung vào các "động lực" này với mục tiêu cụ thể cho từng nhóm.

Nguồn: sustainable-bus.com

Một trong những trụ cột của chiến lược điện hóa giao thông là Chương trình FAME (viết tắt của Faster Adoption and Manufacturing of hybrid and electric vehicles - Chương trình Tăng cường sử dụng xe hybrid và xe điện). Được khởi động từ năm 2015, chương trình bước vào giai đoạn hai (FAME II) từ năm 2019 với tổng ngân sách lên tới 100 tỷ rupee (1,2 tỷ USD), đặt ra mục tiêu là hỗ trợ triển khai 1 triệu xe hai bánh điện, 500.000 xe ba bánh, 55.000 xe bốn bánh và 7.090 xe buýt điện trên toàn quốc. Ngoài ra, việc xây dựng cơ sở hạ tầng sạc cũng được hỗ trợ theo chương trình này.

Vào năm 2024, Ấn Độ tiếp tục ra mắt Chương trình PM e-Bus Sewa, ra mắt vào năm 2024, với mục tiêu triển khai từ 10.000 đến 14.000 xe buýt điện tại 169 thành phố nhỏ và vừa – những nơi có dân số vượt quá 300.000 người. Chương trình này không chỉ mở rộng mạng lưới giao thông công cộng thông qua mô hình đối tác công - tư (PPP), mà còn hướng tới việc cải thiện tính bền vững của hệ thống giao thông đô thị và giảm thiểu ô nhiễm không khí.

Tiếp nối sáng kiến đó, vào đầu năm 2025, Chính phủ công bố chương trình PM e-DRIVE, với khoản đầu tư lên tới 109 tỷ rupee (1,3 tỷ USD), nhằm hỗ trợ phát triển xe hai bánh, ba bánh, xe cứu thương điện và xe tải điện. Điểm đáng chú ý là e-DRIVE không chỉ tập trung vào các khoản trợ giá cho người tiêu dùng mà còn nhấn mạnh đến mục tiêu nội địa hóa sản xuất pin và linh kiện, bước đi chiến lược nhằm tăng cường năng lực sản xuất trong nước và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu.

Song song với các chương trình quốc gia, các biện pháp điều tiết từ phía Chính phủ cũng đang tạo động lực chuyển dịch, chẳng hạn việc khuyến khích thành lập trung tâm tiêu hủy xe cũ, nhằm loại bỏ phương tiện gây ô nhiễm khỏi lưu thông.

Ngoài các chính sách cấp quốc gia, nhiều chính quyền bang cũng chủ động triển khai chiến lược riêng như miễn thuế đường bộ, lệ phí đăng ký, ưu đãi tài chính cho vay mua xe, cũng như khuyến khích nội địa hóa sản xuất pin và linh kiện.

Hiệu quả thực tế từ chính sách

Theo báo cáo của BloombergNEF vào năm 2024, Ấn Độ dẫn đầu toàn cầu về xe ba bánh điện với khoảng 580.000 chiếc bán ra năm 2023, chiếm 60% thị phần toàn thế giới. Đặc biệt, tổng chi phí sở hữu của xe ba bánh điện tại Ấn Độ rẻ hơn tới 50% so với phương tiện chạy xăng hoặc diesel, khiến chúng hấp dẫn hơn đối với người lao động và doanh nghiệp nhỏ.

Cùng với đó, thị trường xe hai bánh điện cũng tăng trưởng mạnh. Các hãng nội địa như Ola Electric, Hero MotoCorp, TVS và Ather đang đẩy mạnh sản xuất và phân phối, nhờ vào chính sách trợ giá tính theo dung lượng pin (15.000 rupee/kWh). Bộ Giao thông Vận tải Ấn Độ cho biết trong năm tài khóa 2024-2025, doanh số xe hai bánh điện đã vượt 1,2 triệu chiếc, tăng 60% so với cùng kỳ năm trước.

Đối với điện hóa giao thông công cộng, tại cấp đô thị, thành phố Delhi đang trở thành hình mẫu tiêu biểu. Theo Times of India, chỉ riêng tháng 6/2025, chính quyền đã đưa thêm 200 xe buýt điện vào hoạt động, nâng tổng số xe buýt không phát thải của thành phố lên gần 2.000 chiếc.

Hướng đi tương lai: chuyển đổi chuỗi giá trị công nghiệp

Để bảo đảm cho chiến lược phát triển xe điện đạt hiệu quả, Ấn Độ đang đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng trạm sạc, yếu tố then chốt quyết định sự thuận tiện và mức độ chấp nhận của người dân. Chính phủ đặt mục tiêu thiết lập các trạm sạc nhanh cách nhau mỗi 25 km dọc theo toàn bộ mạng lưới đường cao tốc quốc gia, nhằm hỗ trợ hành trình đường dài của xe điện. Riêng tại thủ đô Delhi, kế hoạch triển khai trạm sạc với mật độ cao hơn đáng kể: cứ mỗi 5 km trong khu vực nội đô, đặc biệt tập trung dọc các tuyến giao thông huyết mạch như vành đai Outer Ring Road.

Ấn Độ đặt mục tiêu tham vọng là đến năm 2030, 30% tổng số phương tiện bán ra tại nước này sẽ là xe điện, trong đó kỳ vọng phân khúc xe hai bánh và ba bánh sẽ có mức độ điện hóa cao nhất do chi phí thấp và tốc độ đổi mới nhanh. Mục tiêu này là một phần của chiến lược quốc gia nhằm giảm nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch và cắt giảm lượng phát thải khí nhà kính.

Chính sách của Ấn Độ không chỉ tập trung vào mặt tiêu dùng mà còn hướng đến chuyển đổi chuỗi giá trị công nghiệp. Từ việc khuyến khích sản xuất pin nội địa, đến phát triển các khu công nghiệp chuyên dụng cho xe điện, quốc gia này đang hướng tới một hệ sinh thái bền vững từ sản xuất đến tiêu dùng.

Chẳng hạn, để thúc đẩy sản xuất pin lithium-ion và các thành phần xe điện trong nước, Chính phủ Ấn Độ đã ban hành Chương trình Khuyến khích liên kết sản xuất (PLI), với ngân sách hơn 180 tỷ rupee (khoảng 2,4 tỷ USD), giúp xây dựng chuỗi cung ứng nội địa, từ nguyên vật liệu đến lắp ráp và tái chế pin.

Nhìn chung, Ấn Độ đang cho thấy một chiến lược xe điện hóa khác biệt và có bản sắc riêng, tập trung vào những gì gần gũi, thực tế nhất với người dân. Bằng cách điện hóa xe hai, ba bánh và xe buýt, vốn là phương tiện chính của hàng trăm triệu người Ấn Độ, nước này không chỉ góp phần giảm phát thải khí nhà kính và ô nhiễm không khí, mà còn tạo ra cú huých lớn cho tăng trưởng kinh tế xanh từ gốc rễ.

Trong bối cảnh toàn cầu đang cạnh tranh khốc liệt để chiếm lĩnh thị trường xe điện, lựa chọn của Ấn Độ là minh chứng rằng không có công thức duy nhất, và đôi khi, những con đường nhỏ lại dẫn tới tương lai lớn.

Ngọc Minh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/chinh-sach-phat-trien-xe-dien-tren-the-gioi-dien-hoa-xe-may-loi-di-rieng-cua-an-do-10377056.html