Chính sách 'thông thoáng' của EU chỉ mở ra cơ hội cho hàng hóa Việt Nam trong ngắn hạn

5 giờ trướcBài gốc

Nếu Việt Nam giải quyết được việc tháo gỡ thẻ vàng trong năm nay sẽ tạo điều kiện rất tốt để phát triển thủy hải sản đánh bắt.

Tại cuộc họp Giao ban thương vụ nước ngoài tháng 8/2025, ông Trần Ngọc Quân, Tham tán Thương mại tại Bỉ và EU, cho rằng tình hình kinh tế toàn cầu có nhiều biến động đã buộc EU phải có những điều chỉnh về chính sách thương mại và kinh tế.

ĐƠN GIẢN HÓA NHIỀU THỦ TỤC CHO CÁC LUỒNG THƯƠNG MẠI

Cụ thể, sau ngày 25/8, EU đã công bố biểu thuế đối ứng với Mỹ và tăng thuế. Đồng thời, EU cũng đã điều chỉnh giảm nhẹ tăng trưởng thương mại xuống còn khoảng 1% trong cả năm nay, mặc dù mức tăng trưởng trong 6 tháng đầu năm rất lớn, đạt khoảng 5%. Việc điều chỉnh này xuất phát từ dự báo về sự thay đổi nhu cầu trên toàn thế giới, tác động từ thuế quan của Mỹ, và để đối phó với luồng thương mại dịch chuyển từ Mỹ vào Liên minh châu Âu.

Trước những thách thức này, EU đã tập trung vào các giải pháp chiến lược, trong đó có việc đa dạng hóa thị trường và đẩy mạnh thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTA). Mục tiêu của EU là tránh phụ thuộc quá nhiều vào hai thị trường lớn là Trung Quốc và Mỹ.

Đồng thời, khối này cũng đang tích cực đàm phán các FTA với các đối tác khác như Ấn Độ, ASEAN, Anh, Canada, Mexico, Mercosur, Hàn Quốc và thăm dò Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Tuy nhiên, những cuộc đàm phán này cần nhiều thời gian và không thể giải quyết được nhu cầu cấp bách hiện tại của EU trong ngắn hạn.

Chính vì vậy, những quốc gia đã có FTA với EU, đặc biệt là Việt Nam với Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), đang có một vị thế vô cùng quan trọng trong quan hệ thương mại với Liên minh châu Âu.

Cũng xuất phát từ những khó khăn trên, EU đã đơn giản hóa nhiều thủ tục cho các luồng thương mại. Cụ thể, EU đã giảm 90% đối tượng doanh nghiệp nhập khẩu chịu ảnh hưởng bởi quy định về Cơ chế Điều chỉnh biên giới carbon (CBAM). Hơn nữa, trong luật chống phá rừng, Việt Nam đã được đưa vào nhóm có nguy cơ thấp nhất, giúp việc kiểm tra thông quan hàng hóa trở nên thuận lợi hơn.

Ngoài ra, trong chính sách Thỏa thuận Xanh châu Âu, EU đã có những điều chỉnh nhất định như giãn và lùi thời gian thực hiện, trong đó kể cả lùi cả tính hợp lệ về tính bền vững của doanh nghiệp. “Như vậy, hiện tại các doanh nghiệp Việt Nam đã được hưởng một cơ chế tương đối thông thoáng hơn khi tiếp cận thị trường EU”, ông Quân nhận định.

Trong các điều chỉnh chính sách của EU, ông Quân nhấn mạnh đến EVFTA, khi hơn 92% hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vào EU sẽ về mức thuế 0%. Đây là một cơ hội rất tốt để các doanh nghiệp Việt Nam đa dạng hóa thị trường và chuyển hướng một phần từ thị trường Mỹ sang các thị trường khác.

Ông Trần Ngọc Quân, Tham tán Thương mại tại Bỉ và EU.

Tuy nhiên, lợi thế này cũng đi kèm với những thách thức. Một số doanh nghiệp từ các nước thứ ba có thể lợi dụng lợi thế của Việt Nam để lẩn tránh thuế hoặc mượn đường để đưa hàng hóa vào EU. Vì vậy, việc tăng cường quản lý thương mại đối với luồng di chuyển hàng hóa giữa Việt Nam, EU và các nước thứ ba là vô cùng cần thiết để đảm bảo các doanh nghiệp Việt Nam thực sự được hưởng lợi.

Thông tin thêm, Tham tán thương mại Việt Nam tại Bỉ và EU cho biết sẽ có phiên rà soát EVFTA vào cuối tháng 9/2025. Hiện nay, rất nhiều khối dân sự và các khối chính trị của EU đang theo dõi việc rà soát và thực hiện EVFTA. Bởi họ mong muốn rằng Việt Nam sẽ thực hiện tốt EVFTA từ cả hai cam kết: phía Việt Nam và phía EU. Cũng như quản lý tốt các luồng xuất khẩu của Việt Nam, trong đó EU hiện nay rất quan tâm đến việc mở cửa thị trường nông sản của cho EU để đảm bảo cân bằng thương mại đối với EU.

RỦI RO TỪ IUU, AN TOÀN THỰC PHẨM VẪN LỚN

Một trong những vấn đề mà EU đặc biệt quan tâm là việc mở cửa thị trường nông sản để cân bằng thương mại. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam trao đổi và đề nghị EU tăng cường nhập khẩu các sản phẩm nông sản của mình. Ví dụ, với mặt hàng gạo, Việt Nam có thể đề nghị EU bổ sung hoặc sửa đổi để 8 loại gạo thơm của Việt Nam, bao gồm cả gạo ST25, được đưa vào bảng thuế quan ưu đãi.

Đặc biệt từ nay đến cuối năm, ông Quân cho rằng có hai nhóm mặt hàng Việt Nam cần phải đặc biệt quan tâm, đó là thủy sản và rau củ quả.

Vấn đề thẻ vàng IUU, theo ông Quân, Việt Nam vẫn đang bị áp thẻ vàng IUU đối với các sản phẩm đánh bắt từ năm 2017. Hiện nay, đã 8 năm trôi qua, chúng ta vẫn chưa giải quyết xong vấn đề thẻ vàng và dự kiến EU sẽ sang Việt Nam kiểm tra vào cuối tháng 10, đầu tháng 11/2025. Đây được cho là lần kiểm tra cuối cùng trước khi EU đưa ra những biện pháp quyết liệt hơn.

"Trong lần điều tra này, chúng ta sẽ đứng trước hai khả năng: một là được gỡ thẻ vàng, hai là nếu không làm tốt thì chuyển sang thẻ đỏ. EU có mục tiêu là không duy trì thẻ vàng dài trong tương lai", ông Quân thông tin, đồng thời khuyến nghị tất cả các doanh nghiệp của Việt Nam cần có những biện pháp quyết liệt hơn, để đảm bảo rằng chúng ta thực hiện tốt các quy định của IUU và giúp Việt Nam tháo gỡ những khó khăn trong ngành đánh bắt thủy hải sản trong những tháng cuối năm.

Theo ông Quân, nếu Việt Nam giải quyết được việc tháo gỡ "thẻ vàng" trong năm nay sẽ tạo điều kiện rất tốt để phát triển thủy hải sản đánh bắt, nhất là các sản phẩm cá ngừ hiện nay của Việt Nam đang rất được ưa chuộng và được rất nhiều nhà nhập khẩu EU tìm kiếm.

Đối với nhóm hàng thực phẩm, rau củ quả, mặc dù trong thời gian vừa qua, EU đã cảnh báo rất nhiều, nhưng số lượng vi phạm đối với các loại rau củ quả Việt Nam xuất khẩu vào EU vẫn đang gia tăng. Dù EU chưa công bố danh sách kiểm soát sản phẩm nông sản cho 6 tháng cuối năm theo kế hoạch, nhưng họ đang rà soát rất quyết liệt.

Một số chuyên gia tư vấn cho Tổng vụ của EU, cho rằng nếu Việt Nam không quản lý tốt, một số sản phẩm có thể bị cấm xuất khẩu hoàn toàn thay vì chỉ tăng cường giám sát như hiện tại. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần đặc biệt quan tâm đến chất lượng và an toàn thực phẩm trong những tháng cuối năm.

Chính vì vậy ông Quân khuyến cáo, dù đang được hưởng nhiều ưu đãi trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải chuẩn bị cho sự quay trở lại của các chính sách bền vững từ phía EU.

Việc khai thác tốt thị trường trong ngắn hạn cần đi đôi với các bước đi thích hợp về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Đây là những yếu tố then chốt để đảm bảo luồng thương mại giữa Việt Nam và EU tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Song Hà

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/chinh-sach-thong-thoang-cua-eu-chi-mo-ra-co-hoi-cho-hang-hoa-viet-nam-trong-ngan-han.htm