Chính sách thuế quan của Mỹ và bài học đắt giá cho các nước trên thế giới

16 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Theo Politico, cuộc chiến thương mại do Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng đang trở thành bài học đắt giá cho các quốc gia trên toàn cầu. Khi các nhà lãnh đạo thế giới đang tìm cách ứng phó với chính sách thuế quan của Mỹ, hai mô hình phản ứng nổi bật từ Canada và Mexico đang được nghiên cứu kỹ lưỡng - và cả hai đều cho thấy những cạm bẫy riêng.

Hai chiến lược đối phó khác biệt

Canada và Mexico, hai trong những mục tiêu đầu tiên của làn sóng thuế quan mới, đã có những cách tiếp cận hoàn toàn khác nhau trong hơn một tháng qua. Ottawa đã chọn con đường đối đầu trực diện, bao gồm cả việc áp đặt các biện pháp trả đũa thương mại ngay lập tức. Ngược lại, Mexico đã giữ thái độ im lặng và cố gắng kéo dài thời gian đàm phán.

William Reinsch, cựu Thứ trưởng Thương mại Mỹ hiện đang công tác tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, đã tóm tắt tình hình: "Có một cuộc tranh luận đang diễn ra và nhất quán: Liệu có tốt hơn khi nhượng bộ hay tốt hơn là đứng lên chống lại kẻ bắt nạt? Cả hai đều có lúc thành công và cả hai đều có thời điểm không thành công. Vì vậy, thật khó để biết trong bất kỳ hoàn cảnh nào, chiến thuật nào là tốt hơn".

Nhưng phản ứng của Canada trước mức thuế 25% áp dụng cho hàng xuất khẩu thép và nhôm là tương đối cứng rắn. Đáng chú ý nhất là việc tỉnh Ontario tăng giá điện xuất khẩu sang Mỹ gần đây.

Hành động này đã nhanh chóng dẫn đến phản ứng gay gắt từ Nhà Trắng. Tổng thống Trump đe dọa sẽ ngay lập tức tăng gấp đôi thuế thép và nhôm đối với Canada, dẫn đến cuộc tranh cãi nảy lửa giữa Nhà Trắng và Thủ hiến Ontario Doug Ford, trước khi cả hai bên đều phải nhượng bộ và rút lại các biện pháp của mình.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đã công khai chỉ trích cách tiếp cận của Canada: "Tất cả những điều này cho thấy châu Âu và Canada không tôn trọng Tổng thống Trump, và không tôn trọng khả năng xây dựng ngành công nghiệp thép và nhôm của Mỹ, vốn rất quan trọng đối với an ninh quốc gia".

Liên minh châu Âu (EU) cũng đã chọn con đường tương tự như Canada. Một quan chức cấp cao của EU tiết lộ rằng khối này "liên tục trao đổi" với các nhà lãnh đạo thế giới khác về thuế quan của Mỹ, mặc dù EU vẫn chưa phối hợp phản ứng của mình với các quốc gia khác.

Khối 27 quốc gia này đã công bố kế hoạch trả đũa thương mại hai giai đoạn để đáp trả mức thuế thép và nhôm, áp dụng cho khoảng 28 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Mỹ vào châu Âu, dự kiến có hiệu lực vào ngày 1/4 tới.

Phản ứng của Tổng thống Trump nhanh chóng được thông báo qua nền tảng Truth Social, với lời đe dọa: "Nếu thuế quan này không được gỡ bỏ ngay lập tức, Mỹ sẽ sớm áp thuế quan 200% đối với tất cả rượu vang, sâm panh và các sản phẩm có cồn xuất khẩu từ Pháp và các quốc gia khác do EU đại diện".

Ngược lại với sự đối đầu của Canada, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã chọn cách tiếp cận thận trọng hơn nhiều. Mexico vẫn chưa đưa ra biện pháp trả đũa đối với đợt thuế quan đầu tiên mà chính quyền Trump áp đặt với lý do lo ngại về việc fentanyl xâm nhập vào Mỹ, hoặc đợt thuế quan mới đối với thép và nhôm - mặc dù những biện pháp này dự kiến sẽ có tác động đáng kể đến nền kinh tế Mexico.

Bà Sheinbaum đã xác nhận tại một cuộc họp báo rằng nước này sẽ hoãn mọi hành động trả đũa cho đến tháng 4 tới. Arturo Sarukhán, cựu Đại sứ Mexico tại Mỹ, giải thích: "Họ đang cố gắng tranh thủ thời gian để đàm phán. Họ tin rằng lập trường cứng rắn hơn của Liên minh châu Âu và Canada trong việc đáp trả ngay lập tức bằng các mức thuế đối trọng là phản tác dụng".

Các nước khác học hỏi từ kinh nghiệm Canada và Mexico

Hầu hết các quốc gia khác chịu ảnh hưởng bởi thuế nhôm và thép của chính quyền Trump đều chọn đi theo con đường của Mexico thay vì Canada. Australia, Nhật Bản, Anh và Brazil đều không áp dụng biện pháp trả đũa và cho biết họ đang tìm kiếm sự miễn trừ hoặc đàm phán với Nhà Trắng.

Thủ tướng Anh Keir Starmer tuyên bố London "sẽ giữ mọi lựa chọn trên bàn", nhưng không phản ứng trực tiếp đối với thuế thép và nhôm. Thay vào đó, ông Starmer đã cử Bộ trưởng Thương mại Jonathan Reynolds đến Mỹ để đàm phán. Ông Reynolds khẳng định: "Chúng tôi tập trung vào cách tiếp cận thực dụng và đang nhanh chóng đàm phán một thỏa thuận kinh tế rộng hơn với Mỹ để xóa bỏ các mức thuế bổ sung và mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp Anh và nền kinh tế của chúng tôi".

Đại sứ Australia tại Mỹ Kevin Rudd xác nhận rằng nước này đã theo dõi sát sao những động thái đáp đáp trả gần đây giữa Mỹ với Canada và Mexico. Ông nhận định có không gian cho đàm phán, vì "khi bạn nhìn vào sự biến động của các cuộc đàm phán thương mại và thuế quan tại Mỹ, có những thay đổi nhanh chóng mỗi ngày".

Phản ứng của Trung Quốc cũng đáng chú ý vì mức độ kiềm chế. Mặc dù Bắc Kinh đã bắt đầu trả đũa đối với mức thuế cố định 10% mà chính quyền Trump áp đặt lên hàng xuất khẩu của họ với lý do Trung Quốc là nguồn cung cấp fentanyl chính vào Mỹ, nhưng phản ứng này không diễn ra ngay lập tức. Trung Quốc đã dành cho Mỹ khoảng một tuần để đàm phán và không trả đũa đối với mức thuế thép và nhôm mới nhất.

Các chuyên gia cho rằng Bắc Kinh đang hướng tới một thỏa thuận có thể giảm bớt các lệnh hạn chế thương mại, tương tự như thỏa thuận năm 2020 mà hai nước đã ký trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump.

Mặc dù chiến lược thận trọng có vẻ được ưa chuộng hơn, nhưng các nhà phân tích cảnh báo rằng cách tiếp cận này chỉ có thể duy trì trong một thời gian nhất định. Các đối tác thương mại của Mỹ đang phải đối mặt với mục tiêu ngày 2/4 của chính quyền Trump về thuế quan "có đi có lại" có thể ảnh hưởng đến tất cả các đối tác thương mại của Mỹ.

Cựu Đại sứ Sarukhán cảnh báo rằng khi nhiều mức thuế quan có hiệu lực, các nhà lãnh đạo như Tổng thống Sheinbaum sẽ phải chịu áp lực phải phản ứng mạnh mẽ hơn và sẽ khó giữ được bình tĩnh.
Trong khi đó, cả Canada và EU đều đang cố gắng hạ nhiệt tình hình. Trưởng đoàn thương mại EU Maroš Šefčovič đã liên hệ với các đối tác Mỹ Lutnick và Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer, như một phần trong nỗ lực của Brussels nhằm đạt được sự hòa hoãn thương mại với Nhà Trắng.

Công Thuận/Báo Tin tức

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/chinh-sach-thue-quan-cua-my-va-bai-hoc-dat-gia-cho-cac-nuoc-tren-the-gioi-20250317232425665.htm