Tổng thống Mỹ Donald Trump (Ảnh: Tân Hoa xã)
Cuộc "đại tu" thuế quan của chính quyền Trump
Ngày 20/1, ngay sau khi ông Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ, Nhà Trắng công bố bản ghi nhớ “Chính sách thương mại nước Mỹ trên hết", đặt nền móng cho một loạt thuế quan mới, gây ra những tác động ngay lập tức trên trường quốc tế.
Ngày 1/2, Mỹ chính thức áp thuế nhập khẩu đối với hàng hóa từ Canada, Mexico và Trung Quốc. Đồng thời, Washington chấm dứt chính sách miễn thuế đối với các gói hàng giá trị thấp từ những nước này.
Động thái này ngay lập tức vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ, khi Canada đáp trả bằng thuế quan lên hàng loạt sản phẩm Mỹ như nước cam, bơ đậu phộng, rượu vang, bia, cà phê, quần áo, xe máy, mỹ phẩm và giấy bột.
Bắc Kinh trả đũa bằng thuế quan mới, kiểm soát xuất khẩu và điều tra chống độc quyền các tập đoàn công nghệ Mỹ như Google, sau khi chịu thêm mức thuế 10% với hàng xuất khẩu sang Mỹ.
Mexico thì đã thương lượng được một thỏa thuận trì hoãn thuế quan một tháng bằng cam kết siết chặt kiểm soát biên giới, hạn chế dòng người di cư trái phép vào Mỹ.
Một xưởng sản xuất thép không gỉ ở tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc (Ảnh: Tân Hoa xã)
Đến ngày 10/2, Mỹ tiếp tục áp thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu, với lý do bảo vệ ngành công nghiệp kim loại nội địa. Động thái này châm ngòi cho một loạt phản ứng mạnh mẽ từ các đối tác.
EU tuyên bố áp thuế đối ứng trị giá 26 tỷ EUR từ ngày 1/4/2025. Các nước Pháp, Tây Ban Nha và Italy tìm cách loại rượu vang và rượu mạnh khỏi danh sách bị áp thuế để bảo vệ ngành sản xuất của họ.
Canada áp thuế 25% với thép, nhôm nhập khẩu từ Mỹ. Bộ trưởng Tài chính Canada Dominic LeBlanc tuyên bố nước này sẽ có "biện pháp quyết liệt để bảo vệ nền kinh tế".
Mexico vẫn giữ thái độ thận trọng, dự kiến quyết định về thuế quan vào ngày 2/4/2025.
Trung Quốc tăng thuế lên 20% đối với hàng hóa Mỹ và kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu nông sản từ Mỹ.
Hệ lụy toàn cầu từ làn sóng thuế quan mới
Việc Mỹ áp thuế mạnh tay không chỉ tác động đến các đối tác thương mại mà còn gây xáo trộn lớn cho nền kinh tế toàn cầu.
Hai tập đoàn thép lớn của Hàn Quốc đang cân nhắc đầu tư vào Mỹ để tránh thuế nhập khẩu. Trong khi đó, công ty Algoma Steel (Canada) đã phải tạm dừng xuất khẩu thép sang Mỹ, gọi chính sách thuế quan của Washington là “đáng lo ngại”.
Trong ngành ô tô, hãng Porsche (Đức) đang xem xét tăng giá bán để bù đắp chi phí thuế quan. Một số hãng xe khác đẩy mạnh sản xuất ngay tại Mỹ để “né” thuế, nhưng giá xe vẫn có nguy cơ tăng cao do chuỗi cung ứng linh kiện chưa thể nội địa hóa hoàn toàn.
Người tiêu dùng Mỹ cũng chịu tác động trực tiếp khi giá thành hàng hóa tăng.
Người mua hàng tại một siêu thị ở Washington,D.C, Mỹ (Ảnh: Tân Hoa xã)
Thuế quan thực sự gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ. Mặc dù chúng có thể tăng nguồn thu, nhưng chúng sẽ làm giảm tăng trưởng GDP.
Ông Gary Clyde Hufbauer, chuyên gia tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson
Tân Hoa xã trích dẫn nhận định của ông Dean Baker, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách, cho rằng: “Trong ngắn hạn, chúng ta sẽ phải trả nhiều hơn cho thép, nhôm và tất cả sản phẩm làm từ chúng, quan trọng nhất là ô-tô.”
Sự gia tăng chi phí sản xuất do nguyên vật liệu bị đánh thuế đẩy lạm phát lên cao, giảm sức mua của người tiêu dùng và ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế.
Chính sách thuế quan của Tổng thống Trump được coi là một biện pháp bảo hộ mạnh mẽ, giúp Mỹ giảm phụ thuộc vào hàng nhập khẩu và thúc đẩy sản xuất trong nước.
Thuế quan sẽ giúp bảo vệ ngành công nghiệp Mỹ, tạo việc làm và giảm sự lệ thuộc vào hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc.
Ông Peter Navarro, cố vấn thương mại của Tổng thống Mỹ D.Trump
Tuy nhiên, không ít chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng căng thẳng thương mại leo thang có thể khiến Mỹ và thế giới đối mặt với nguy cơ suy thoái.
Nhà kinh tế trưởng của JPMorgan Bruce Kasman đưa ra dự báo đáng lo ngại rằng xác suất Mỹ rơi vào suy thoái trong năm nay là 40%, và con số này có thể tăng lên 50% nếu ông Trump tiếp tục các biện pháp thuế quan trả đũa.
Nhìn lại lịch sử, thuế quan luôn là một con dao hai lưỡi khi nó có thể bảo vệ ngành công nghiệp nội địa trong ngắn hạn nhưng cũng có thể châm ngòi cho chiến tranh thương mại kéo dài, ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu.
HẢI YẾN