Dự kiến, chế độ kế toán mới cho hộ kinh doanh được áp dụng từ đầu năm 2026. Ảnh: Duy Hiệu.
Theo dự thảo thông tư, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu năm từ 200 triệu đồng trở xuống sử dụng sổ chi tiết doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ (mẫu S1a-HKD) để ghi chép doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ.
Với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng năm trên 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng, căn cứ vào phương pháp nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân để thực hiện kế toán theo hai trường hợp.
Trường hợp 1: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu thì chứng từ kế toán sử dụng là hóa đơn bán hàng; sổ kế toán.
Trường hợp 2: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ và thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu thì chứng từ kế toán sử dụng là hóa đơn giá trị gia tăng, hóa đơn bán hàng; sổ kế toán.
Với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng năm trên 3 tỷ đồng, căn cứ vào phương pháp nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân để thực hiện kế toán theo 2 trường hợp.
Trường hợp 1: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu và thuế thu nhập cá nhân trên thu nhập tính thuế thì chứng từ kế toán là hóa đơn giá trị gia tăng; hóa đơn bán hàng; bảng kê mua hàng hóa, dịch vụ đối với trường hợp bán hàng không có hóa đơn giá trị gia tăng hoặc hóa đơn bán hàng; sổ kế toán.
Trường hợp 2: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ và thuế thu nhập cá nhân trên thu nhập tính thuế thì chứng từ kế toán là hóa đơn giá trị gia tăng; hóa đơn bán hàng; bảng kê mua hàng hóa, dịch vụ - đối với trường hợp bán hàng không có hóa đơn giá trị gia tăng hoặc hóa đơn bán hàng; sổ kế toán.
Bộ Tài chính lưu ý hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng năm trên 3 tỷ đồng thực hiện kế toán theo hướng dẫn tại thông tư này hoặc theo chế độ kế toán doanh nghiệp siêu nhỏ.
Dự thảo thông tư cũng nêu rõ trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có hoạt động cho thuê tài sản, hoạt động thương mại điện tử nộp thuế giá trị gia tăng theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu và số thuế thu nhập cá nhân phải nộp được xác định bằng thuế suất nhân doanh thu thì sử dụng sổ kế toán mẫu số S2a-HKD để làm căn cứ xác định nghĩa vụ thuế giá trị gia tăng, thu nhập cá nhân với ngân sách Nhà nước.
Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hoạt động thuộc diện chịu các loại thuế đặc thù khác thì sử dụng thêm sổ theo dõi nghĩa vụ thuế đặc thù khác với ngân sách Nhà nước ở mẫu số S5a-HKD.
Theo Bộ Tài chính, người đại diện hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có thể tự ghi chép sổ sách kế toán hoặc bố trí người làm kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Người đại diện hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có thể bố trí cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh, chị, em ruột của mình làm kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hoặc bố trí người làm quản lý, điều hành, thủ kho, thủ quỹ, người được giao nhiệm vụ thường xuyên mua, bán tài sản kiêm nhiệm làm kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được lựa chọn lưu trữ các tài liệu kế toán trên phương tiện điện tử. Thời hạn lưu trữ tài liệu kế toán của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tối thiểu là 5 năm.
Dự kiến, thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2026, tức cùng thời điểm Thông tư 88/2021/TT-BTC hết hiệu lực.
Hồng Nhung