'Chợ đen' tài sản mã hóa

4 giờ trướcBài gốc

“Đi đào” tài sản mã hóa

Tài sản mã hóa được định nghĩa là loại tài sản số được tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bởi công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số có chức năng mã hóa trên môi trường điện tử. Ngày 8/8/2025 đánh dấu cột mốc quan trọng khi Chính phủ chính thức ban hành Nghị quyết 05 về triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa có hiệu lực thi hành từ ngày 9/9/2025. Sau nhiều năm trong “vùng xám pháp lý”, cuối cùng tài sản này đã có “tấm căn cước” hợp pháp tại Việt Nam, là nền tảng quan trọng cho việc hình thành thị trường trong nước.

Dù chỉ mới triển khai thí điểm chưa đầy một tháng nay nhưng việc mua bán tài sản mã hóa trên thị trường “chợ đen” đã nhộn nhịp và sôi động từ lâu. Đặc biệt, trên lĩnh vực đầu tư bất động sản, những ông trùm môi giới, vẽ dự án đã tung ra những chiêu thức mới để mồi chài, lôi kéo nhà đầu tư tham gia thông qua hình thức mua bán tài sản mã hóa. Chị Đ.T.H. (39 tuổi, ngụ phường Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh) vốn là dân đầu tư bất động sản lướt sóng, khi nghe đến việc đầu tư dự án bằng tài sản mã hóa, chị H. có thiện cảm ngay.

Lực lượng Công an triệt phá băng nhóm lừa đảo tài sản mã hóa.

Đi vào tìm hiểu, chị tiếp xúc với nhóm đầu tư dự án du lịch nghỉ dưỡng Phan Thiết (Lâm Đồng), có tiềm năng cao, cơ sở pháp lý rõ ràng, đảm bảo. “Tôi có biết đến dự án này, thuộc chủ đầu tư uy tín tại Việt Nam. Các bạn môi giới cung cấp cho tôi nhiều tài liệu chứng minh là dự án thật, đang được thí điểm đầu tư bằng tài sản mã hóa”, chị H. chia sẻ về lý do chị quyết định tham gia đầu tư vào tài sản mã hóa là dự án bất động sản.

Trở thành nhà đầu tư, chị H. cùng những người khác được cấp một ví blockchain (ví tiền mã hóa, cho phép lưu trữ, quản lý và giao dịch tài sản số) và token (chữ ký điện tử mã hóa). “Chúng tôi đầu tư bao nhiêu tiền thì nộp vào ví của mình, sau đó bộ phận kỹ thuật của dự án sẽ ghi nhận lại thông qua chữ ký chứng nhận điện tử. Mọi biến động của dự án như: Tiến độ phát triển, số lượng nhà đầu tư, tổng số vốn hiện có, ai bán ra, ai mua vào... chúng tôi đều có thể theo dõi được thông qua một ứng dụng chung, các nhà đầu tư là thành viên”, chị H. kể.

Đến thời điểm dự án trong giai đoạn nước rút, đội ngũ môi giới thông báo lợi nhuận cho nhà đầu tư ban đầu là 15% và nhà đầu tư thứ cấp (tức mua lại cổ phần người đầu tiên) là 10%. Nếu giai đoạn này nhà đầu tư nào xuống tiền thêm thì lợi nhuận sẽ tăng từ 15-30% và được ưu tiên bán ra bất cứ lúc nào. Nghe đến món hời thanh khoản cao, chị H. cùng một số nhà đầu tư đã quyết định nạp thêm tiền vào ví để đầu tư dự án.

Tuy nhiên, đến phiên giao dịch để bán ra cổ phần thì bộ phận kỹ thuật thông báo hệ thống máy chủ bị lỗi, phải chờ khắc phục. Chờ hết ngày vẫn chưa thể bán ra, chị H. nóng ruột và sinh nghi liền thực hiện thao tác rút tiền trong ví, nhưng tài khoản ví của chị cũng bị lỗi không thể giao dịch. “Lúc chưa đầu tư, môi giới có nói một điều khoản khiến tôi cực kỳ yên tâm, là nếu trong quá trình đầu tư mà muốn rút vốn trong ví của mình thì có thể thực hiện bất cứ lúc nào mà không cần phải thông báo cho chủ đầu tư và không phải chịu một chế tài nào. Vì yếu tố này tôi mới đầu tư. Bây giờ tiền trong ví của mình mà không thể lấy được”, chị H. lo lắng chia sẻ.

Nhà đầu tư theo dõi biến động trên thị trường giao dịch tài sản mã hóa.

Cùng đi “đào” tài sản mã hóa là bất động sản, anh N.V.A (30 tuổi, ngụ phường Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh) may mắn vì ngay đợt đầu tiên, chủ đầu tư cho bán cổ phần, anh A. đã bán và lời được 20%. Sau đó thì rút vốn và mang sang đầu tư dự án khác. “Người mua lại cổ phần của tôi sau đó đã tăng thêm khoản đầu tư để chờ giá cao, có lệnh bán thì sẽ thoái vốn, nhưng người tính không bằng “chủ đầu tư” tính. Do giá trị của nhà đầu tư khá cao nên ví điện tử cũng rơi vào cảnh lỗi có hệ thống. Họ không thể rút tiền trong ví của mình ra. Việc này có nguy cơ nhà đầu tư rơi vào “hố đen” của một mạng lưới lừa đảo.

Một hình thức mua bán tài sản mã hóa trên “chợ đen” phải kể đến là tiền mã hóa (là một dạng của tiền điện tử hoặc tiền kỹ thuật số). Với những nhà đầu tư đã quen với thị trường tiền số thì không khó để nhận ra giá trị thực sự của đồng tiền này, cũng như hình thức kinh doanh, mua bán để sinh lời thông qua giao dịch trên các sàn thương mại điện tử. Tuy nhiên, với nhà đầu tư còn chân ướt chân ráo bước vào con đường kinh doanh tiền số, họ trở thành con mồi béo bở của ổ nhóm lừa đảo chuyên nghiệp.

Đó là trường hợp chị V.H.N (32 tuổi, ngụ phường Long An, tỉnh Tây Ninh), một nhà đầu tư mới của tiền số. Chị N. tham gia cộng đồng đầu tư tiền mã hóa và được giới thiệu mua đồng Tether (USDT) đang có giá ổn định nhất hiện nay, mức độ tăng trưởng cũng khá cao khi sang tay trên “chợ đen”. Chị N. được kết nạp làm thành viên trong hội “đầu tư tiền mã hóa”, được cấp ví blockchain và token để nạp tiền và giữ tiền, đảm bảo độ an toàn cao. Chị được hứa hẹn, bất cứ lúc nào muốn bán ra đều có người mua với lợi nhuận từ 10-50% tùy vào số lượng đầu tư và thời gian ôm hàng. Những phiên giao dịch ban đầu, chị N. bán sang tay cho người mua thứ cấp dễ dàng, thu về khoản lợi nhuận tương đối.

Thấy việc kiếm tiền dễ dàng, chị N. gom góp đầu tư một khoản lớn hơn, ôm hàng chờ ngày lên giá để bán. Tuy nhiên, lần “tất tay” này chị N. vẫn chưa thể bán ra để thu về vốn. “Tôi ôm hàng như ôm bom hơn một tháng nay rồi, không có ai hỏi mua dù chào giá thấp hơn thị trường. Nghe các nhà đầu tư bàn tán, sàn giao dịch này đang án binh bất động để “bùng”, chị N. lo lắng về viễn cảnh rơi vào ổ lừa đảo tiền số.

Giao diện đầu tư tài sản mã hóa được thiết lập trên điện thoại.

Thị trường “ngầm” đầy rủi ro

Hoạt động mua bán tài sản mã hóa trên “chợ đen” diễn công khai, theo luật riêng của các hội nhóm. Trong khi đó, theo quy định thì nhà đầu tư có quyền lưu ký tài sản mã hóa trên ví của mình kể từ khi tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa đầu tiên được cấp phép, miễn là không thực hiện giao dịch. Nếu muốn giao dịch, nhà đầu tư bắt buộc phải thực hiện thông qua nhà cung cấp dịch vụ được Bộ Tài chính cấp phép, nếu không sẽ bị xử phạt. Quy định là vậy, nhưng hoạt động mua bán tài sản mã hóa trên “chợ mạng” vẫn rất sôi động.

Trong lĩnh vực đầu tư tài sản mã hóa, các chuyên gia đã chỉ ra những dấu hiệu cần cảnh giác để tránh bị lừa đảo bao gồm: Cam kết lợi nhuận đầu tư vượt quá 15%/năm; tài sản mã hóa gần như không có thông tin rõ ràng trên các kênh truyền thông chính thống hay mạng xã hội; tài sản mã hóa do cá nhân hoặc nhóm người mới quen giới thiệu nhưng không có thông tin công khai, chỉ được quảng cáo trong các hội nhóm kín hoặc có liên quan đến mô hình đa cấp hoặc KOL trên mạng xã hội; tài sản mã hóa được cho phép trao đổi, mua bán giữa cá nhân với nhau mà không qua một tổ chức được cấp phép...

Các giao dịch này không qua kiểm soát của cơ quan nhà nước, gây tác động xấu đến an ninh tiền tệ, làm dòng tiền lớn chảy ra nước ngoài. Nhiều cá nhân, tổ chức thu lợi lớn từ việc “đào” và kinh doanh tài sản mã hóa, nhưng không kê khai, nộp thuế, gây thất thu ngân sách. Không những vậy, trong các vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản, phần lớn tiền do phạm tội mà có, được chuyển thành tiền mã hóa, thông qua dịch vụ trao đổi, mua bán ngang hàng, trên các sàn giao dịch quốc tế. Theo thống kê, trong 5 năm (2019-2024) lực lượng chức năng đã phát hiện gần 20.000 vụ lừa đảo liên quan đến tài sản mã hóa, với hơn 17.000 đối tượng, gây thiệt hại trên 12.000 tỷ đồng.

Tại diễn đàn “Thị trường tài sản số” tổ chức sáng 2/10 vừa qua, Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cảnh báo hoạt động mua bán tài sản mã hóa ở Việt Nam đang hình thành những “chợ đen” quy mô lớn, tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Thượng tá Nguyễn Thành Chung đánh giá thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam cũng đang phát triển mạnh, với hơn 20 triệu người sở hữu tài sản mã hóa, đứng thứ 5 thế giới. Tuy nhiên, ngoài các giao dịch trên sàn quốc tế, hoạt động trao đổi, mua bán tài sản mã hóa giữa cá nhân với cá nhân trên không gian mạng còn được tổ chức theo dạng “chợ đen” như hội nhóm kín: Mua bán USDT Việt Nam với gần 400.000 thành viên; Mua bán USDT miền Trung - Trade Coin với 73.000 thành viên; Chợ đen Bitcoin Remitano USDT với 13.000 thành viên...

Thành viên của các nhóm này đăng thông tin về nhu cầu mua, bán hoặc trao đổi tài sản mã hóa. Nếu khớp lệnh, họ trực tiếp giao dịch với nhau. Uy tín của người mua, người bán chỉ dựa vào đánh giá của các thành viên kỳ cựu trong nhóm.

Theo Cục An ninh mạng, giá trị của các giao dịch dao động từ vài nghìn đến vài trăm nghìn USDT - đồng stable được neo giá theo USD, thậm chí có trường hợp lên tới hàng triệu USDT một ngày. Trên các “chợ đen”, thường xuyên xuất hiện các tài khoản ẩn danh tìm mua khối lượng lớn tài sản mã hóa bẩn, có thể lên đến hàng chục triệu USDT. Đây là môi trường thuận lợi để tội phạm lợi dụng. Với tính ẩn danh, xuyên biên giới, tài sản mã hóa bị tội phạm mạng triệt để lợi dụng để tạo ra một “thị trường ngầm”, lưu chuyển dòng tiền thanh toán cho những hoạt động bất hợp pháp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

Chuyên gia công nghệ số Lê Nguyên Bảo khuyên nhà đầu tư cần chuẩn bị kỹ kiến thức trước khi tham gia lĩnh vực đầu tư tài sản mã hóa.

Ở góc nhìn khác, ông Lê Bảo Nguyên - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Công nghệ số SSI cho rằng, tài sản số là một lĩnh vực đầy hứa hẹn, mở ra nhiều cơ hội mới cho cả nhà đầu tư và doanh nghiệp. Tuy nhiên, song song với cơ hội luôn tồn tại những rủi ro cần nhận diện rõ. Điểm dễ thấy nhất là sự biến động giá rất mạnh. Điều này có thể mang lại lợi nhuận nhanh nhưng cũng tiềm ẩn thua lỗ nếu nhà đầu tư thiếu chiến lược quản trị. Ngoài ra, thị trường còn có không ít dự án thiếu minh bạch, thiếu tài sản cơ sở vững chắc hoặc năng lực công nghệ hạn chế, dẫn đến rủi ro cho nhà đầu tư khi tham gia.

Một yếu tố nữa là tâm lý đám đông, nhiều quyết định đầu tư được đưa ra dựa trên tin đồn hay hiệu ứng mạng xã hội, thay vì phân tích giá trị thật sự. Vì vậy, nhà đầu tư cần nhìn nhận lĩnh vực này một cách bình tĩnh. Đây là cơ hội lớn, nhưng chỉ nên tham gia khi đã có sự chuẩn bị về kiến thức, kỷ luật tài chính và lựa chọn đúng nền tảng giao dịch uy tín, được cấp phép.

Ngọc Thiện

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/khoa-hoc-ky-thuat-hinh-su/cho-den-tai-san-ma-hoa-i783918/