Chợ Thụt Phù Lưu

10 giờ trướcBài gốc

Vùng đất trù phú

Cái tên Phù Lưu làm người ta mường tượng ra một vùng đất trù phú. Cùng các xã Yên Thuận, Bạch Xa, Minh Khương, Minh Dân, Minh Hương nằm dưới chân dãy núi Cham Chu hũng vĩ, xã Phù Lưu, huyện Hàm Yên có nhiều nông, lâm sản quý. Theo các cụ cao niên trong xã kể, từ trên đỉnh núi Cham Chu - nơi được coi là “nóc nhà” của tỉnh với độ cao 1.587 m so vớt mặt nước biển, các dòng thác lớn nhỏ đều đổ ra Họng Thụt. Từ đây nước chảy vòng vèo rồi đổ ra sông Lô. Ngày xưa đường mòn đi vào các xã rất khó khăn, gian khổ. Con đường thuận lợi nhất là thuyền dưới xuôi ngược sông Lô, đi vào Họng Thụt.

Họng Thụt dần trở thành nơi giao thương của toàn vùng, cư dân về đây định cư đông. Họ đã lập ra đền thờ Mẫu và Quan Thánh linh thiêng tại thôn Thụt để mong các “ngài” phù hộ, che chở. Ngoài việc cúng bái cho cả dân làng, tại hai ngôi đền, hàng năm vào ngày mồng 2-2 âm lịch thôn Thụt tổ chức Lễ hội chợ Thụt với nhiều nghi lễ, tín ngưỡng độc đáo.

Đồng chí Nguyễn Công Nguyên, Bí thư Chi bộ thôn Thụt cho biết, tuy là lễ hội của thôn nhưng quy mô cấp vùng, được xã tổ chức. Không chỉ có người dân các xã của huyện Hàm Yên đến dự, mà còn cả người ở huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang xuống lễ. Lễ hội được chuẩn bị từ ngày hôm trước với 22 gian hàng của 22 thôn trong xã và hàng trăm gian hàng của tiểu thương trong vùng.

Quang cảnh Chợ Thụt.

Hàng năm, vào ngày chính lễ, từ các ngả đường trong vùng, người đi hội đông như nêm cối. Sắc phục dân tộc thiểu số bắt gặp nhiều nhất ở chợ Thụt là những bà, những bác, những chị mặc quần áo Dao màu sặc rỡ. Rồi từng đoàn trang phục Tày, Cao Lan, Hoa, Nùng cùng hòa vào dòng người đi hội.

Bà Tướng Thị Lý, dân tộc Dao quần trắng, xã Hùng Đức (Hàm Yên) có một gian hàng bán quần áo người Dao quần trắng tại chợ Thụt. Bà Lý tâm sự, năm nào bà cũng đi chợ Thụt để gặp lại bạn bè, người thân. Đối với người già, người trung niên đến chợ là để tìm về kỷ niệm xưa, có thể gặp lại người yêu cũ. Còn đối với trai thanh nữ tú, các bạn đến hội để tìm hiểu nét văn hóa cha ông, biết đâu trong con mắt xanh ấy, họ lại may mắn nên duyên vợ chồng.

Câu chuyện về tình yêu nam nữ ở chợ Thụt cứ lan truyền, kỳ bí và tâm linh. Họ tin rằng, ước nguyện tình cảm viên mãn, sự đầy đủ “nếp - tẻ” sẽ thành sự thật.

Mua may bán rủi

Theo quan niệm của cư dân bản địa trong vùng, mọi thứ được mua bán tại chợ Thụt trong đầu xuân năm mới đều mang ý nghĩa tâm linh, không chỉ đơn thuần là trao đổi hàng hóa. Người bán không mong bán được nhiều, người mua cũng không cần mua nhiều, mà quan trọng là sự may mắn, phước lành sẽ đến với mình trong suốt năm.

Điều đặc biệt là tại Chợ Thụt, người ta không mặc cả giá cả. Mọi giao dịch đều diễn ra một cách tự nhiên, xuất phát từ tấm lòng thành. Người mua có thể trả tiền nhiều hơn giá trị thực của món hàng, nhưng họ tin rằng đó là cách để “mua may”, để nhận được nhiều phước lành hơn. Ngược lại, người bán cũng không quá quan tâm đến lợi nhuận, mà coi đó là cách để “bán rủi”, để xua đi những điều không may mắn trong năm cũ.

Bà Phan Thị Phượng, du khách tại huyện Chiêm Hóa sang đi lễ cho biết, nếu muốn mua cho mình một bộ trang phục dân tộc thì đi chợ Thụt rất có sẵn. Ngoài trang phục họ còn bán kèm phụ kiện như kim chỉ thêu, vải thổ cẩm, đồ trang sức. Ở đây giống cây, con giống, dụng cụ sản xuất được bày bán nhiều, cũng là thế mạnh của chợ.

Chợ Thụt - nơi mua may bán rủi.

Dạo quanh 22 gian hàng tiêu biểu đại diện cho 22 thôn trong xã Phù Lưu, mỗi gian hàng một vẻ, khoe những đặc sản tinh túy nhất của vùng đất này. Có những du khách lên chợ chỉ “lùng sục” đi tìm món da trâu khô mà không phải chợ nào cũng có bán. Món này biết chế biến, nấu với măng chua trở thành món ngon khó cưỡng. Khi ăn da trâu mềm, dính, giòn, hương vị khó tả, lưu luyến.

Chợ Thụt còn là “thiên đường” của các loại bánh, tuy nhiên có một loại bánh truyền thống không thể thiếu, đó là bánh dê. Người dân thôn Thụt làm bánh dê từ bột sắn, sau đó nặn hình con dê, cho vào chảo chiên dầu, làm chín giòn. Món bánh dê khá đơn giản, người thôn Thụt bán nó với mục đích “cầu may”, người mua về làm quà chơi cho trẻ. Chơi xong lũ trẻ có thể ăn được.

Đồng chí Nguyễn Thị Hoa, Phó Chủ tịch UBND xã Phù Lưu, Trưởng Ban tổ chức Hội Chợ Thụt truyền thống xã Phù Lưu năm 2025 cho biết: Xã đã chỉ đạo các thôn phối hợp tổ chức tốt Hội Chợ Thụt truyền thống hàng năm. Trong đó trong ngày mồng 1 tháng 2 âm lịch có các hoạt động thi đấu thể thao, tiêu biểu có môn đánh pam, chấm điểm 22 gian hàng của 22 thôn, giao lưu các Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính của xã. Chính lễ ngày mồng 2 tháng 2 âm lịch, có nghi lễ cúng, chương trình văn nghệ, trao giải các môn thể thao, tổ chức các trò chơi dân gian, tung còn, tham quan, thưởng thức ẩm thực địa phương.

Để bảo tồn và phát huy giá trị của Chợ Thụt, chính quyền địa phương đã đề ra nhiều giải pháp. Trong đó tập trung bảo tồn nét văn hóa truyền thống, chống biến tướng, lai căng. Tuyên truyền, yếu tố “cốt lõi” của Chợ Thụt, đó là chợ “mua may bán rủi” độc đáo, đồng thời quảng bá được tiềm năng, thế mạnh của xã, nhất là vùng chuyên canh cây cam sành lớn của huyện.

Dù chỉ họp một ngày trong năm, nhưng những giá trị mà Chợ Thụt tồn tại mãi với thời gian, như một lời nhắc nhở về truyền thống, về tình người và những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

Quang Hòa

Nguồn Tuyên Quang : http://baotuyenquang.com.vn/cho-thut-phu-luu-207461.html