Từ sạp chợ đến “lung linh” trên mạng
Khoảng 10 giờ sáng, khi khách đến chợ thưa thớt, chị T.T., tiểu thương kinh doanh quần áo ở chợ An Đông (phường An Đông, TPHCM) mở ngay phiên phát trực tiếp trên mạng xã hội. Trên màn hình điện thoại, chị giới thiệu từng mẫu váy mới, trả lời bình luận của khách, làm các thủ tục chốt đơn, đánh mã số giao hàng một cách thuần thục.
Chị T. cho biết: “Mỗi buổi livestream có hàng trăm lượt xem, đơn đặt tăng rõ rệt, có khi gấp đôi so với ngồi chờ khách lẻ đến mua trực tiếp tại sạp”.
Tiểu thương sạp hàng Thái Trang tại chợ An Đông đang livestream bán hàng cho khách. Ảnh: HÂN GIA
Không khí “chợ online” cũng sôi động không kém chợ thật. Tiểu thương liên tục tung khuyến mãi, tặng quà kèm theo để giữ chân người xem. Có người còn phối hợp với bạn hàng, cùng livestream chung để tạo không khí nhộn nhịp, tăng độ tin cậy cho sản phẩm.
Chị N.T., tiểu thương chợ Bến Thành (phường Sài Gòn, TPHCM) chia sẻ: “Nhiều khách hàng ở tỉnh xa hoặc nước ngoài vẫn đặt mua hàng qua mạng xã hội giúp tiểu thương mở rộng tệp khách”.
Gắn bó với chợ Bình Tây khoảng 50 năm, tiểu thương K.L. (ngoài 70 tuổi) cho biết bạn hàng của bà đã chuyển từ mua trực tiếp sang mua trực tuyến khá nhiều. Con cái không muốn tiếp quản các sạp hàng, nên bà phải chủ động quảng bá bánh kẹo, mứt các loại trên Zalo, Facebook, hoặc gọi Video để giới thiệu các mặt hàng mới cho khách quen.
Ngoài thời gian phát trực tiếp, các sạp còn duy trì dịch vụ giao hàng tận nơi, thanh toán linh hoạt. Thông tin về giá cả, nguồn gốc hàng hóa được công khai, minh bạch hơn, khiến khách yên tâm đặt mua.
Tại chợ Hòa Hưng, chị T., một tiểu thương chuyên kinh doanh mặt hàng thịt heo, cho hay, nhiều khách hàng đặt mua theo tuần, mỗi lần vài kg thịt, có nơi hàng trăm ký thịt. Đa phần là khách quen từ sau dịch Covid-19 đến giờ, nhiều nhất là khách tại các khu chung cư, cửa hàng ăn uống nhỏ…
Nhờ vậy, nhiều tiểu thương vẫn giữ được lượng khách ổn định, doanh thu có thể nhích từ 10-15% tùy thời điểm. “Nhờ livestream, số lượng bạn hàng và sức mua tăng nhẹ”, chị T.N, tiểu thương chợ An Đông chia sẻ.
Nhằm hỗ trợ tiểu thương chuyển đổi theo kịp thay đổi của thời cuộc, ban quản lý các chợ, chính quyền địa phương cũng trực tiếp mời các nhân vật nổi tiếng tham gia bán hàng trực tuyến.
Theo bà Nguyễn Ngọc Quế Phương, Trưởng Ban Quản lý chợ Bình Tây, ban quản lý đã phối hợp tổ chức tập huấn kỹ năng bán hàng, sử dụng hóa đơn điện tử, cập nhật quy định mới, đồng thời liên kết ngành du lịch đào tạo kỹ năng đón tiếp, phục vụ du khách.
Thêm nữa, ban quản lý cũng giúp lan tỏa các sản phẩm lưu niệm mang đậm nét văn hóa truyền thống (qua Zalo, mạng xã hội), đưa chợ Bình Tây trở thành “điểm đến không thể bỏ qua” của du khách khi đến TPHCM, nơi vừa mua sắm, vừa khám phá ẩm thực và tìm hiểu văn hóa đặc sắc.
Chợ - Điểm kết nối văn hóa
Trước bối cảnh mới, ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công thương TPHCM cho biết, sở đã có nhiều giải pháp hỗ trợ tiểu thương thích ứng các đề án đã được TPHCM triển khai như “Chợ trực tuyến”, “Chợ thí điểm bảo đảm an toàn thực phẩm”, “Truy xuất nguồn gốc thịt, trứng, gia cầm” hay “Chuỗi thực phẩm an toàn”. Mục tiêu là đưa chợ dân sinh trở thành một mắt xích trong hệ sinh thái thương mại minh bạch và bền vững.
Dưới góc nhìn chuyên gia, TS Huỳnh Thanh Điền nhận định, tương lai của chợ truyền thống không còn nằm ở vai trò bán lẻ đại trà mà ở khả năng kết nối bản sắc văn hóa với hành vi tiêu dùng hiện đại. Chợ cần được tái định vị thành không gian đa năng: vừa là điểm bán lẻ thông minh, vừa là nơi trải nghiệm ẩm thực địa phương, không gian khởi nghiệp cho ngành thực phẩm chế biến, thậm chí có thể đảm nhiệm vai trò “logistic cuối cùng” phục vụ giao hàng nhanh trong nội đô.
Trên hết, chợ vẫn phải giữ được ý nghĩa cộng đồng - nơi người dân gặp gỡ, trao đổi và gắn kết bằng cả hàng hóa lẫn giá trị văn hóa. Để làm được điều này, thành phố cần sớm xác định rõ vai trò của từng chợ trong hệ sinh thái đô thị tương lai.
Những chợ mang giá trị lịch sử, văn hóa như Bến Thành, Tân Bình, Chợ Lớn… nên được giữ lại, nâng cấp hạ tầng, tích hợp công nghệ và dịch vụ du lịch trải nghiệm, trở thành điểm nhấn trong chuỗi du lịch văn hóa- ẩm thực. Các chợ nằm trong khu dân cư đông đúc có thể chuyển mình thành “chợ thông minh”, áp dụng công nghệ quản lý, bán hàng online và dịch vụ giao nhanh.
Ngược lại, những chợ xuống cấp, vị trí bất lợi hoặc không còn phù hợp với nhu cầu dân cư cần mạnh dạn chuyển đổi công năng sang mô hình sử dụng hiệu quả hơn.
“Việc thay đổi kịp thời, đúng cách, chợ có thể tái sinh thành không gian hiện đại, năng động, góp phần xây dựng một thành phố thông minh, sáng tạo và giàu bản sắc”, ông Huỳnh Thanh Điền nhận xét.
THI HỒNG