1. Một đội tuyển quốc gia mỗi lần tập trung được khoảng hơn 20 người. Với những cường quốc bóng đá thừa mứa ngôi sao, cơ hội được lên tuyển cho đa số cầu thủ là bất khả thi. Họ có thể tìm đường khác, chẳng hạn thi đấu cho quốc gia nơi ông bà của họ chôn nhau cắt rốn, như cầu thủ Malaysia gốc Brazil João Figueiredo-người mở tỷ số trong trận đấu Malaysia gặp Việt Nam cách đây ít ngày. Đây cũng là trận đấu trên trường quốc tế đầu tiên của cầu thủ năm nay đã 29 tuổi. Ở xứ sở tài năng bóng đá nhiều không kể xiết như Brazil, João Figueiredo không có cửa lên tuyển, nhưng vì có bà ngoại sinh ra ở Malaysia nên cơ hội đã mở ra cho anh...
Về các đội tuyển quốc gia, việc thu hút nhiều tài năng có nguồn gốc gắn với đất nước là ưu tiên quan trọng. Morocco là đội châu Phi đầu tiên giành hạng tư tại World Cup cách đây 3 năm, bởi họ có chiến lược thu hút “Morocco kiều” trên khắp thế giới. Có tới 14 cầu thủ Morocco tham dự World Cup 2022 sinh ra ở nước ngoài, ăn tập ở các lò đào tạo hàng đầu thế giới từ bé. Đội tuyển Morocco làm nên lịch sử không phải là ăn may bởi về bản chất, các cầu thủ Morocco đã có trình độ hàng đầu; không còn là một đội tuyển châu Phi chỉ có sức mạnh, ngẫu hứng mà thiếu đi kỷ luật, chiến thuật như thường thấy.
Cầu thủ gốc Brazil Nguyễn Xuân Son (bên phải) luôn thi đấu hết mình trong màu áo đội tuyển Việt Nam. Ảnh: ĐOÀN DỰ
Cá nhân cầu thủ hay đội tuyển quốc gia thành công nhờ chiến lược nhập tịch thì không ai có quyền phê phán, dè bỉu. Chỉ đơn giản là họ đang làm đúng luật. Những ngôi sao như Sofyan Amrabat, Hakim Ziyech đều sinh ra, lớn lên ở Hà Lan, họ hoàn toàn có thể khoác lên mình màu áo da cam. Song Liên đoàn Bóng đá Hoàng gia Morocco đã tiếp cận họ từ khi còn nhỏ, khéo léo thuyết phục cầu thủ và gia đình để đầu quân cho quê cha đất tổ.
2. Đội tuyển Pháp suốt 30 năm qua xưng hùng xưng bá nhờ một dàn cầu thủ về mặt chủng tộc là khác biệt so với nguồn gốc người Pháp. Song những cầu thủ không phải da trắng của đội tuyển Pháp đều am hiểu văn hóa Pháp nhờ sử dụng tiếng Pháp là tiếng mẹ đẻ. Dư luận Pháp không phân biệt về chủng tộc bởi các cầu thủ có chung tiếng nói, văn hóa, cùng chung lý tưởng phụng sự nước Pháp.
Pháp, Anh, Hà Lan, Bỉ, Bồ Đào Nha... có quá khứ thực dân, vùng địa lý và cư dân ảnh hưởng văn hóa ngày nay vẫn còn đó, đặc biệt là sử dụng ngôn ngữ. Cho nên, các đội tuyển quốc gia ở châu Âu luôn có sẵn những tài năng bóng đá từ khắp nơi đổ về.
Với các quốc gia từng là thuộc địa, trước đây không có thiện cảm với chuyện nhập tịch vì muốn đội bóng giữ bản sắc về chủng tộc, không muốn mang tiếng lệ thuộc. Khi ký ức về chủ nghĩa thực dân đã mờ nhạt, các đội tuyển nằm ở vùng trũng của bóng đá thế giới bắt đầu thay đổi quan điểm. Việc nâng cao thể chất, hệ thống đào tạo trong nước, chất lượng giải bóng đá quốc nội chưa có nhiều chuyển biến, việc nhập tịch cầu thủ được tính đến để nâng cao sức mạnh đội tuyển quốc gia. Indonesia là một ví dụ thành công. Song cũng có một số trường hợp không thành công như Trung Quốc, Philippines...
Đội tuyển Việt Nam đã có những cầu thủ nhập tịch thi đấu thành công như Đặng Văn Lâm, Nguyễn Xuân Son. Tới đây, việc nhập tịch cầu thủ cần đi theo đường hướng nào? Trường hợp không có liên quan đến nguồn gốc Việt Nam như Nguyễn Xuân Son, chúng ta có nhập tịch nữa không?
Dù cầu thủ nhập tịch là đối tượng nào, điều kiên quyết là không dùng tiền bạc để thu hút bằng mọi giá. Với cầu thủ khi đã không có liên quan đến bản sắc dân tộc, đòi hỏi họ thi đấu hết mình cho đội tuyển quốc gia thì chỉ có một lý do duy nhất là họ muốn khẳng định tài năng tương thích nhu cầu của đội tuyển.
Đầu tiên chúng ta cần học tập Morocco, luôn tìm kiếm, theo dõi cầu thủ Việt kiều tài năng, thuyết phục họ thi đấu cho đội tuyển Việt Nam. Với những cầu thủ nước ngoài thi đấu ở V-League từ 5 năm trở lên, có thể cho phép nhập tịch, song phải giới hạn cầu thủ nhập tịch trên sân để cầu thủ nội có cơ hội thi đấu. Ngoài ra, luật liên quan đến quốc tịch nên cởi mở hơn, cho phép song tịch với các cầu thủ nước ngoài để thu hút tài năng vào đội tuyển.
Vẫn không ai quên hình ảnh Xuân Son dù nói tiếng Việt chưa sõi nhưng vẫn cố gắng hát Quốc ca, bởi cầu thủ này yêu đất nước, con người Việt Nam, muốn cống hiến cho đội tuyển của chúng ta. Khi Xuân Son ghi bàn mang lại chiến thắng cho đội tuyển, người ta không còn nghĩ nhiều về nguồn gốc của cầu thủ này.
HOÀNG HOÀNG