Chống hàng giả trên thương mại điện tử: cần bịt lỗ hổng pháp lý

17 giờ trướcBài gốc

Liên tiếp phát hiện nhiều vụ sản xuất buôn bán hàng giả quy mô lớn

Liên tiếp trong thời gian qua, nhiều vụ việc vi phạm liên quan đến thương mại điện tử đã bị lực lượng Quản lý thị trường (QLTT)phát hiện. Thông tin từ thuộc Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) phát triển. Ngày 8/12, Đoàn kiểm tra của Phòng Nghiệp vụ QLTT (thuộc Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước) phối hợp cùng Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao PA05 – Công an TP Hà Nội đã kiểm tra cửa hàng kinh doanh quần áo thể thao trên phố Hoàng Công Chất, phường Phú Diễn.

Khám xét thực tế, lực lượng chức năng phát hiện 5.200 bộ quần áo gắn nhãn Nike, 1.200 bộ mang nhãn Adidas và 14 áo thể thao mang nhãn Puma. Đại diện cơ sở không cung cấp được hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ. Đáng chú ý, phần lớn hàng hóa được tiêu thụ thông qua các nền tảng thương mại điện tử để qua mặt lực lượng chức năng. Trước đó, ngày 27/11, Đội QLTT số 1 (Chi cục QLTT Hà Nội) tiến hành kiểm tra Công ty TNHH Thương mại Minh Ngọc Việt Nam đã phát hiện 29.886 vòng bi nghi giả mạo nhãn hiệu SKF. Làm việc với lực lượng chức năng, Công ty Minh Ngọc Việt Nam khai nhận sử dụng tài khoản Facebook "MinhNgocVongBi" để đăng tải, quảng cáo và bán các sản phẩm vòng bi giả mạo nhãn hiệu SKF.

Lực lượng quản lý thị trường bắt giữ 5200 bộ quần áo giả nhãn hiệu Nike, Adidas,Puma tại phường Phú Diễn. Ảnh: Hoài Nam

Thông tin từ Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho thấy, trong thời gian qua, trên môi trường thương mại điện tử, lực lượng chức năng đã xử lý 4.052 vụ vi phạm, xử phạt gần 63 tỷ đồng, gỡ bỏ 44.446 sản phẩm và chặn 12.414 gian hàng có dấu hiệu vi phạm.

Trưởng phòng Nghiệp vụ QLTT Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước - Bộ Công Thương), cho biết Trần Việt Hùng, để qua mắt lực lượng chức năng các đối tượng vi phạm lợi dụng nền tảng số, dịch vụ giao hàng nhanh để trốn tránh sự kiểm tra của cơ quan chức năng. Thống kê từ nhiều địa phương cho thấy, thủ đoạn vi phạm thương mại điện tử ngày càng tinh vi: bán hàng qua mạng xã hội, livestream, sử dụng tài khoản ảo, mạo danh doanh nghiệp, thay đổi địa chỉ nhanh, che giấu dấu vết giao dịch… Phó Chi Cục trưởng Chi Cục Quản lý thị trường Hà Nội Dương Mạnh Hùng cho biết, các đối tượng vi phạm thường lập nhiều tài khoản trên các sàn thương mại điện tử hoặc mạng xã hội, bán hàng theo hình thức livestream... Các điểm bán hàng này thường không giới thiệu địa chỉ cơ sở kinh doanh, khách mua chốt đơn trực tiếp hoặc thông qua inbox (nhắn tin riêng).

Ngoài ra, để tăng niềm tin, các đối tượng còn thuê những người nổi tiếng tham gia quảng cáo cho các sản phẩm, hoặc sử dụng nhiều hội, nhóm trên mạng xã hội để mua lượng theo dõi hoặc bình luận về sản phẩm không đúng bản chất, thậm chí chốt đơn giả để đánh lừa người tiêu dùng...

Bên cạnh đó, tài khoản trên sàn thương mại điện tử thường sử dụng các hình ảnh của hàng thật, hàng chính hãng để quảng cáo, chào bán với giá rẻ hơn rất nhiều so với các cửa hàng, địa chỉ bán hàng chính hãng nhằm lôi kéo người dùng.

Để lách qua các bộ lọc kỹ thuật của sàn thương mại điện tử, các đối tượng cố tình thay đổi tên sản phẩm khi đăng bán để tránh bị kiểm soát. Chẳng hạn, khi nhái các thương hiệu nổi tiếng như: Dior, Chanel, Gucci thì viết thành D.I.O.R, Cha nel, DIO, Gu.ci...

"Thủ đoạn của các đối tượng này là thường sử dụng một địa chỉ để giao dịch nhưng tập kết, tàng trữ hàng hóa tại nhiều địa điểm khác nhau hoặc kết hợp vừa làm nơi giao dịch, vừa làm nơi ở, cất giấu hàng hóa, nên khó khăn cho công tác kiểm tra, kiểm soát", ông Dương Mạnh Hùng nêu rõ

Luật còn kẽ hở

Phân tích nguyên nhân khiến hàng giả hàng nhái trên môi trường thương mại điện tử có chiều hướng gia tăng các chuyên gia chống hàng giả có chung nhận định, mặc dù lực lượng chức năng đã nỗ lực ngăn chặn nhưng một số quy phạm pháp luật chưa phù hợp thực tế, đã là kẽ hở để các đối tượng lợi dụng sản xuất, kinh doanh hàng giả.

Quản lý thị trường Hà Nội bắt giữ 29.886 vòng bi nghi giả mạo nhãn hiệu SKF tại Công ty TNHH Thương mại Minh Ngọc Việt Nam

Chi Cục trưởng Chi Cục QLTT Hà Nội Trịnh Quang Đức nêu rõ: Việc truy xuất nguồn gốc hàng hóa, nếu cơ quan thực thi không có bằng chứng rõ ràng, không bắt quả tang hoặc giám định thì việc phát hiện vi phạm là rất khó khăn. Việc xử lý xâm phạm quyền và giả mạo sở hữu trí tuệ còn bất cập khi chưa có hướng dẫn cụ thể về quy mô thương mại; các vụ việc tái phạm trị giá hàng hóa vi phạm dưới 200 triệu đồng không thể xử lý hình sự… dẫn đến các đối tượng lợi dụng cố tình tái phạm nhiều lần nhưng chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính.

Dưới góc độ chuyên gia, Trưởng Bộ môn Quản trị Thương hiệu (Đại học Thương mại) PGS.TS Nguyễn Quốc Thịnh đặt câu hỏi, mặc dù Nghị định 185/2013 đưa ra định nghĩa về hàng giả nhưng mang tính liệt kê chưa theo kịp thực tế kinh doanh nên cơ quan chức năng khó xử lý… “Hiện nay có khoảng 35 văn bản quy định về hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ... nhưng nhiều văn bản không trùng khớp nhau, có tình trạng “đá nhau” gây khó khăn cho cơ quan chức năng và chưa tạo được sức răn đe đối với các đối tượng phạm tội.”-ông Thịnh nêu ví dụ.

Đồng tình với phản ánh này, Phó Tổng Giám đốc Công ty Sen Đỏ (Sendo.vn) Lê Anh Huy cho rằng: Chính phủ đã ban hành Nghị định 52/2013/NĐ-CP đáp ứng yêu cầu về quản lý thương mại điện từ tại thời điểm ban hành, nhưng thị trường thương mại điện tử thay đổi liên tục đặt ra nhiều vấn đề cần điều chỉnh.

QLTT Hà Nội bắt giữ gần 30.000 vòng bi giả mạo nhãn hiệu SKF Công ty TNHH Thương mại Minh Ngọc Việt Nam. Ảnh: Hoài Nam

Cụ thể, công nghệ số, internet phát triển nhanh chóng dẫn đến nhiều mô hình thương mại điện tử mới liên tục xuất hiện, không chỉ giới hạn ở 2 mô hình phổ biến là website thương mại điện từ, website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử như trước đây. Các giao dịch, dịch vụ cũng không còn ở phạm vi một quốc gia mà đã xuyên biên giới, đa dạng về chủ thể tham gia, phức tạp về cách thức hoạt động... Điều đó cho thấy cần nhanh chóng sửa đổi Nghị định 52/2013/NĐ-CP phù hợp thực tế.

“Hiến kế” ngăn chặn hàng giả hiện diện trên môi trường thương mại điện tử, Phó chủ tịch Hội chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu TP Hà Nội Phạm Bá Dục để xuất, thời gian tới cơ quan chức năng phải quy định rõ trách nhiệm các chủ sàn thương mại điện tử, có trách nhiệm trong kiểm soát nguồn gốc xuất xứ, bảo đảm hóa đơn chứng từ đầy đủ. Nếu phát hiện hàng giả, phải gỡ gian hàng trong 24 giờ, về lâu dài, các cơ quan quản lý cần có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp nâng chất lượng sản phẩm, đẩy mạnh chương trình "Người Việt ưu tiên dùng hàng Việt" trên thương mại điện tử.

Nhằm ngăn chặn hàng giả trên thương mại điện tử, Quốc hội vừa ngày 10/12/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Thương mại điện tử áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài tham gia hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam có hiệu lực từ 1/7/2026.

Theo đó, Luật quy định rõ trách nhiệm của từng chủ thể tham gia trong quá trình livestream bán hàng (bao gồm người bán, người livestream và chủ quản nền tảng)

Đối với mạng xã hội có hoạt động thương mại điện tử, Luật đã xác định đây là một loại hình nền tảng riêng, độc lập, được thiết kế hệ thống nghĩa vụ phù hợp với tính chất hoạt động, không áp dụng máy móc các quy định như đối với nền tảng thương mại điện tử trung gian, nhưng vẫn bảo đảm không tạo ra khoảng trống trách nhiệm, đặc biệt trong quản lý nội dung kinh doanh, phối hợp xử lý vi phạm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Lê Nam

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/chong-hang-gia-tren-thuong-mai-dien-tu-can-bit-lo-hong-phap-ly.936954.html