Chống thuốc giả, thực phẩm giả - cuộc chiến không khoan nhượng

3 giờ trướcBài gốc

Tỷ lệ thuốc giả của Việt Nam ở mức thấp so với thế giới

Theo nhận định của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), không quốc gia nào miễn nhiễm với vấn nạn thuốc giả, thuốc kém chất lượng. Ước tính, khoảng 10% tổng số lượng thuốc tại các nước có thu nhập thấp hoặc trung bình là kém chất lượng hoặc giả mạo. Tỷ lệ này có thể lên đến 50% đối với thuốc được bán qua mạng. Dẫn chứng báo cáo của WHO, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nêu rõ, “nước ta cũng không tránh được thực tế này, song quan trọng nhất là thái độ, ứng xử của chúng ta đối với vấn nạn này”.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Theo Bộ trưởng, Đảng, Nhà nước ta đã thể hiện rất rõ quan điểm “tuyên chiến không khoan nhượng” với thuốc giả để bảo vệ sức khỏe, tính mạng, quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, doanh nghiệp; bảo vệ an ninh, an toàn sức khỏe cho Nhân dân thông qua rất nhiều biện pháp, giải pháp đã được triển khai trong thời gian qua, như: ban hành hàng loạt văn bản quy phạm pháp luật về an toàn thực phẩm và phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả; thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm.

Báo cáo của Bộ Y tế cho biết, năm 2024, Bộ đã triển khai 80 đoàn kiểm tra thực hành sản xuất tốt (GMP) đối với các cơ sở sản xuất thuốc, tạm dừng hoạt động một phần của 1 cơ sở; triển khai 90 đoàn kiểm tra thực hành tốt về bảo quản thuốc, nguyên liệu làm thuốc (GSP) tại các cơ sở nhập khẩu; triển khai 50 đoàn thanh tra về lĩnh vực dược phẩm, mỹ phẩm, dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền; ban hành 46 quyết định xử phạt vi phạm hành chính, với tổng số tiền là trên 2,5 tỷ đồng.

Năm 2025, Bộ Y tế đã tiến hành đánh giá kiểm tra việc duy trì điều kiện sản xuất, việc tuân thủ các quy định về sản xuất, nhập khẩu, lưu thông thuốc, mỹ phẩm tại 47 cơ sở; Thanh tra Bộ xử phạt vi phạm hành chính đối với 9 cơ sở với tổng số tiền phạt là 665 triệu đồng.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Theo Báo cáo của Bộ Công Thương, Bộ đã xử lý vi phạm hành chính đối với dược phẩm và thực phẩm chức năng là 345 vụ việc, số tiền xử phạt hơn 29,3 tỷ đồng, trị giá tang vật vi phạm hơn 14 tỷ đồng.

Báo cáo của Bộ Công an cho thấy, năm 2024 và 6 tháng đầu năm 2025, cơ quan Công an đã khởi tố 9 vụ sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh với tổng số 32 bị can.

Báo cáo của Bộ Y tế cũng nêu, theo đánh giá của WHO, tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng và thuốc giả của Việt Nam ở mức thấp so với trung bình của thế giới.

Vi phạm về thuốc giả, thực phẩm giả phải được xử lý nghiêm

Tuy nhiên, những vụ sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả bị lực lượng quan chức năng phát hiện và triệt phá trong thời gian gần đây vẫn khiến người tiêu dùng bất an, người dân mất niềm tin vào hệ thống y tế và công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Nêu thực tế, tình trạng thuốc giả, thực phẩm giả có xu hướng tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới; phương thức, thủ đoạn làm giả của các đối tượng ngày càng tinh vi, ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Ngọc Sơn đề nghị, Bộ Y tế dự báo tình hình thuốc giả, thực phẩm giả ở Việt Nam trong thời gian tới; đề nghị, các Bộ Y tế và Công Thương cho biết giải pháp nào là quan trọng nhất để kiểm soát thuốc giả, thực phẩm giả.

ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Ngọc Sơn phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Giải trình vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, dự báo trong giai đoạn 2025 - 2030, tình trạng thuốc giả có xu hướng gia tăng nhiều hơn, nhất là trong bối cảnh các sàn thương mại điện tử phát triển mạnh. Do đó, Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ có những giải pháp nhằm tập trung kiểm soát, quản lý thuốc giả, thuốc kém chất lượng, nhất là những sản phẩm được bán trên sàn thương mại điện tử.

Về quan điểm kiểm soát thuốc giả, thực phẩm giả, Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định, cần tăng cường hậu kiểm và nhấn mạnh việc thanh tra, kiểm tra đóng vai trò rất quan trọng để kiểm soát chất lượng sản phẩm. Thực tế cho thấy, phương thức kiểm tra, lấy mẫu, kiểm nghiệm còn có hạn chế, chưa phát hiện kịp thời nhiều sản phẩm giả; do đó, cần phải nghiên cứu hoàn thiện trong thời gian tới.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, đối với sản phẩm, hàng hóa có rủi ro cao đối với sức khỏe con người, quan điểm của Bộ Công Thương là áp dụng nghiêm quy định về truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, hướng tới động viên, khuyến khích các doanh nghiệp tuân thủ quy định về truy xuất nguồn gốc không chỉ với các sản phẩm, hàng hóa có ảnh hưởng tới sức khỏe con người mà cả những sản phẩm, hàng hóa khác.

Đại diện Bộ Công an phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Đại diện Bộ Công an nêu quan điểm, các vụ vi phạm về thuốc giả, thực phẩm giả cần phải được phát hiện và xử lý nhanh, xử lý nghiêm để bảo đảm tính răn đe; đồng thời, cần xử lý tất cả những người bao che, tiếp tay hay có hành vi đưa hối lộ, nhận hối lộ...

Tăng cường ứng dụng công nghệ để truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Hiện nay, người mua thuốc chủ yếu quan sát bao bì, mẫu mã để đánh giá xem có phải thuốc giả hay không nhưng lại thiếu công cụ để truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Xuất phát từ thực tế này, một số đại biểu cũng đề nghị Bộ Y tế cho biết giải pháp giúp người dân theo dõi, truy xuất được nguồn gốc sản phẩm.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo xây dựng các cơ sở dữ liệu cũng như các giải pháp về truy xuất nguồn gốc hàng hóa nói chung, đặc biệt là thuốc và thực phẩm. Hiện nay, Bộ Y tế đang phối hợp với các Bộ, ngành nhằm triển khai xây dựng các công cụ truy xuất nguồn gốc thuốc; cập nhật các thông tin liên quan đến thuốc giả trên website của Bộ, website của Cục Quản lý dược; ứng dụng cảnh báo sớm, tăng cường tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về tình hình thuốc giả để hỗ trợ người dân nắm bắt các nội dung liên quan đến thuốc giả.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Bộ trưởng Bộ Y tế khuyến cáo, người dân khi mua thuốc cần phải mua theo đơn; nên mua thuốc ở các cơ sở uy tín như các nhà thuốc bệnh viện, các đơn vị đã được cấp phép, các cơ sở quản lý theo chuỗi… “Các cơ sở này chất lượng bao giờ được quản lý rất chặt chẽ, còn các cơ sở bán lẻ hoặc mua qua người này, người kia phải hết sức cảnh giác", Bộ trưởng nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh, việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong quá trình giám sát, quản lý “đường đi” của thuốc và thực phẩm là hết sức cần thiết, để người tiêu dùng có thể phát hiện được sản phẩm giả. Cần liên thông hệ thống kiểm soát chất lượng sản phẩm giữa các cơ quan quản lý từ trung ương tới địa phương, hệ thống thông tin chia sẻ dữ liệu tới người dân để bảo đảm quyền lợi chính đáng theo quy định của pháp luật.

Chủ động giám sát, phát hiện sớm dấu hiệu vi phạm

Để tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, nhiều hoạt động tiền kiểm đã được chuyển sang hậu kiểm. Tuy nhiên, nguồn lực cho hoạt động hậu kiểm còn chưa tương ứng với nhu cầu và quy mô của thị trường; lực lượng cán bộ chuyên môn, nghiệp vụ còn thiếu. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội kiến nghị, cần nâng cao năng lực đội ngũ làm công tác kiểm nghiệm, kiểm tra, quản lý nhà nước về dược, thực phẩm, chú ý xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ tại cấp xã làm công tác hậu kiểm, giám sát trong lĩnh vực thuốc, an toàn thực phẩm.

Các đại biểu tham dự. Ảnh: Phạm Thắng

ĐBQH Trần Kim Yến (TP. Hồ Chí Minh) nêu thực tế, sau khi thực hiện sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh và tổ chức mô hình chính quyền địa phương gồm 2 cấp, số lượng cán bộ được cộng dồn cấp tỉnh và cấp xã nhưng những cán bộ có đủ năng lực, trình độ ở từng lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực quản lý thị trường, chống thuốc giả, thực phẩm giả ở cơ sở không thể đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, do đó cần phải được tính toán thêm.

Nêu giải pháp về nguồn nhân lực, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho rằng, các biện pháp, giải pháp tăng cường kiểm soát, quản lý đối với thuốc giả, thực phẩm giả cần lưu ý bảo đảm phù hợp với bối cảnh thực tiễn tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; không chỉ dựa vào công tác hậu kiểm hay phụ thuộc vào lực lượng quản lý thị trường ở cấp cơ sở.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, cần chuyển sang phương thức quản lý theo chuỗi cung ứng đối với nhóm sản phẩm có ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người, bắt đầu từ khâu nhập khẩu, đầu vào sản xuất, chế biến, lưu thông, phân phối, tiêu dùng… Phân tầng kiểm soát, có cơ chế xét nghiệm nhanh, cảnh báo nhanh, giảm phụ thuộc vào thử nghiệm, giám định rất phức tạp.

Các đại biểu tham dự. Ảnh: Phạm Thắng

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng cho rằng, cần phát huy vai trò của các đơn vị sự nghiệp công lập, huy động cộng đồng, các hiệp hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp… tham gia giám sát, thực hiện các chính sách, pháp luật liên quan đến phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả.

Chia sẻ quan điểm này, Bộ trưởng Bộ Y tế cũng nhấn mạnh, đấu tranh với hàng giả là cuộc chiến liên tục, thường xuyên. Vì vậy, cần huy động cả sức mạnh nhân dân, doanh nghiệp, hiệp hội, tổ chức trong giám sát, chủ động phát hiện sớm dấu hiệu sản xuất, kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả để ngăn chặn, xử lý kịp thời, triệt để.

Nhật An

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/chong-thuoc-gia-thuc-pham-gia-cuoc-chien-khong-khoan-nhuong-10384113.html