Bộ LĐ-TB&XH vừa đề nghị Chính phủ xem xét trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc ghi nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với chủ của chủ hộ kinh doanh đã tham gia trước ngày Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực.
Theo Bộ LĐ-TB&XH, luật hiện hành quy định chủ hộ kinh doanh không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Tuy nhiên, trong giai đoạn từ năm 2003 đến nay, cơ quan bảo hiểm xã hội các địa phương đã thực hiện thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với đối tượng này.
Tính đến hết ngày 31/5/2023, có 3.567 chủ hộ kinh doanh tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc với số tiền đóng vào quỹ Bảo hiểm xã hội khoảng 113 tỉ đồng.
Việc thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh là không đúng quy định của pháp luật. Về nguyên tắc, nếu thu bảo hiểm xã hội bắt buộc không đúng quy định thì phải hoàn trả lại tiền đóng.
Tuy nhiên, Bộ LĐ-TB&XH cho biết việc hoàn trả tiền đóng bảo hiểm xã hội trong trường hợp này có một số bất cập, hạn chế. Cụ thể, những chủ hộ kinh doanh đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trong thời gian dài, nhiều người đã được giải quyết hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Thêm vào đó, nếu cơ quan bảo hiểm xã hội hoàn trả tiền đóng cũng đồng thời sẽ phải thu hồi số tiền đã giải quyết các chế độ bảo hiểm xã hội. Cách làm này khá phức tạp, không đảm bảo quyền lợi của các chủ hộ vì nhiều người đã đủ điều kiện nghỉ hưu...
Bộ LĐ-TB&XH đã tiếp thu các ý kiến và đề xuất hướng giải quyết như sau: Ghi nhận thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trước ngày 1/7/2025 của chủ hộ kinh doanh để làm căn cứ giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
Chủ hộ kinh doanh đã đủ điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm xã hội trước ngày nghị quyết này ban hành, được giải quyết hưởng chế độ bảo hiểm xã hội kể từ ngày đủ điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm xã hội theo quy định.
Chủ hộ kinh doanh đã được cơ quan bảo hiểm xã hội hoàn trả số tiền đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trước ngày 1/7/2025, nếu có nguyện vọng ghi nhận thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trước đó thì nộp lại số tiền đã được hoàn trả vào quỹ bảo hiểm xã hội.
Trường hợp chủ hộ kinh doanh có yêu cầu hoàn trả tiền đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trước ngày 1/7/2025 thì cơ quan bảo hiểm xã hội thực hiện hoàn trả, đồng thời thu hồi số tiền mà chủ hộ kinh doanh đã hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội trước đây (nếu có), không bao gồm tiền lãi.
Việc thu, giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh giai đoạn trước ngày 1/7/2025 là sự việc cơ quan bảo hiểm xã hội tại các địa phương đã thực hiện.
Do vậy, dự thảo nghị quyết quy định theo hướng giao Chính phủ chỉ đạo cơ quan bảo hiểm xã hội thực hiện ghi nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và giải quyết các chế độ bảo bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
An Nhiên