Trung tướng, PGS.TS Trần Vi Dân, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Cục trưởng, thành viên Ban nghiên cứu chuyên đề giúp việc Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì hội thảo.
Xử lý nhiều trường hợp đăng tin giả, sai sự thật
Từ đầu năm 2024 tới nay, Công an TP Hà Nội đã xử lý 117 vụ việc đăng tải tin giả, sai sự thật. Phối hợp với công an các đơn vị, địa phương xác minh, xử lý 28 trường hợp; phối hợp với các đơn vị thông tin, truyền thông tuyên truyền kết quả xử lý, cảnh báo tin giả, sai sự thật đối với 34 trường hợp; vô hiệu hóa, báo xấu, đề nghị gỡ bài vị phạm đối với 43 nguồn phát tán thông tin xấu, độc chống phá Đảng, Nhà nước. Ra quyết định xử phạt hành chính đối với 48 trường hợp; nhắc nhở, răn đe 30 trường hợp; chuyển đơn vị khác xử lý 32 trường hợp; khởi tố 7 trường hợp.
“Hoạt động tuyên truyền, phá hoại tư tưởng trên không gian mạng được các đối tượng triển khai rất bài bản, có thời điểm chúng tổ chức thành “chiến dịch”, xuất hiện cái gọi là “nguồn tin trọng điểm trên mạng xã hội” có các hoạt động tung thông tin nhạy cảm về tình hình chính trị nội bộ, xuyên tạc công tác đấu tranh tham nhũng, phòng chống tiêu cực; công tác nhân sự của Đảng, Nhà nước và một số địa phương, tuyên truyền sai lệch về chủ trương tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị”, đại diện Công an TP Hà Nội cho biết.
Trung tướng Trần Vi Dân chủ trì Hội thảo. Ảnh: Trần Hồng.
Đại tá Thân Văn Hải, Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an) cho hay, giai đoạn ông giữ trọng trách Giám đốc Công an tỉnh Vĩnh Phúc, việc đấu tranh với các tin giả, tin sai sự thật là vấn đề luôn nóng bỏng. Trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc trước đây có xảy ra một số vụ án phức tạp, nhạy cảm, chính vì thế, các thế lực thù địch và phản động đã lợi dụng không gian mạng, đặc biệt là các nền tảng như Facebook và YouTube, để tuyên truyền, xuyên tạc và công kích chính quyền, gây hoang mang dư luận và làm suy giảm uy tín của lãnh đạo. Lực lượng công an cũng là một trong những đối tượng thường xuyên bị các thế lực này bôi xấu và công kích.
“Công tác đấu tranh với tin giả, tin sai sự thật còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là với các thông tin liên quan đến nhân sự cấp cao do thiếu sự phối hợp và thông tin kiểm chứng. Bên cạnh đó, một bộ phận người dùng mạng xã hội còn hạn chế về nhận thức, vô tình tiếp tay cho việc lan truyền các thông tin xấu độc. Hệ thống pháp luật cho tội phạm công nghệ cao cũng chưa hoàn thiện, trong khi các bài viết tuyên truyền, phản bác đôi khi còn thiếu sắc bén, hiệu quả chưa cao. Lực lượng trực tiếp làm công tác đấu tranh ở cơ sở còn mỏng, thiếu chế độ chính sách và trang thiết bị cần thiết”, Đại tá Thân Văn Hải nói.
Vào cuộc chủ động, đồng bộ
Ông Đào Ngọc Thạo, Phó Chánh văn phòng Ban chỉ đạo 35, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, trong bối cảnh Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng đang đến gần, cuộc đấu tranh trên không gian mạng chống lại các thông tin sai lệch, xấu độc đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Các thế lực thù địch đã và đang triển khai nhiều chiến dịch chống phá tinh vi, đòi hỏi sự vào cuộc chủ động, quyết liệt và đồng bộ từ các cấp, các ngành.
Theo ông Thạo, các hoạt động chống phá trước Đại hội XIV nhắm vào các tinh thần, chủ trương mới của Trung ương sẽ được tích hợp vào văn kiện Đại hội. Các đối tượng sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi, trong đó có việc lợi dụng các quỹ phi chính phủ nước ngoài để tài trợ cho các tài khoản mạng xã hội. Một phương thức nguy hiểm khác là sử dụng các bài viết được tài trợ (sponsored) trên mạng xã hội để tung tin đồn thất thiệt, lấp lửng về nhân sự cấp cao hoặc các vấn đề nội bộ, gây hoang mang dư luận.
“Do đó, chúng ta cần có các giải pháp đồng bộ kết hợp "xây" và "chống". Mô hình truyền thông 4 lớp đã phát huy hiệu quả từ kinh nghiệm trước đây. Đầu tiên là các cơ quan báo chí chính thống đăng tải các bài viết định hướng dư luận. Đặc biệt, cần có những bài phân tích có chiều sâu, mang tính lý luận sắc bén của các chuyên gia, học giả hàng đầu để phản bác trực diện các luận điệu sai trái. Sau đó lan tỏa trên mạng xã hội. "Phái sinh" các bài báo chính thống thành các sản phẩm truyền thông ngắn gọn, hấp dẫn như video, infographic để lan tỏa trên TikTok, Facebook.
Tiếp đến là lớp lan tỏa toàn dân, huy động các KOL (người có ảnh hưởng) và quần chúng nhân dân cùng tham gia chia sẻ, tạo nên một "thế trận lòng dân" vững chắc trên không gian mạng, lan tỏa lòng tự hào dân tộc và không khí tích cực để lấn át thông tin tiêu cực. Cuối cùng là lớp truyền thông đối ngoại, quảng bá hình ảnh tích cực của Việt Nam ra thế giới. Còn việc "chống" cũng phải được thực hiện quyết liệt. Cần phát hiện sớm và xử lý nhanh gọn các nguồn phát tán tin giả, độc hại, lý tưởng nhất là trong khoảng từ 2 đến 6 giờ kể từ khi xuất hiện. Đối với các tài khoản chống phá "lọc lõi", cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật và chế tài nghiêm khắc”, ông Thạo kiến nghị.
TS Lương Ngọc Vĩnh: Chủ động đấu tranh từ gốc và phân loại đối tượng thay vì chạy theo xử lý từng vụ việc (Ảnh Trần Hồng/Tạp chí CAND).
TS Lương Ngọc Vĩnh, Trưởng Khoa Tuyên truyền, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tham gia ý kiến, để ngăn chặn các thông tin xấu, độc trước thềm Đại hội XIV của Đảng cần chủ động đấu tranh từ gốc và phân loại đối tượng. Một trong những phương pháp quan trọng được nhấn mạnh là phải chủ động đấu tranh từ nguồn, tức là nhắm vào nơi phát tán thông tin xấu độc, thay vì bị động chạy theo để xử lý từng vụ việc.
Để làm được điều này, cần phân loại các đối tượng phát tán thông tin thành những nhóm chính để có biện pháp đối phó phù hợp. “Đối với đối tượng chống phá cần có hệ thống, chuyên gia và chiến lược bài bản. Chúng ta cần dùng chiến lược và chuyên gia của mình để đối đầu. Việc nhận diện đúng đối tượng và áp dụng các chiến lược đấu tranh phù hợp, với mục tiêu cốt lõi là xây dựng "thế trận lòng dân" vững chắc, sẽ là chìa khóa để bảo vệ thành công Đại hội Đảng lần thứ XIV”, TS Lương Ngọc Vĩnh nói.
Đề cập đến giải pháp ở góc độ khác, TS Thượng tá Trần Văn Tuyền, Phó Trưởng khoa Luật, Học viện An ninh nhân dân cho rằng, để đấu tranh hiệu quả với các hoạt động chống phá tinh vi này, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp như tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức pháp luật cho nhân dân, đặc biệt là giới trẻ, vì đây là đối tượng dễ bị tác động và có khả năng tiếp cận thông tin đa dạng.
“Tiếp đến là chủ động đấu tranh, phản bác các luận điệu sai trái trên không gian mạng. Lực lượng chủ công trong mặt trận này nên tập trung vào nhóm học sinh, sinh viên. Kế đến cần xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác pháp luật vững mạnh về chính trị. Điều này đặc biệt quan trọng để phòng chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" từ bên trong các cơ quan xây dựng pháp luật, vốn là mối lo ngại lớn và khó nhận diện. Chế tài mạnh cũng là giải pháp rất quan trọng. Cần xử lý nghiêm minh các hành vi lợi dụng quyền tự do dân chủ để chống phá nhà nước, gây rối an ninh trật tự, nhất là các vi phạm trên không gian mạng”, TS. Thượng tá Trần Văn Tuyền nêu giải pháp.
Tăng cường “lá chắn” thông tin, bảo vệ thành công Đại hội Đảng XIV
Kết luận tại hội thảo, Trung tướng Trần Vi Dân đánh giá, trong bối cảnh đất nước đang hướng tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, công tác ngăn chặn và xử lý thông tin xấu, độc trên không gian mạng trở thành một nhiệm vụ chính trị cực kỳ quan trọng. Đây không phải là một nhiệm vụ mới, mà là cuộc đấu tranh thường xuyên để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Tuy nhiên, trước thềm sự kiện chính trị trọng đại nhất trong 5 năm, cuộc chiến này đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt và toàn diện hơn bao giờ hết.
“Đại hội Đảng là sự kiện thu hút sự quan tâm đặc biệt của cả trong và ngoài nước. Theo quy luật, mỗi khi diễn ra các sự kiện chính trị quan trọng, các thế lực thù địch sẽ tăng cường hoạt động chống phá với những phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi và khó nhận diện hơn. Mục tiêu chính của chúng tập trung vào hai vấn đề cốt lõi của Đại hội: Công tác nhân sự và các chủ trương, quyết sách lớn.
Đối với công tác nhân sự, chúng tung ra các thông tin thật giả lẫn lộn, bôi nhọ những cán bộ tốt và tâng bốc những người không xứng đáng nhằm gây nhiễu loạn, làm mất phương hướng trong dư luận. Với các chủ trương, đường lối, chúng tìm cách xuyên tạc, cho rằng chính sách của Đảng, Nhà nước là sai lầm, chệch hướng.
Các thủ đoạn phổ biến vẫn là bịa đặt hoàn toàn hoặc tinh vi hơn là "lấy một phần sự thật trộn với cái giả" để tạo ra một sản phẩm thông tin trông có vẻ đáng tin cậy. Chúng cũng lợi dụng các vấn đề còn tồn tại, hạn chế trong quản lý xã hội của ta để khoét sâu, kích động. Một chiến thuật đặc biệt nguy hiểm là chúng phân loại đối tượng để tấn công, tạo ra những thông tin "may đo" riêng cho từng nhóm xã hội như thanh niên, trí thức, văn nghệ sĩ, cán bộ hưu trí... nhằm tối đa hóa tác động tiêu cực”, Trung tướng Trần Vi Dân đánh giá.
Từ các ý kiến đóng góp tại hội thảo, Trung tướng Trần Vi Dân đúc kết, để bảo vệ thành công Đại hội Đảng, việc ngăn chặn, xử lý thông tin xấu, độc cần được triển khai đồng bộ với ba lớp giải pháp chính. Đầu tiên là chủ động ngăn chặn từ gốc. Giải pháp căn cơ nhất là làm tốt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh từ bên trong. Khi nội bộ trong sạch, vững mạnh thì các thông tin xuyên tạc, bịa đặt sẽ khó có đất sống.
Tiếp đến cần nhận diện và vô hiệu hóa. Khi thông tin xấu, độc đã hình thành, cần nhanh chóng nhận diện và triển khai các giải pháp kỹ thuật, tuyên truyền để quần chúng nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, không tin, không nghe theo. Điều này đòi hỏi các cơ quan báo chí chính thống phải vào cuộc nhanh hơn, đi trước một bước, tránh gây mất lòng tin.
Cuối cùng là cần áp dụng các chế tài pháp luật để xử lý nghiêm những đối tượng vi phạm. Trong cuộc chiến này, vai trò nòng cốt thuộc về các lực lượng như Ban Tuyên giáo các cấp, Quân đội, Công an và các cơ quan báo chí, truyền thông. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng này sẽ tạo ra một “lá chắn” vững chắc, góp phần quan trọng vào thành công của Đại hội Đảng XIV, một sự kiện định hướng cho sự phát triển của đất nước trong những năm tới.
Phan Hoạt