Chủ tịch F&B Investment: 'Năm 2026 mở ra chu kỳ cạnh tranh mới của ngành F&B'

6 giờ trướcBài gốc

Gần 18% doanh nghiệp F&B tụt dốc mạnh

Bức tranh thị trường năm 2025 cho thấy ngành ăn uống – giải khát (F&B) đang tái cấu trúc và sắp xếp lại trật tự cạnh tranh. Theo báo cáo nửa đầu năm của iPOS.vn kết hợp với Nestlé Việt Nam công bố ngày 10/10, hơn một nửa doanh nghiệp (53,98%) duy trì được doanh thu ổn định hoặc tăng trưởng.

Nhưng ở chiều ngược lại, tính đến cuối tháng 6/2025, ngành F&B ghi nhận khoảng 50.000 hàng quán đóng cửa. Toàn quốc chỉ còn khoảng 299.900 cửa hàng đang hoạt động, giảm 7,1% so với mốc 323.010 cửa hàng vào cuối năm 2024. Có đến 17,9% doanh nghiệp ghi nhận mức sụt giảm nghiêm trọng, cao hơn hẳn năm 2024 (14,3%), khẳng định biên an toàn của thị trường ngày càng hẹp.

Sự chênh lệch này cho thấy sự khác biệt ngày càng lớn giữa năng lực vận hành, quản trị và khả năng thích ứng của từng thương hiệu. Những mô hình yếu kém về quản trị, chi phí, trải nghiệm khách hàng hay công nghệ gần như không còn cơ hội kéo dài thêm.

Không chỉ khiến nhiều hàng quán nhỏ lẻ phải rời cuộc chơi, thị trường khắc nghiệt còn tác động đáng kể tới chiến lược mở rộng của các chuỗi F&B lớn trong khu vực.

Một ví dụ tiêu biểu là việc Café Amazon – chuỗi cà phê lớn nhất Đông Nam Á đến từ Thái Lan quyết định rút lui khỏi thị trường Việt Nam sau 5 năm hoạt động. Sự rút lui này đến từ việc chủ đầu tư Thái Lan (Centel) thoái vốn khỏi liên doanh, do gặp khó khăn trong cạnh tranh với các thương hiệu nội địa mạnh như Highlands Coffee, Phúc Long và sự khác biệt văn hóa cà phê Việt Nam so với mô hình "Green Oasis" tại các trạm xăng của Thái Lan.

Café Amazon - một trong những "ông lớn" F&B đến từ Thái Lan quyết định rút lui khỏi thị trường Việt Nam (Ảnh: Café Amazon)

Cũng trong năm 2025, Mixue - "đế chế trà sữa" nổi tiếng của Trung Quốc đã thu hẹp quy mô ở nhiều thị trường nước ngoài, trong đó có Việt Nam. Đến nửa đầu năm 2025, hệ thống cửa hàng nước ngoài giảm còn 4.733, tức giảm 162 cửa hàng so với cuối năm 2024. Giám đốc điều hành kiêm phụ trách chuỗi cung ứng của Mixue xác nhận tập đoàn đã tiến hành đóng một số cửa hàng tại Indonesia và Việt Nam - hai thị trường lớn nhất ngoài Trung Quốc.

Không có “đòn bẩy” đơn lẻ trong cuộc sàng lọc ngành F&B

Trao đổi với phóng viên Báo Đại biểu Nhân dân, Chủ tịch F&B Investment Hoàng Tùng cho biết, trong cuộc "sàng lọc" lần này, không có một yếu tố đơn lẻ nào quyết định khả năng trụ vững của thương hiệu F&B. Doanh nghiệp sống sót là doanh nghiệp “đúng nhiều thứ cùng lúc”, và sai rất ít.

Với kinh nghiệm sáng lập các chuỗi nhà hàng nổi tiếng như Pizza Home, Bếp trên mây (Cloud Cook), ông Tùng cho rằng chiến lược quan trọng nhất mà doanh nghiệp F&B cần tập trung để phát triển bền vững là chọn đúng xu hướng tiêu dùng.

"Thị trường F&B hiện nay đang ghi nhận một số xu hướng rõ nét, nổi bật là xu hướng trải nghiệm, thể hiện qua thành công của các thương hiệu như Katinat, Phê La hay Bông Biêng, cùng với xu hướng ăn uống lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng như Long Wang,...", ông Tùng đánh giá.

Chủ tịch F&B Investment Hoàng Tùng

Yếu tố thứ 2 ông Tùng đề cập đến là mô hình kinh doanh. Những mô hình cồng kềnh, chi phí cố định lớn sẽ khó xoay chuyển hơn các mô hình tinh gọn, dễ nhân bản, dễ co giãn quy mô, linh hoạt về mặt bằng, menu và kênh bán.

Thứ ba là yếu tố con người. Trong ngành F&B, trải nghiệm khách hàng gắn chặt với chất lượng đội ngũ phục vụ. Một đội ngũ nhân sự được đào tạo bài bản, hiểu rõ sản phẩm, phục vụ nhất quán và tạo được cảm xúc tích cực cho khách hàng sẽ giúp doanh nghiệp duy trì và gia tăng tệp khách trung thành.

Thứ tư là kỷ luật tài chính. Nhiều thương hiệu không “chết vì lỗ”, mà rơi vào khủng hoảng do mất kiểm soát dòng tiền. Các rủi ro phổ biến bao gồm: Mở rộng quy mô không gắn với năng lực tài chính, chi phí tăng nhanh hơn doanh thu, hoặc phụ thuộc quá nhiều vào khuyến mãi để giữ chân khách hàng. Chỉ những doanh nghiệp duy trì được kỷ luật tài chính mới đứng vững trong giai đoạn sàng lọc.

"Cuối cùng không thể thiếu yếu tố vận hành. Trong đó, công nghệ đóng vai trò là công cụ cốt lõi, giúp giám sát, đo lường, kiểm soát chất lượng và ra quyết định nhanh hơn: từ quản lý nguyên vật liệu, doanh thu, đến trải nghiệm khách hàng và quyết định biên lợi nhuận của thương hiệu", Chủ tịch F&B Investment nêu quan điểm.

Cuộc chơi của những doanh nghiệp "đi đúng - đi bền"

Từ góc nhìn quản trị, Chủ tịch F&B Investment Hoàng Tùng cho rằng năm 2026 sẽ không còn là cuộc chơi của tăng trưởng nóng, mà thuộc về những doanh nghiệp F&B biết đi chậm hơn, nhưng "đi đúng và đi bền".

Để phát triển bền vững, doanh nghiệp cần tập trung vào bốn ưu tiên chiến lược. Trước hết là xây dựng mô hình kinh doanh bền vững, có sản phẩm tốt, trải nghiệm khách hàng tốt, mạnh ở từng điểm bán. Mỗi cửa hàng phải tự đứng vững, thay vì sống nhờ “nuôi chéo” từ hệ thống.

Tiếp đó, các doanh nghiệp cần ưu tiên quản trị dòng tiền. Lợi nhuận trên sổ sách không quan trọng bằng việc doanh nghiệp có đủ tiền để sống sót qua những tháng khó khăn hay không. Giai đoạn tới đòi hỏi các chủ quán và chuỗi F&B phải kiểm soát chặt chi phí cố định, tối ưu vòng quay tiền mặt, quản lý tồn kho và hạn chế những khoản đầu tư không tạo ra dòng tiền thật.

Theo ông Hoàng Tùng, năm 2026 là cuộc chơi của những doanh nghiệp F&B biết đi chậm hơn, nhưng "đi đúng và đi bền" (Ảnh minh họa)

Về dài hạn, các đơn vị kinh doanh F&B cần ưu tiên R&D (nghiên cứu và phát triển) và F&D (phát triển món ăn và đồ uống). Doanh nghiệp cần đầu tư nghiêm túc cho nghiên cứu sản phẩm, chuẩn hóa công thức, cải tiến nguyên liệu và liên tục làm mới menu dựa trên dữ liệu tiêu dùng thực tế, không chạy theo trào lưu ngắn hạn.

Chủ tịch F&B Investment trích dẫn câu nói của Nhiếp Vân Thần - Nhà sáng lập thương hiệu trà sữa nổi tiếng toàn cầu HEYTEA: “Rào cản cạnh tranh trong thời đại ngày nay chính là xây thương hiệu mạnh”.

"Trong bối cảnh sản phẩm và giá ngày càng tiệm cận nhau, thương hiệu là yếu tố giúp doanh nghiệp giữ khách, giữ biên lợi nhuận và giảm phụ thuộc vào khuyến mãi. Xây thương hiệu không chỉ là làm marketing, mà là sự nhất quán từ sản phẩm, không gian, dịch vụ đến cách thương hiệu xuất hiện và đối thoại với khách hàng mỗi ngày", ông Tùng khẳng định.

“Bài toán" thuế có đang định hình lại ngành F&B Việt Nam?

Ở góc nhìn về thuế, ông Nguyễn Thái Bình - Giám đốc Học viện Concepts (VCS) cho biết, những ngày gần đây, việc áp thuế trên doanh thu đối với hộ kinh doanh nhỏ đang đặt ra nhiều yêu cầu điều chỉnh trong hoạt động của các đơn vị F&B.

Ông Nguyễn Thái Bình - Giám đốc Học viện Concepts (VCS)

Về ngắn hạn, ông Bình thừa nhận đây là "gánh nặng" chuyển đổi. Nhiều hộ kinh doanh phải thay đổi thói quen vận hành, như: sổ sách, hóa đơn điện tử, POS, kế toán,.. trong khi trước đó chủ yếu dựa vào kinh nghiệm.

Nhưng về dài hạn, đây là bước đi tích cực và cần thiết. Minh bạch hóa tài chính giúp thị trường công bằng hơn và tạo nền cho việc vay vốn, mua bán sát nhập (M&A), nhượng quyền.

Trước nhiều ý kiến cho rằng các hộ kinh doanh nên chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp để hưởng ưu đãi và giảm chi phí thuế, Giám đốc VCS khuyến nghị quá trình chuyển đổi nên được triển khai theo bốn bước:

Trước hết, các hộ kinh doanh cần chuẩn chỉnh mô hình tài chính, tách bạch rõ ràng doanh thu, chi phí, lương, hao hụt và lợi nhuận. Tiếp đó, cần chuẩn hóa vận hành và chứng từ, bao gồm hệ thống POS, định mức, quản lý kho và quy trình mua - xuất - đối soát.

Đồng thời, các đơn vị này cần thiết kế lại cấu trúc giá trị, chuyển từ vận hành linh hoạt dựa vào cá nhân sang mô hình đề cao năng suất và quản trị.

Cuối cùng, cần lựa chọn pháp nhân phù hợp với mục tiêu phát triển và mức độ rủi ro. Trong đó, cần lưu ý các quy định hiện hành đối với hộ kinh doanh có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm để có lộ trình chuyển đổi hợp lý.

Trang Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/chu-tich-f-amp-b-investment-nam-2026-mo-ra-chu-ky-canh-tranh-moi-cua-nganh-f-amp-b-10401966.html