Chủ tịch Fed Jerome Powell - Ảnh: Bloomberg.
Trong bài phát biểu tại hội nghị của Hiệp hội Kinh tế kinh doanh Quốc gia (NABE) ở Philadelphia, ông Powell đã trình bày chi tiết về lập trường của Fed đối với tiến trình "thắt chặt định lượng" - nỗ lực giảm bớt lượng chứng khoán trị giá hơn 6 nghìn tỷ USD trên bảng cân đối kế toán của Fed.
Dù không đưa ra ngày cụ thể để chương trình này kết thúc, ông Powell cho biết có những dấu hiệu cho thấy Fed sắp đạt được mục tiêu dự trữ đủ tại các ngân hàng. Ông nhấn mạnh rằng kế hoạch lâu dài của Fed là ngừng QT khi dự trữ của các ngân hàng ở mức cao hơn một chút so với mức mà họ cho là đủ. "Chúng tôi có thể đạt đến điểm đó trong những tháng tới và đang theo dõi chặt chẽ một loạt các chỉ số để đưa ra quyết định này”, ông nói.
Về lãi suất, ông Powell không đưa ra một cam kết hay định hướng cụ thể về con đường giảm lãi suất, nhưng việc ông đề cập đến sự suy yếu của thị trường lao động cho thấy việc nới lỏng chính sách là điều đang Fed được cân nhắc - đúng như những gì mà thị trường tài chính đang mong đợi.
Chủ tịch Fed lưu ý rằng nếu Fed hành động quá nhanh, hệ quả có thể sẽ là nỗ lực kiểm soát lạm phát bị bỏ dở và sau đó sẽ phải mất nhiều công sức hơn để hoàn thành. Ngược lại, nếu hành động quá chậm, hệ quả sẽ là những tổn thất không cần thiết trên thị trường lao động. Ông nói: "Chúng tôi đang ở trong tình huống khó khăn khi phải cân bằng giữa hai điều này”.
Phần lớn bài phát biểu của ông Powell tập trung vào vấn đề trái phiếu kho bạc và chứng khoán được bảo đảm bằng các khoản vay thế chấp nhà trên bảng cân đối kế toán của Fed. Vấn đề bảng cân đối kế toán được cho là một nội dung phức tạp trong chính sách tiền tệ của Fed, nhưng có ý nghĩa quan trọng đối với thị trường tài chính.
Thông qua việc bán ra chứng khoán, tức QT, Fed hút bớt tiền khỏi lưu thông, khiến cho các điều kiện tài chính bớt nới lỏng hơn. QT trái ngược với nới lỏng định lượng (QE) - việc mua vào chứng khoán, làm gia tăng quy mô bảng cân đối kế toán của Fed - nhằm bơm thanh khoản vào hệ thống.
Khi điều kiện tài chính trong nền kinh tế bị thắt chặt, Fed thực hiện QE để hướng tới việc có dự trữ "dồi dào", giúp các ngân hàng có thể tiếp cận thanh khoản dễ dàng và giữ cho nền kinh tế vận hành trơn tru. Khi điều kiện thay đổi, Fed hướng tới dự trữ "đủ" - một bước giảm xuống từ mức “dồi dào” - để ngăn tình trạng có quá nhiều vốn lưu thông trong hệ thống.
Trong thời kỳ đại dịch Covid, Fed đã mua mạnh trái phiếu kho bạc và chứng khoán đảm bảo bằng các khoản vay thế chấp nhà, làm tăng bảng cân đối lên gần 9 nghìn tỷ USD. Từ giữa năm 2022, Fed đã dần để cho các chứng khoán này đáo hạn mà không tái đầu tư - tức là triển khai QT, đồng nghĩa thực hiện việc thắt chặt một phần chính sách tiền tệ.
Một câu hỏi lớn đang được thị trường đặt ra là Fed cần đi bao xa với QT, và những bình luận của ông Powell ngày 14/10 cho thấy việc kết thúc chương trình này đang đến gần. Ông lưu ý "đã bắt đầu có một số dấu hiệu cho thấy điều kiện thanh khoản đang dần thắt chặt" và có thể báo hiệu rằng việc giảm thanh khoản thêm nữa sẽ cản trở tăng trưởng kinh tế. Ông cũng cho biết Fed không có kế hoạch quay trở lại quy mô bảng cân đối kế toán của thời trước Covid, là mức gần 4 nghìn tỷ USD.
Thị trường đang đặt cược mạnh rằng Fed sẽ có thêm hai đợt cắt giảm trong năm nay, và một số quan chức Fed gần đây đã ủng hộ quan điểm đó, nhưng ông Powell không cam kết. Ông nói: "Không có con đường nào không có rủi ro chính sách, vì chúng tôi đang phải điều hướng giữ các mục tiêu việc làm và lạm phát”.
Công tác hoạch định chính sách tiền tệ Fed đang bị cản trở phần nào bởi việc Chính phủ Mỹ đóng cửa, khiến một số báo cáo kinh tế quan trọng bị hoãn lại. Giới chức Fed dựa vào các chỉ số như báo cáo bảng lương phi nông nghiệp, doanh số bán lẻ và các chỉ số giá khác nhau để đưa ra quyết định của họ.
Ông Powell cho biết Fed đang tiếp tục phân tích tình trạng của nền kinh tế dựa trên các dữ liệu có sẵn. Ông nói: "Theo những dữ liệu mà chúng tôi có được, có thể nói rằng triển vọng việc làm và lạm phát dường như không thay đổi nhiều kể từ cuộc họp tháng 9 cách đây 4 tuần”.
Các dữ liệu kinh tế Mỹ có trước khi Chính phủ nước này đóng cửa cho thấy các hoạt động kinh tế của nước này có thể đang ở trong một quỹ đạo vững chắc hơn dự báo. Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) - sau khi hoãn công bố báo cáo việc làm phi nông nghiệp tháng 9 lẽ ra được vào đầu tháng này - cho biết sẽ công bố số liệu chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 vào tuần tới. Ông Powell nhận định rằng số liệu có ở thời điểm hiện tại cho thấy giá cả trong nền kinh tế tăng lên, nhưng chủ yếu do thuế quan chứ không phải áp lực lạm phát căn bản.
Bình Minh