Sáng 14/5, phiên tòa sơ thẩm xét xử cựu Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Nguyễn Linh Ngọc và 26 bị cáo trong vụ khai thác trái phép đất hiếm xảy ra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Thái Dương (Công ty Thái Dương) và các đơn vị có liên quan chuyển sang phần tranh luận, đại diện Viện kiểm sát trình bày bản luận tội và đề nghị mức án đối với các bị cáo.
Đại diện Viện kiểm sát công bố bản luận tội và đề nghị mức án đối với 27 bị cáo. Ảnh: Hồng Nguyên
Tại phiên tòa, đại diện VKSND nhận định, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến hoạt động khai thác, kinh doanh, xuất khẩu khoáng sản quặng đất hiếm và Cơ quan quản lý Nhà nước có trách nhiệm cấp, gia hạn, thu hồi Giấy phép khai thác khoáng sản.
Đất hiếm là 01 loại khoáng sản chiến lược có vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực công nghiệp hiện đại. Vì vậy, Nhà nước đã ban hành nhiều quy định, quy hoạch và kế hoạch nhằm phát triển ngành công nghiệp khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản quặng đất hiếm một cách bền vững và hiệu quả. Luật Khoáng sản năm 2010 có hiệu lực từ 01/7/2011 đã quy định cụ thể và chặt chẽ đối với lĩnh vực khoáng sản.
Đồng thời, năm 2012 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 02 ngày 09/01/2012 về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng và xuất khẩu khoáng sản, trong đó có quặng đất hiếm. Căn cứ theo Chỉ thị nêu trên, việc khai thác đất hiếm bắt buộc phải gắn liền với chế biến sâu.
Đại diện Viện kiểm sát nêu rõ, mặc dù quy định của pháp luật cũng như chỉ đạo của Chính phủ chặt chẽ như vậy, nhưng các bị cáo trong vụ án này vẫn không chấp hành mà còn cố ý để thực hiện những sai phạm.
Các bị cáo đứng nghe đại diện Viện kiểm sát công bố bản luận tội. Ảnh: Hồng Nguyên
Tại phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát đề nghị Hội đồng xét xử (HĐXX) tuyên phạt 27 bị cáo mức hình phạt như sau:
1. Bị cáo Đoàn Văn Huấn (Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty Thái Dương) đề nghị xử phạt bị cáo từ 5 năm đến 6 năm tù về tội Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên; từ 4 năm đến 5 năm tù về tội Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; từ 3 năm đến 4 năm tù về tội Gây ô nhiễm môi trường. Tổng hợp hình phạt, buộc bị cáo phải chấp hành chung hình phạt cho cả 3 tội từ 12 năm đến 15 năm tù.
2. Bị cáo Nguyễn Văn Chính (Phó Tổng Giám đốc kiêm Kế toán trưởng Công ty Thái Dương) đề nghị xử phạt bị cáo từ 4 năm đến 5 năm tù về tội Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên; từ 4 năm đến 5 năm tù về tội Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; Tổng hợp hình phạt, buộc bị cáo phải chấp hành chung hình phạt cho cả 2 tội từ 8 năm đến 10 năm tù.
3. Bị cáo Nguyễn Quang Mạnh (Giám đốc điều hành mỏ Yên Phú - Công ty Thái Dương) đề nghị xử phạt bị cáo từ 2 đến 3 năm tù về tội Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên.
4. Bị cáo Lưu Anh Tuấn (Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Đất hiếm Việt Nam) đề nghị xử phạt bị cáo từ 12 năm đến 13 năm tù về tội Buôn lậu; từ 4 năm đến 5 năm tù về tội Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng hợp hình phạt, buộc bị cáo chấp hành chung cho cả 2 tội từ 16 đến 18 năm tù.
5. Bị cáo Trương Thị Hiển (Kế toán Công ty cổ phần Đất hiếm Việt Nam) đề nghị xử phạt bị cáo bằng thời hạn tạm giam, trả tự do cho bị cáo tại phiên tòa nếu bị cáo không bị tạm giam về một tội phạm khác.
Bị cáo Đoàn Văn Huấn (Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty Thái Dương). Ảnh: Hồng Nguyên
6. Bị cáo Đỗ Hạnh Hương (Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Đất hiếm Việt Nam) đề nghị xử phạt bị cáo từ 6 năm đến 7 năm tù.
7. Phạm Thị Yến (nhân viên Xuất nhập khẩu Công ty Cổ phần Đất hiếm Việt Nam) đề nghị xử phạt bị cáo từ 5 năm đến 6 năm tù.
8. Phạm Xuân Hậu (nhân viên Xuất nhập khẩu Công ty Cổ phần Đất hiếm Việt Nam) đề nghị xử phạt bị cáo từ 24 tháng đến 30 tháng tù.
9. Nguyễn Thanh Đoàn (Phó Giám đốc Công ty cổ phần Thương Binh Trường Sơn) đề nghị xử phạt bị cáo từ 30 đến 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, về tội Buôn lậu; thời gian thử thách 5 năm, tính từ ngày tuyên án.
10. Vũ Thị Tuyết (lao động tự do) đề nghị xử phạt bị cáo từ 30 đến 36 tháng tù.
11. Trần Đức (Giám đốc Công ty TNHH Dương Liễu Logistics) đề nghị xử phạt bị cáo từ 30 đến 36 tháng tù.
12. Trần Như Hoàng (nhân viên Công ty TNHH Dương Liễu Logistics) đề nghị xử phạt bị cáo từ 24 đến 30 tháng tù.
13. Đặng Trần Chí (Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Vận tải Hợp Thành Phát) đề nghị xử phạt bị cáo từ 3 năm đến 4 năm tù.
14. Phạm Thị Hà (Kế toán Công ty TNHH Thương mại Vận tải Hợp Thành Phát) đề nghị xử phạt bị cáo bằng thời hạn tạm giam, trả tự do cho bị cáo tại phiên tòa nếu bị cáo không bị tạm giam về một tội phạm khác.
15. Nguyễn Anh Sơn (Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Sơn Anh Phú Thọ) đề nghị xử phạt bị cáo từ 24 đến 30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; thời gian thử thách từ 4 đến 5 năm.
16. Đoàn Hải Nam (Trưởng phòng vật tư Công ty cổ phần thép Hòa Phát Hải Dương) đề nghị xử phạt bị cáo từ 24 đến 30 tháng tù.
17. Đỗ Khánh Toàn (Phó Giám đốc Công ty TNHH Atexim) đề nghị xử phạt bị cáo từ 24 đến 30 tháng tù.
Bị cáo Nguyễn Linh Ngọc (cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT). Ảnh: Hồng Nguyên
18. Nguyễn Linh Ngọc (cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT) đề nghị xử phạt bị cáo từ 30 đến 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; thời gian thử thách 5 năm, tính từ ngày tuyên án.
19. Nguyễn Văn Thuấn (cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản) đề nghị xử phạt bị cáo từ 5 đến 6 năm tù.
20. Hoàng Văn Khoa (cựu Vụ trưởng Vụ Khoáng sản - Tổng cục Địa chất và Khoáng sản) đề nghị xử phạt bị cáo từ 3 năm 6 tháng đến 4 năm 6 tháng tù.
21. Lê Duy Phương (cựu Chuyên viên chính Vụ Khoáng sản) đề nghị xử phạt bị cáo từ 4 năm đến 5 năm tù.
22. Hồ Đức Hợp (cựu Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Yên Bái) đề nghị xử phạt bị cáo từ 3 năm 6 tháng đến 4 năm 6 tháng tù.
23. Lê Công Tiến (cựu Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Yên Bái) đề nghị xử phạt bị cáo từ 30 đến 36 tháng tù; thời hạn tù tính từ ngày 22/7/2024.
24. Bùi Đoàn Như (cựu Phó Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở TN&MT tỉnh Yên Bái) đề nghị xử phạt bị cáo từ 24 đến 30 tháng tù; thời hạn tù tính từ ngày bị cáo đi thi hành án.
25. Lưu Vũ (LIU YU, quốc tịch Trung Quốc) đề nghị xử phạt bị cáo từ 7 đến 8 năm tù. Thời hạn tù tính từ ngày 25/12/2023.
26. Nguyễn Văn Lai (Phó Giám đốc điều hành xưởng nghiền, tuyển quặng đất hiếm)vđề nghị xử phạt bị cáo từ 30 đến 36 tháng tù. Thời hạn tù tính từ ngày bị cáo đi thi hành án.
27. Lê Văn Cẩn (Quản đốc xưởng thủy luyện đất hiếm) bị đề nghị xử phạt bị cáo từ 24 đến 30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách từ 4 đến 5 năm, tính từ ngày tuyên án.
Về trách nhiệm dân sự, đại diện Viện kiểm sát ghi nhận sự tự nguyện của các bị cáo nộp khắc phục hậu quả thiệt hại số tiền hơn 30,4 tỉ đồng.
Buộc các bị cáo phải nộp ngân sách nhà nước gồm: Đoàn Văn Huấn phải nộp hơn 712 tỉ đồng; Lưu Vũ phải nộp hơn 10,4 tỉ đồng; Lưu Anh Tuấn phải nộp hơn 236 tỉ đồng.
Vũ Phương - Hồng Nguyên