Ngày 30/5, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Trường Hải (Thaco) Trần Bá Dương vừa lên tiếng về việc đề xuất đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Ông Dương cho biết, nhằm hưởng ứng chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế tư nhân, cụ thể là Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội, nên Thaco đã có đề xuất gửi Chính phủ về việc đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Trong khi đề xuất của Thaco đang được Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền xem xét thì các cổ đông, đối tác và nhân viên của tập đoàn cũng như dư luận xã hội có nhiều câu hỏi liên quan về nguồn vốn, phương thức huy động vốn, an toàn tài chính của doanh nghiệp. Do đó, để cổ đông, đối tác, nhân viên cũng như dư luận xã hội hiểu đúng, đủ về đề xuất của Thaco, ông Dương đã trả lời khái quát những thắc mắc này.
Cơ cấu vốn và phương thức Thaco huy động vốn để thực hiện dự án
Tổng vốn đầu tư củadự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam do Quốc hội phê duyệt không bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng là khoảng 1.562 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 61,3 tỷ USD.
Thaco cũng đề xuất tổng vốn đầu tư khoảng 1.562 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, trong giai đoạn lập báo cáo nghiên cứu khả thi và khi thiết kế cơ sởđược phê duyệt, Thaco sẽ nghiên cứu và có giải pháp để tiết giảm tối đa tổng vốn đầu tư của dự án và đáp ứng mục tiêu dự án.
Ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Thaco. Ảnh Thaco
Thaco đã đề xuất thành lập công ty thực hiện dự án do Thaco nắm cổ phần chi phối ít nhất 51%, chịu trách nhiệm chính trong quản trị, điều hành thực hiện và vận hành dự án một cách thống nhất. Đồng thời, Thaco sẽ mời gọi doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước trong và ngoài nước tham gia 49% vốn còn lại với nguyên tắc toàn bộ cổ đông có nghĩa vụ và quyền lợi của dự án theo tỷ lệ cổ phần sở hữu.
Doanh nghiệp thực hiện dự án chịu trách nhiệm thu xếp 20% tổng vốn đầu tư, tương đương khoảng 12,2 tỷ USD. Trong đó Thaco chịu trách nhiệm thu xếp khoảng 6,2 tỷ USD.
Khoảng 49 tỷ USD vốn còn lại là vốn vay từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước, đề xuất được Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ lãi suất trong vòng 30 năm. Việc hoàn trả phần vốn này cho các tổ chức tín dụng được nhà đầu tư thực hiện theo phương án tài chính được ký kết.
Cả hai phần vốn này được giải ngân theo tiến độ đầu tư của dự án trong thời gian bảy năm kể từ khi nhà nước bàn giao mặt bằng sạch. Thaco cam kết không dùng vốn vay (chiếm 80% tổng vốn đầu tư do nhà nước bảo lãnh, hỗ trợ lãi vay) cho mục đích khác.
Thaco chịu trách nhiệm thu xếp và huy động vốn trong vòng bảy năm, bình quân mỗi năm khoảng 22.730 tỷ đồng chủ yếu bằng phương thức tăng vốn và bán cổ phần tại Thaco và các tập đoàn thành viên.
Ông Dương cũng cụ thể hóa cơ cấu cổ đông của Thaco và các tập đoàn thành viên hiện tại.
Tại Thaco, ông Dương và gia đình sở hữu 72% vốn, tập đoàn Jardine Matheson (Anh quốc) sở hữu 26,6% vốn, 1,4% vốn còn lại thuộc về cổ đông khác là cán bộ nhân viên.
Trong khi đó, Thaco Auto, Thaco Industries, Thilogi đều do Thaco sở hữu 100% vốn.
Thaco Agri do Thaco sở hữu 75% vốn, ông Dương và gia đình sở hữu 25% còn lại.
Tại Thadico - Đại Quang Minh và Thiso, Thaco đều sở hữu 77,5% vốn, còn lại ông Dương và gia đình sở hữu 22,5%.
Thaco và gia đình ông Dương sẽ tăng vốn, bán cổ phần tại các tập đoàn thành viên về mức chỉ còn nắm 51%.
Đơn cử như Thaco sẽ tăng vốn đến khi ông Dương và gia đình chỉ còn nắm giữ 51% vốn (có thể tham khảo thỏa thuận đã ký với Jardine Cycle & Carriage Limited ngày 31/10/2023 là Thaco tăng vốn để Jardine Cycle & Carriage Limited mua cổ phần với giá gấp 20 lần lợi nhuận hợp nhất của Thaco trong năm 2027).
Ngoài ra, nếu cần thiết Thaco có thể sử dụng phần lớn lợi nhuận sau thuế hàng năm - ước đạt 15.000 tỷ đồng - để góp vốn thực hiện dự án.
Với những phương thức đó, ông Dương khẳng định, Thaco đáp ứng tối thiểu 51% vốn là 159.120 tỷ đồng, tương đương 20% tổng vốn đầu tư của dự án.
An toàn tài chính và tình hình sản xuất kinh doanh của Thaco
Theo ông Dương, cơ cấu nợ trên vốn chủ sở hữu của toàn Thaco tính đến ngày 31/3/2025 là 2,5 lần. Đây là ngưỡng an toàn thông thường và có thể xem là rất an toàn nếu tính đến các yếu tố. Hầu hết bất động sản với danh mục rất lớn và có tính thanh khoản đang được ghi nhận theo giá trị sổ sách rất thấp theo giá thị trường.
Theo kế hoạch, TP.HCM sẽ thanh toán số tiền nợ 7.600 tỷ đồng đối với các hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao) bằng các lô đất cho Thaco và khu đô thị Sala sẽ được bán hàng và triển khai xây dựng trong năm nay.
Ông cho biết việc sản xuất kinh doanh của tập đoàn những tháng đầu năm 2025 đang diễn ra như kế hoạch. Thaco Agri, sau hơn sáu năm đầu tư ban đầu rất lớn, hiện đã định hình thành công mô hình sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, tích hợp tuần hoàn trên nền tảng hữu cơ hiệu quả cao. Dự kiến năm nay sẽ có lãi và lãi đáng kể vào năm 2027.
Lãnh đạo Thaco cho biết doanh thu ô tô cao và lợi nhuận ổn định từ năm 2025, dù thị trường cạnh tranh rất gay gắt. Sản xuất cơ khí và công nghiệp phụ trợ doanh thu, lợi nhuận tăng trưởng ổn định, nhiều dư địa nhất là thị trường xuất khẩu. Mảng giao nhận, vận chuyển và thương mại, dịch vụ tăng trưởng ổn định với mô hình cạnh tranh, quản trị chuẩn mực, có thể mở rộng.
Khu công nghiệp tại Thái Bình bị chậm, theo ông Dương, bên cạnh yếu tố pháp lý, mặt bằng thì một nguyên nhân nữa là do đây là dự án khu liên hợp sản xuất khép kín do Thaco đầu tư là chính chứ không phải khu công nghiệp cho thuê đất thông thường nên cần thời gian nghiên cứu xu hướng dinh dưỡng và tình hình sản xuất thực phẩm phù hợp xu thế mới. Hiện dự án Thaco – Thái Bình đã được đầu tư xây dựng gần xong hạ tầng và sẽ sớm triển khai xây dựng nhà máy chế biến.
“Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam có quy mô rất lớn, thách thức với nhiều công nghệ, kỹ thuật được tích hợp, yêu cầu an toàn, an ninh cao. Tuy nhiên, nếu làm được Thaco và công đồng doanh nghiệp Việt sẽ phát triển, xây dựng được nền tảng công nghệ luyện kim, cơ khí nặng và công nghiệp số, tín hiệu, điều khiển.
Thaco cầu thị mời các doanh nghiệp Việt Nam tham gia với tinh thần học hỏi thông qua chuyển giao công nghệ và thực hành một cách nghiêm túc, đảm bảo mọi yêu cầu của dự án. Dự án trực tiếp không mang lại lợi nhuận nhưng sẽ giúp Thaco và các doanh nghiệp Việt khác phát triển theo hướng công nghiệp, công nghệ, rút ngắn khoảng cách với các nước khác trong khu vực và trên thế giới”, Chủ tịch Thaco nhấn mạnh.
Hứa Phương