Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp nhau tại Hàn Quốc, ngày 30/10. (Ảnh: Reuters)
Cuộc điện đàm diễn ra sau hàng loạt biến động địa - chính trị trong vài tuần gần đây. Quan hệ giữa Trung Quốc và Nhật Bản đang rơi vào khủng hoảng kể từ phát biểu của Thủ tướng Sanae Takaichi về vấn đề Đài Loan, còn Mỹ vừa công bố đề xuất hòa bình gồm 28 điểm nhằm chấm dứt cuộc xung đột Nga – Ukraine.
Trong cuộc điện đàm ngày 24/11, ông Tập nhắc lại lập trường chính thức của Bắc Kinh về vấn đề Đài Loan, nhấn mạnh rằng việc Đài Loan trở về Trung Quốc đại lục là một phần quan trọng của trật tự quốc tế thời hậu Thế chiến II.
“Trung Quốc ủng hộ mọi nỗ lực hướng tới hòa bình và hy vọng các bên tiếp tục thu hẹp khác biệt, sớm đạt được một thỏa thuận hòa bình công bằng, lâu dài và mang tính ràng buộc để giải quyết tận gốc cuộc khủng hoảng này”, Tân Hoa Xã dẫn lời ông Tập nói về cuộc xung đột Ukraine.
Lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc gặp nhau tại Hàn Quốc vào cuối tháng 10 vừa qua - cuộc gặp trực tiếp đầu tiên kể từ năm 2019, đạt được thỏa thuận đình chiến thuế quan trong vòng 1 năm và tạm dừng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu.
Đài Loan vẫn là “lằn ranh đỏ” quan trọng nhất đối với Bắc Kinh, và vấn đề này gần đây lại trở nên nổi bật sau khi Thủ tướng Nhật Bản Takaichi nói rằng một cuộc xung đột ở eo biển Đài Loan có thể là “tình huống đe dọa tồn vong” đối với Nhật Bản, do đó Tokyo có thể triển khai lực lượng quân sự.
Bắc Kinh nhanh chóng đáp trả, thể hiện cơn thịnh nộ qua các kênh ngoại giao, đồng thời khuyến cáo công dân không đến Nhật Bản, cấm nhập khẩu hải sản và dừng chiếu phim Nhật Bản.
Trong cuộc điện đàm, ông Tập cũng ca ngợi quan hệ Trung – Mỹ “nhìn chung ổn định” sau cuộc gặp ở Hàn Quốc.
“Cả hai bên cần duy trì đà này, tuân thủ đúng hướng và giữ thái độ bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi, đồng thời kéo dài danh sách các lĩnh vực hợp tác và rút ngắn danh sách các vấn đề. Chúng ta cần phấn đấu đạt nhiều tiến bộ tích cực hơn nữa và mở ra không gian hợp tác mới trong quan hệ Trung – Mỹ”, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói.
Sau cuộc điện đàm, Tổng thống Mỹ Trump ca ngợi quan hệ với Trung Quốc là “cực kỳ bền chặt”.
Ông Trump không đề cập vấn đề Đài Loan trong bài đăng trên mạng Truth Social về cuộc điện đàm “rất tốt đẹp” với ông Tập, chỉ cho biết hai bên đã trao đổi về nhiều vấn đề, bao gồm Ukraine, fentanyl và nông sản Mỹ.
“Quan hệ của chúng ta với Trung Quốc cực kỳ bền chặt! Cuộc gọi này nhằm tiếp nối cuộc gặp vô cùng thành công ở Hàn Quốc 3 tuần trước. Kể từ đó, cả hai bên đã đạt tiến triển đáng kể trong việc duy trì tính cập nhật và chính xác của các thỏa thuận”, Tổng thống Trump viết.
Tổng thống Trump cho biết ông đã nhận lời mời của ông Tập sẽ thăm Bắc Kinh vào tháng 4 năm sau, và đã mời nhà lãnh đạo Trung Quốc thăm Mỹ trong năm nay.
Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nói với báo chí rằng cuộc gọi kéo dài khoảng 1 giờ đồng hồ và tập trung vào vấn đề thương mại. “Chúng tôi hài lòng với những gì đã thấy từ phía Trung Quốc, và họ cũng cảm nhận như vậy”, bà Leavitt nói.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent hy vọng thỏa thuận cuối cùng giữa Mỹ với Trung Quốc về đất hiếm sẽ hoàn tất trước Lễ Tạ ơn.
Tổng thống Trump chưa trực tiếp lên tiếng về mâu thuẫn ngoại giao căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc về đảo Đài Loan, dù Đại sứ Mỹ tại Nhật George Glass nói rằng Washington ủng hộ Tokyo trước sự “cưỡng ép” của Trung Quốc.
Ngày 24/11, Bắc Kinh chỉ trích kế hoạch của Tokyo về triển khai một đơn vị tên lửa phòng không tầm trung đến Yonaguni – nơi cách đảo Đài Loan (Trung Quốc) khoảng 110 km, cho rằng đây là bước đi “gây căng thẳng khu vực và kích động đối đầu quân sự”.
Ông Marvin Park, cựu Giám đốc phụ trách vấn đề Đài Loan tại Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ, cho biết hệ thống tên lửa này chỉ mang tính phòng thủ, với tầm bắn chỉ khoảng 50 km và không thể vươn tới đảo Đài Loan.
Bình Giang