Xã Văn Bàn, tỉnh Lào Cai được thành lập trên cơ sở sáp nhập từ thị trấn Khánh Yên và 4 xã Khánh Yên Thượng, Làng Giàng, Hòa Mạc, Sơn Thủy gồm 40 thôn bản, với dân số trên 23.000 người.
Từ một địa bàn còn một số khó khăn, xã Văn Bàn đang ghi nhận những chuyển biến rõ nét trong công tác giảm nghèo bền vững.
Lồng ghép nội dung giảm nghèo vào hoạt động của các tổ chức đoàn thể
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Vũ Xuân Thủy - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Văn Bàn, tỉnh Lào Cai cho biết, ngay từ khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, xã đã tiếp nhận nguyên trạng các dự án thuộc ba Chương trình mục tiêu quốc gia. Trong đó, Chương trình xây dựng nông thôn mới có 3 dự án, Chương trình giảm nghèo bền vững có 5 dự án và Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có 8 dự án, đến nay không phát sinh thêm dự án nào.
Theo ông Thủy, việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia được lãnh đạo Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân xã Văn Bàn quan tâm và xác định đây là nhiệm vụ quan trọng phải thực hiện một cách nghiêm túc, khẩn trương, chính xác, đảm bảo tính hiệu quả trong quá trình thực hiện. Việc triển khai được phân rõ nhiệm vụ của từng bộ phận, đẩy nhanh tiến độ giải ngân của các nội dung, dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia.
Để cụ thể hóa những mục tiêu này, xã Văn Bàn đã ban hành Quyết định số 106-QĐ/ĐU ngày 05/9/2025 của Đảng ủy xã Văn Bàn về việc thành lập Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia xã Văn Bàn, giai đoạn 2021 – 2025; Quyết định số 226/QĐ-UBND ngày 07/10/2025 của Ủy ban nhân dân xã Văn Bàn về việc thành lập Ban quản lý các Chương trình mục tiêu quốc gia xã Văn Bàn giai đoạn 2021 - 2030. Trong đó, có Kế hoạch số 53/KH-UBND ngày 23/9/2025 của Ủy ban nhân dân xã Văn Bàn về việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững trên địa bàn xã Văn Bàn năm 2025.
Các chương trình, dự án được tổ chức thực hiện theo kế hoạch được cấp có thẩm quyền giao, tập trung vào các hoạt động giảm nghèo, hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao đời sống cho người dân, duy trì và nâng cao các tiêu chí nông thôn mới, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn xã. Việc triển khai được thực hiện xuyên suốt trong năm 2025, bảo đảm đúng mục tiêu, đối tượng và quy định hiện hành.
Xã Văn Bàn chú trọng đến hướng dẫn phát triển sinh kế, đào tạo nghề, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho người dân. Ảnh: NVCC.
Trong quá trình triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia, xã Văn Bàn đã ưu tiên nguồn lực đầu tư cho những hạng mục hạ tầng thiết yếu, phục vụ trực tiếp đời sống và sản xuất của người dân. Trọng tâm là các công trình giao thông nông thôn, hạ tầng phục vụ sản xuất, từng bước cải thiện điều kiện đi lại, vận chuyển hàng hóa, tạo thuận lợi cho phát triển kinh tế tại địa phương. Tính đến nay, trên địa bàn xã có 131,97km đường trục thôn, liên thôn (trong đó có 102km là đường bê tông xi măng; 2,7 km đường láng nhựa và 15 km đường cấp phối); 13,21km đường ngõ xóm (trong đó có 7,69 km là đường bê tông xi măng; 3,5 km đường cấp phối); đường trục chính nội đồng dài 8,273km, (trong đó có 3 km là đường bê tông xi măng, 3,6 km đường cấp phối).
Bên cạnh đó, xã cũng quan tâm đầu tư, nâng cấp công trình trường học như: Trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở Sơn Thủy, Trường Mầm non Làng Giàng, Trường Trung học cơ sở Hòa Mạc, Trường Mầm non Khánh Yên Thượng và các công trình hạ tầng dân sinh cấp nước sinh hoạt, thủy lợi, cùng các công trình cơ sở hạ tầng khác góp phần nâng cao chất lượng đời sống và đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của người dân. Việc đầu tư các hạng mục này đã và đang phát huy hiệu quả, tạo nền tảng quan trọng để thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã.
Theo ông Thủy, xã Văn Bàn xác định công tác giảm nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững không chỉ là trách nhiệm của chính quyền, mà còn cần sự chủ động tham gia của người dân. Vì vậy, xã đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân thông qua hệ thống truyền thanh cơ sở, các cuộc họp thôn, sinh hoạt chi bộ, lồng ghép nội dung giảm nghèo vào hoạt động của các tổ chức đoàn thể giúp người dân hiểu rõ quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ của mình trong quá trình thoát nghèo.
Đồng thời, xã chú trọng đổi mới phương thức tuyên truyền, chuyển từ hỗ trợ thụ động sang khuyến khích người dân tự lực vươn lên, hạn chế tư tưởng trông chờ vào chính sách. Các mô hình, gương điển hình tiên tiến trong sản xuất, phát triển kinh tế đã được tuyên truyền, nhân rộng nhằm tạo động lực, lan tỏa tinh thần tự lực, tự cường trong các cộng đồng dân cư. Nổi bật trong đó có một số mô hình như: mô hình trồng cây bí thơm của hộ gia đình ông Đỗ Thanh Bình, thôn Nà Thái; mô hình trồng cây măng bói của hộ gia đình ông Phan Văn Chế, thôn Văn Tiến,...
Ngoài ra, xã cũng triển khai sản xuất, tăng vụ. Năm 2025, sản xuất vụ đông của xã Văn Bàn thực hiện gieo, trồng được 201,4 ha đạt 166,4% kế hoạch tỉnh giao và đạt 138,9% kế hoạch xã giao. Trong đó, cây ngô đồng đã gieo trồng ước đạt 76,5 ha (ngô nếp 18,5 ha, ngô tẻ 58 ha); cây khoai lang 12 ha, khoai tây 76,3 ha (trong tuần phát sinh 8 ha), (Hợp tác xã dịch vụ Nông, Lâm nghiệp và Xây dựng Quang Vinh triển khai thực hiện liên kết 74,9 ha); rau đậu các loại ước đạt 36,6 ha gồm bắp cải, su hào, cải ăn lá, dưa chuột, đậu, bí,...
Song song với công tác tuyên truyền, xã cũng nâng cao nhận thức người dân với những hỗ trợ cụ thể thông qua tư vấn, hướng dẫn phát triển sinh kế, đào tạo nghề, chuyển giao khoa học kỹ thuật và tạo điều kiện để người dân tiếp cận các nguồn lực hỗ trợ của nhà nước. Qua đó, từng bước nâng cao trách nhiệm của người dân trong công tác giảm nghèo, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững trên địa bàn xã.
Năm 2025, sản xuất vụ đông của xã Văn Bàn thực hiện gieo, trồng được 201,4 ha đạt 166,4% kế hoạch tỉnh giao và đạt 138,9% kế hoạch xã giao. Ảnh: NVCC.
Năm 2025, xã giải quyết việc làm cho 255 lao động, giảm tỷ lệ hộ nghèo
Theo ông Vũ Xuân Thủy, xã Văn Bàn đã chủ động phối hợp với các sở, ngành chuyên môn của tỉnh tổ chức tập huấn, chuyển giao khoa học và kỹ thuật, hướng dẫn quy trình sản xuất, chăn nuôi, trồng trọt phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.
Hơn nữa, việc hỗ trợ người dân tiếp cận thông tin về giá cả, nhu cầu thị trường để từng bước thay đổi tư duy sản xuất nhỏ lẻ sang theo hướng sản xuất hàng hóa cũng được xã chú trọng.
Về việc áp dụng công nghệ và chuyển đổi số trong sản xuất, đến nay trên địa bàn xã Văn Bàn đã có một số hộ gia đình, tổ nhóm sản xuất bước đầu tiếp cận và ứng dụng công nghệ số vào hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Cụ thể, nhiều người dân đã sử dụng điện thoại thông minh để theo dõi, ghi chép quy trình sản xuất; tìm kiếm, cập nhật kiến thức kỹ thuật trên các nền tảng số; quảng bá, giới thiệu và bán sản phẩm nông sản thông qua mạng xã hội như: Zalo, Facebook và sàn thương mại điện tử tỉnh Lào Cai. Việc ứng dụng này bước đầu góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ, giảm chi phí trung gian, nâng cao giá trị sản phẩm và tăng thu nhập cho hộ gia đình trên địa bàn xã.
Buổi tập huấn về quy trình sơ chế biến măng tại xã Văn Bàn. Ảnh: NVCC.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Văn Bàn cũng cho biết thêm, năm 2025, xã giải quyết việc làm cho 255 lao động và giảm tỷ lệ hộ nghèo 1% theo chuẩn nghèo đa chiều.
Trong thời gian tới, xã Văn Bàn tiếp tục xác định mục tiêu giảm nghèo theo hướng bền vững, thực chất, hạn chế tái nghèo, từng bước nâng cao thu nhập và chất lượng đời sống của người dân, nhất là các hộ nghèo, hộ cận nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số. Việc giảm nghèo không chỉ dừng lại ở hỗ trợ trước mắt, mà còn tập trung tạo sinh kế lâu dài, giúp người dân chủ động vươn lên, tiến tới trở thành hộ có kinh tế khá.
Để đạt được mục tiêu đó, xã tập trung vào một số mũi đột phá trọng tâm. Trước hết, hỗ trợ phát triển sản xuất gắn với lợi thế của địa phương, ưu tiên các mô hình nông – lâm nghiệp phù hợp, nâng cao giá trị sản phẩm và từng bước liên kết tiêu thụ, như: triển khai dự án liên kết sản xuất măng tre Bát Độ; phát triển và sản xuất quế hữu cơ; phát triển diện tích trồng cây bí thơm,…
Cùng với đó, xã chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua đào tạo nghề, hướng dẫn kỹ thuật, tạo điều kiện cho người lao động tiếp cận việc làm, tăng thu nhập ổn định. Đồng thời, kêu gọi, thu hút các nhà đầu tư đến đầu tư xây dựng các nhà máy chế biến nông lâm sản, nhà máy sản xuất công nghiệp nhẹ tại địa phương để giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân.
Bên cạnh đó, xã tiếp tục đầu tư, hoàn thiện hạ tầng thiết yếu, nhất là hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, khơi dậy tinh thần tự lực, tự cường cho người dân. Qua đó, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu giảm nghèo bền vững, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của xã trong thời gian tới.
Mạnh Dũng