Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa ban hành Quyết định số 2305/QĐ-BNNMT ngày 20/6/2025, công bố danh mục 23 thủ tục hành chính mới trong lĩnh vực thủy lợi.
Các thủ tục được chuẩn hóa theo mô hình bộ máy mới, đồng thời lần đầu tiên xác lập quy trình cụ thể cho những vấn đề phức tạp như quản lý xả thải, cấp quyền sử dụng đất và kiểm soát hành lang an toàn công trình thủy lợi.
Chuẩn hóa thủ tục cho thuê đất trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi. (Ảnh minh họa).
Khác với các lĩnh vực khác trong nông nghiệp, thủy lợi có đặc thù là quản lý dòng chảy nhân tạo và hệ thống công trình trải dài trên nhiều địa phương, liên quan trực tiếp đến phòng chống thiên tai, cấp nước sản xuất và bảo vệ môi trường.
Chính vì vậy, các thủ tục mới không chỉ gói gọn trong lĩnh vực nội ngành, mà còn mang tính giao cắt giữa hạ tầng kỹ thuật, sử dụng đất và bảo vệ tài nguyên nước.
Trong số các nội dung được chuẩn hóa, nổi bật là thủ tục cấp phép xả nước thải vào công trình thủy lợi.
Thay vì mỗi địa phương áp dụng cách làm khác nhau, quyết định lần này thiết lập một quy trình thống nhất từ Trung ương tới cơ sở, phân định rõ thẩm quyền giữa Bộ, UBND tỉnh và đơn vị quản lý khai thác công trình.
Hồ sơ, biểu mẫu, thời hạn xử lý đều được cụ thể hóa, giúp doanh nghiệp và người dân dễ tiếp cận và minh bạch trách nhiệm quản lý.
Một điểm mới khác là thủ tục cho thuê đất, cấp phép hoạt động trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi. Trước đây, việc này thường bị lẫn lộn giữa các quy định về đất đai, môi trường và xây dựng, dẫn đến chồng chéo hoặc bỏ sót trách nhiệm.
Nay, với biểu mẫu và điều kiện chặt chẽ, quyết định yêu cầu đánh giá tác động chi tiết, có ý kiến của cơ quan chuyên môn, và cam kết không làm ảnh hưởng đến an toàn công trình hoặc dòng chảy thiết kế.
Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nhiều khu vực ven kênh, hồ chứa bị lấn chiếm hoặc sử dụng sai mục đích.
Ngoài ra, nhóm thủ tục xác nhận đăng ký khai thác, sử dụng nước mặt và nước dưới đất từ công trình thủy lợi cũng được thiết kế theo hướng rút gọn và kết nối dữ liệu.
Các đơn vị cấp nước hoặc hộ dân có thể nộp hồ sơ trực tiếp tại đơn vị quản lý công trình thay vì qua nhiều cấp trung gian như trước, giúp tăng hiệu quả khai thác và giám sát lưu lượng lấy nước trong mùa khô.
Về thể chế, toàn bộ tên gọi tổ chức và chức danh hành chính trong hệ thống thủ tục được điều chỉnh phù hợp với mô hình bộ máy mới sau khi sáp nhập Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
Cụ thể, "Tổng cục Thủy lợi" được thay bằng "Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi", "Sở NN&PTNT" chuyển thành "Sở Nông nghiệp và Môi trường". Sự đồng bộ này giúp giảm sai lệch khi áp dụng và thống nhất giữa văn bản pháp lý với thực tiễn quản lý.
Không chỉ là thay đổi hình thức, các thủ tục hành chính lần này được thiết kế hướng tới quản trị rủi ro trong vận hành công trình thủy lợi, giảm tình trạng lạm dụng tài nguyên hoặc sử dụng sai phạm trong vùng bảo vệ công trình.
Đây cũng là nền tảng để xây dựng cơ sở dữ liệu tích hợp phục vụ điều tiết nguồn nước, cảnh báo hạn mặn, ngập lụt và quản lý mùa vụ trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Việc công bố và triển khai đồng bộ 23 thủ tục hành chính mới trong lĩnh vực thủy lợi cho thấy định hướng hiện đại hóa quản lý ngành, không chỉ phục vụ nội ngành, mà còn bảo vệ lợi ích công cộng, bảo đảm an toàn công trình và phát triển bền vững vùng hạ du.
Nguyễn Hùng