Cục Phát triển đô thị là tổ chức thuộc Bộ Xây dựng, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Xây dựng quản lý Nhà nước và thực thi pháp luật đối với lĩnh vực phát triển đô thị.
Theo đó, Cục Phát triển đô thị là tổ chức thuộc Bộ Xây dựng, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Xây dựng quản lý Nhà nước và thực thi pháp luật đối với lĩnh vực phát triển đô thị; Tổ chức thực hiện các chương trình, dự án về lĩnh vực phát triển đô thị do Bộ Xây dựng làm chủ đầu tư hoặc chủ quản thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ theo phân công, ủy quyền của Bộ trưởng. Trụ sở của Cục Phát triển đô thị được đặt tại số 37 Lê Đại Hành, quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội.
Cục Phát triển đô thị có nhiệm vụ chủ trì xây dựng để Bộ trình cấp có thẩm quyền ban hành chiến lược, quy hoạch tổng thể hệ thống đô thị và nông thôn, các chương trình, kế hoạch, đề án, dự án quan trọng quốc gia về phát triển đô thị, các chỉ tiêu về lĩnh vực phát triển đô thị trong nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội đất nước theo từng giai đoạn; Tổ chức thực hiện theo sự phân công của Bộ trưởng.
Cục chủ trì xây dựng để Bộ trình cấp có thẩm quyền hoặc Bộ trưởng ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật, các cơ chế, chính sách về: Quản lý quá trình đô thị hóa; Quản lý, đầu tư phát triển không gian đô thị (bao gồm không gian trên mặt đất và không gian ngầm); Các mô hình phát triển đô thị; Phát triển đô thị bền vững, nâng cao năng lực chống chịu ứng phó biến đổi khí hậu của đô thị…
Cục Phát triển đô thị đảm nhiệm vai trò then chốt trong việc thẩm định và trình duyệt các dự án đô thị.
Cục Phát triển đô thị đảm nhiệm vai trò then chốt trong việc thẩm định và trình duyệt các dự án đô thị, bao gồm: Tổ chức thẩm định để cấp có thẩm quyền phê duyệt chương trình, kế hoạch phát triển đô thị, khu vực phát triển đô thị, dự án đầu tư xây dựng khu đô thị theo quy định của pháp luật.
Cục chịu trách nhiệm tổ chức thẩm định để Bộ trình Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận loại đô thị đối với các đô thị loại đặc biệt, loại I, loại II; Tổ chức thẩm định để trình Bộ quyết định công nhận loại đô thị đối với các đô thị loại III và loại IV; Tổ chức thẩm định để trình Bộ trình Thủ tướng Chính phủ có văn bản công nhận kết quả rà soát tiêu chí phân loại đối với đô thị loại đặc biệt, loại I, loại II...
Ngoài ra, Cục Phát triển đô thị còn có nhiệm vụ hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện các cơ chế, chính sách, các quy định pháp luật về phát triển đô thị, hoạt động đầu tư phát triển đô thị theo quy hoạch và kế hoạch, lập và thực hiện các chương trình phát triển đô thị, khu vực phát triển đô thị; Hướng dẫn, kiểm tra và tổ chức thực hiện việc đánh giá, phân loại đô thị hàng năm theo các tiêu chí, tiêu chuẩn đã được cấp có thẩm quyền quy định…
Cục Phát triển đô thị sẽ tổ chức các hoạt động xúc tiến, vận động và điều phối các nguồn lực trong và ngoài nước cho việc đầu tư phát triển đô thị theo quy định của pháp luật và phân công từ Bộ trưởng. Đồng thời, Cục cũng đảm nhiệm việc hướng dẫn, hỗ trợ nâng cao năng lực chính quyền địa phương, phát triển nguồn nhân lực về phát triển đô thị.
Phát triển đô thị là động lực phát triển của nền kinh tế.
Về công tác thúc đẩy và quản lý phát triển đô thị tại Việt Nam, Cục chịu trách nhiệm tổ chức điều phối, quản lý các dự án đầu tư, dự án hỗ trợ kỹ thuật hoặc chương trình liên quan đến phát triển đô thị do Bộ Xây dựng là cơ quan chủ quản hoặc chủ đầu tư.
Cục phát triển đô thị nhận nhiệm vụ theo dõi, lưu trữ số liệu, tài liệu, tổng hợp, đánh giá và báo cáo tình hình phát triển đô thị trên phạm vi cả nước; Hướng dẫn, kiểm tra, hỗ trợ các địa phương lập, theo dõi, báo cáo theo các chỉ tiêu phát triển đô thị được cấp có thẩm quyền ban hành; Tổ chức xây dựng, tích hợp, quản lý và khai thác hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về phát triển đô thị.
Cục Phát triển đô thị là đầu mối chủ trì tổ chức thực hiện hoặc tham gia các dự án sự nghiệp kinh tế, đề tài nghiên cứu khoa học; Tổ chức điều hành, tham gia các diễn đàn, hội nghị, hội thảo khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ tiến bộ khoa học kỹ thuật liên quan đến phát triển đô thị.
Song song với đó, Cục cũng thực hiện nhiệm vụ cơ quan thường trực Diễn đàn đô thị Việt Nam thúc đẩy đối thoại chính sách về quản lý, phát triển đô thị; Thường trực Mạng lưới đô thị thông minh ASEAN.
Chia sẻ quyết tâm trong việc hoàn thành nhiệm vụ, Cục trưởng Cục Phát triển đô thị Trần Quốc Thái cho biết, trong năm 2025, bên cạnh các nhiệm vụ thường xuyên được giao quản lý Nhà nước về phát triển đô thị thì các nhiệm vụ xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, đặc biệt là Luật Quản lý phát triển đô thị cũng như các chương trình, đề án cần được hoàn thành cũng có rất nhiều khó khăn, thách thức.
Do vậy, ngay từ đầu năm, Cục Phát triển đô thị đã ban hành kế hoạch công tác năm, cụ thể hóa các nhiệm vụ quan trọng đã được giao, rõ người chịu trách nhiệm, người thực hiện, rõ thời hạn hoàn thành, rõ sản phẩm đạt được.
“Cục Phát triển đô thị sẽ quán triệt sự lãnh đạo chỉ đạo của Đảng ủy, Lãnh đạo Bộ, phát huy truyền thống của Cục để đoàn kết toàn đơn vị, thống nhất nỗ lực phấn đấu hoàn thành đúng hạn và bảo đảm chất lượng mọi nhiệm vụ được giao”, Cục trưởng Cục Phát triển đô thị Trần Quốc Thái cam kết.
Cục Phát triển đô thị có 6 tổ chức, gồm: Văn phòng; Phòng Chiến lược và Kế hoạch phát triển đô thị; Phòng Quản lý phát triển đô thị; Phòng Thẩm định dự án đầu tư phát triển đô thị; Ban Quản lý dự án Phát triển đô thị; Trung tâm Thông tin, Hợp tác quốc tế và Tư vấn phát triển đô thị. Cục trưởng, các Phó Cục trưởng do Bộ trưởng quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm, luân chuyển, điều động.
Hà Trần