Sau phiên lập đỉnh lịch sử, thị trường chứng khoán Việt Nam ngày 29-7 quay đầu giảm sâu khi áp lực chốt lời diễn ra ồ ạt trên diện rộng, đặc biệt trong phiên chiều. VN-Index có thời điểm mất tới 66 điểm, lùi về 1.490 điểm, mức thấp nhất trong gần 1 tuần và ghi nhận phiên giảm mạnh nhất kể từ tháng 3.
Chốt lời rất mạnh khi chứng khoán bùng nổ
Kết phiên, VN-Index giảm 64,01 điểm, tương đương 4,11%, đóng cửa tại 1.490 điểm. Bảng điện của sàn HoSE có tới 310 mã giảm giá, trong đó gần 70 mã giảm hết biên độ.
Toàn bộ nhóm VN30, đại diện cho các cổ phiếu vốn hóa lớn, không còn mã nào giữ được sắc xanh. Đặc biệt, 4 mã bluechip gồm SSI, TPB, MSN, HDB cùng đóng cửa tại giá sàn.
Điểm tích cực là dòng tiền đổ vào thị trường đạt mức kỷ lục mới. Tổng giá trị giao dịch trên 3 sàn lên tới 75.770 tỉ đồng, vượt xa kỷ lục cũ là 49.600 tỉ đồng thiết lập trong phiên liền trước. Riêng sàn HoSE ghi nhận 19 mã có giá trị khớp lệnh trên 1.000 tỉ đồng, điều chưa từng có trong lịch sử.
Với các nhà đầu tư nước ngoài, sau nhiều phiên mua ròng mạnh, khối này chuyển hướng bán ròng gần 882 tỉ đồng, trong đó các mã bị bán ròng mạnh nhất hầu hết đều thuộc ngành ngân hàng.
Các chuyên gia đều nhìn nhận sự tăng trưởng của thị trường thời gian qua mang tính bền vững và việc điều chỉnh là tất yếu sau giai đoạn đi lên quá mạnh. Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Diễn biến thị trường đảo chiều đột ngột khiến nhiều nhà đầu tư chưa kịp phản ứng. Anh Nhật Thịnh, nhà đầu tư tại TP HCM, chia sẻ: "Sáng tôi định bán chốt lời vài mã chứng khoán nhưng tài khoản bị lỗi, không vào được. Đến chiều thấy chỉ số hồi nhẹ nên giữ lại. Kết phiên, toàn bộ danh mục từ chứng khoán đến bất động sản và đầu tư công đều nằm sàn".
Nhiều người khác chọn xoay vòng danh mục trong phiên, chốt lời nhóm cổ phiếu ngành chứng khoán để chuyển sang nhóm bất động sản, bán lẻ. Tuy nhiên, biên độ giảm sâu và tốc độ đảo chiều nhanh khiến phần lớn vẫn lỗ nặng trong ngày.
Đáng chú ý trong phiên 29-7, khi thị trường bắt đầu bước vào nhịp giảm mạnh nhất, một số bảng giá điện tử tại các công ty chứng khoán như VNDirect, Mirae Asset, MBS… ghi nhận hiện tượng "treo" không cập nhật dữ liệu.
Điều này khiến nhà đầu tư không thể theo dõi biến động chỉ số, đặt lệnh hoặc quản lý rủi ro kịp thời. Thậm chí, bảng giá của VNDirect đến cuối phiên vẫn hiển thị VN-Index chỉ giảm hơn 25 điểm, thanh khoản khoảng 54.800 tỉ đồng - thấp hơn nhiều so với con số thực tế.
Nói về phiên giảm kỷ lục này, ông Trương Hiền Phương, Giám đốc cấp cao Công ty Chứng khoán KIS Việt Nam, cho rằng sau giai đoạn tăng mạnh từ vùng 1.200 điểm lên trên 1.550 điểm, việc VN-Index quay đầu điều chỉnh là điều tất yếu. "Đây là hiện tượng bình thường trong chu kỳ tăng giá của thị trường. Việc điều chỉnh giúp mặt bằng giá cổ phiếu trở về vùng hợp lý hơn, qua đó tạo cơ hội cho dòng tiền đứng ngoài tham gia trở lại" - ông Phương nhận định.
Theo ông, áp lực chốt lời là điều dễ hiểu khi nhiều cổ phiếu đã mang lại mức sinh lời cao trong thời gian ngắn. Còn về giá trị giao dịch kỷ lục tới 71.700 tỉ đồng chỉ riêng sàn HoSE, theo ông Phương, con số này dù gây bất ngờ nhưng không quá khó lý giải, bởi phần lớn đến từ tốc độ luân chuyển dòng vốn nội tại thay vì chỉ đơn thuần dòng tiền mới.
"Nhà đầu tư bán cổ phiếu A để xoay vòng sang B, C hoặc D. Việc luân chuyển dòng vốn liên tục giữa các nhóm cổ phiếu chính là yếu tố giúp thanh khoản duy trì ở mức cao, phản ánh mức độ tham gia ngày càng tích cực của nhà đầu tư và quy mô thị trường đang mở rộng" - ông nói thêm.
Với tốc độ tăng trưởng này, ông Đào Hồng Dương, Giám đốc Phân tích ngành và cổ phiếu của Chứng khoán VPBankS, cho rằng thị trường đang trong giai đoạn bùng nổ mạnh mẽ về quy mô. Ông kỳ vọng thị trường có thể tiếp tục mở rộng bền vững trong những năm tới, nhằm đạt mục tiêu vốn hóa bằng 120% GDP vào năm 2030, tương đương CAGR khoảng 13% trong giai đoạn 2025 - 2030.
Còn nhiều cơ sở để kỳ vọng
Theo các chuyên gia, trong ngắn hạn, thị trường có thể tiếp tục rung lắc, đặc biệt khi áp lực chốt lời gia tăng. Tuy nhiên, triển vọng trung và dài hạn vẫn tích cực. Các yếu tố hỗ trợ bao gồm kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) giảm lãi suất, căng thẳng địa - chính trị quốc tế hạ nhiệt.
Đặc biệt, việc chứng khoán Việt Nam có thể được FTSE nâng hạng thị trường trong kỳ đánh giá tháng 9 sẽ giúp hút thêm dòng vốn ngoại lên tới vài trăm triệu đến hàng tỉ USD, không chỉ bổ sung lực cầu thực mà còn có tác động tích cực tới tâm lý nhà đầu tư trong nước.
Bà Nguyễn Ngọc Anh, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý quỹ SSI (SSIAM), cho biết sau các buổi làm việc với Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính, tổ chức xếp hạng FTSE Russell đã ghi nhận rõ những cải cách tích cực của thị trường chứng khoán Việt Nam thời gian gần đây.
Theo bà, một trong những điểm được FTSE Russell đánh giá cao là việc bỏ quy định yêu cầu nhà đầu tư phải có đủ tiền trước khi đặt lệnh mua chứng khoán (một rào cản từng khiến Việt Nam chậm nhịp trong quá trình hội nhập). Đồng thời, thanh khoản thị trường hiện cũng vượt qua nhiều nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore, theo báo cáo mới nhất từ Morgan Stanley.
Tuy vậy, theo khuyến nghị từ FTSE Russell, để tiến thêm một bước trên hành trình nâng hạng, Việt Nam cần tiếp tục tập trung vào 3 trụ cột cải cách quan trọng: đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài, triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) và nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài.
SSIAM ước tính nếu được FTSE chính thức nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi trong kỳ đánh giá tháng 9 tới, dòng vốn từ các quỹ chỉ số có thể chảy vào Việt Nam khoảng 1 tỉ USD. Bên cạnh đó, quỹ chủ động, nhóm nhà đầu tư có khẩu vị linh hoạt và dài hạn hơn, cũng có thể phân bổ thêm khoảng 4 tỉ USD.
"Các nhà đầu tư tổ chức quốc tế, trong đó có khách hàng của chúng tôi, đều bày tỏ kỳ vọng Việt Nam sẽ được FTSE Russell đưa ra thông báo nâng hạng trong kỳ rà soát sắp tới" - bà Ngọc Anh chia sẻ.
Dẫn lại các nghiên cứu quốc tế về quá trình nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi, TS Nguyễn Anh Vũ, Trưởng Khoa Tài chính - Trường ĐH Ngân hàng TP HCM, cho biết nhiều thị trường đã ghi nhận xu hướng tăng điểm mạnh ngay trước và trong thời điểm được nâng hạng. Điều này phản ánh kỳ vọng dòng tiền ngoại đổ vào và không mang tính nhất thời. "Nếu nhà đầu tư hiểu được tính chất dài hạn của câu chuyện nâng hạng, họ sẽ không quá hoảng loạn" - ông nhận định.
TS Nguyễn Anh Vũ cũng khẳng định nền kinh tế Việt Nam đang phát đi nhiều tín hiệu tích cực. Mức tăng của VN-Index gần đây không phản ánh sự tăng đồng loạt mà chủ yếu tập trung vào nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn (bluechip). Do đó, mặt bằng định giá của thị trường, đo bằng chỉ số P/E, vẫn ở mức hợp lý, không có dấu hiệu quá nóng. "Nếu được nâng hạng, thị trường sẽ bước vào một xu hướng tăng trưởng bền vững hơn. Dòng tiền vào mạnh trong bối cảnh này là điều bình thường" - ông nói.
Dòng tiền đến từ đâu?
Ông Huỳnh Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán Vikki (VikkibankS), cho rằng việc thanh khoản thị trường bùng nổ gần đây hoàn toàn nằm trong dự báo. Đây là giai đoạn thị trường tích lũy dòng tiền, chuẩn bị cho kịch bản nâng hạng và thu hút vốn ngoại.
Trước câu hỏi "Tiền đến từ đâu?", ông Tuấn cho biết đó có thể là dòng tiền hồi phục từ các tài khoản tiết kiệm, cũng như dòng tiền chờ của các nhà đầu tư từng "thoát hàng" giai đoạn trước. "Đây là dòng tiền từ các nhà đầu tư cũ có kinh nghiệm quay trở lại, chứ không phải dòng tiền F0 thiếu hiểu biết. Do vậy, đó là dòng tiền lành mạnh và có cơ sở" - ông nhấn mạnh.
Một số doanh nghiệp, theo quan sát của ông Tuấn, cũng đang tận dụng nguồn vốn nhàn rỗi trong bối cảnh lãi suất thấp để quay lại thị trường, tương tự như làn sóng tham gia của doanh nghiệp trong giai đoạn 2021 - 2022, khi chứng khoán trở thành kênh đầu tư chủ lực giữa mùa dịch.
SƠN NHUNG - THÁI PHƯƠNG