Người dân tập thể dục tại tuyến đường dành cho người đi bộ dọc bờ sông Tô Lịch. Ảnh: P.Sỹ.
Có thể thấy, sự hồi sinh của dòng sông Tô Lịch những ngày qua đã đem lại nhiều điều tích cực. Con sông này đã ô nhiễm nhiều năm. Trước đây, đã có nhiều nỗ lực làm sạch nhưng bất thành. Song đến nay, dòng chảy đã xuất hiện trở lại, nước đã bắt đầu xanh và mùi hôi thối đã bớt đi nhiều. Điều đó đem lại niềm vui rất lớn cho không chỉ cho cộng đồng dân cư hai bên bờ sông mà cả người dân Thủ đô.
Tưởng chừng dấu hiệu hồi sinh những ngày qua của con sông này đã là kỳ tích, thông tin về việc UBND TP Hà Nội đã có tờ trình về chủ trương đầu tư Dự án cải tạo chỉnh trang, tái thiết công viên hai bên sông Tô Lịch lại càng khiến cho người dân càng thêm bất ngờ và nhiều kỳ vọng.
Theo đó, dự án được triển khai dọc theo sông Tô Lịch đi qua các phường: Ngọc Hà, Nghĩa Đô, Láng, Giảng Võ, Cầu Giấy, Yên Hòa, Thanh Xuân, Đống Đa, Khương Đình, Định Công, Thanh Liệt, Hoàng Liệt (Hà Nội). Các hạng mục chính dự kiến đầu tư gồm: Sân đường vỉa hè và quảng trường, tường kè chắn bồn cây, đường dạo ven sông, bồn cây, bãi đỗ xe, sân thể thao, sân chơi, đường cho người đi bộ; công trình dịch vụ, công trình điểm nhấn và công trình phụ trợ; hạng mục cây xanh và các trang thiết bị, tiện ích khác. Sơ bộ tổng mức đầu tư dự án khoảng 4.670 tỷ đồng.
Nếu dự án này được thực hiện, cảnh quan 2 bên bờ sông Tô Lịch sẽ được khoác lên mình chiếc áo mới, đối lập hoàn toàn với diện mạo bấy lâu nay. Khi không gian xanh được mở rộng, người dân có thêm nơi rèn luyện thể chất, thư giãn tinh thần, góp phần nâng cao chất lượng sống đô thị. Thành phố sẽ có thêm những không gian sáng tạo mới để kiến tạo cho công cuộc khẳng định vị thế “Thành phố sáng tạo”. Việc kết hợp giữa cảnh quan xanh với hoạt động văn hóa, nghệ thuật cũng mở ra cơ hội hình thành các sự kiện thường niên, từ đó thúc đẩy du lịch đô thị.
TS.KTS Ngô Doãn Đức nhận định, chủ trương xây dựng công viên dọc sông Tô Lịch là một quyết định đúng đắn, hứa hẹn mang lại nhiều giá trị thiết thực cho Thủ đô. Song điều căn cốt nhất là phải xử lý triệt để vấn đề dòng nước. Thời gian qua, việc bổ cập nước đã giúp Tô Lịch xanh hơn nhưng nỗi lo ô nhiễm vẫn thường trực. Nếu không giải quyết tận gốc nguồn gây ô nhiễm, thì đầu tư xây công viên cũng khó khai thác, thậm chí trở thành bất cập.
“Việc thu gom xử lý nước thải lâu nay làm ô nhiễm dòng sông phải xử lý một cách tích cực. Nếu không sẽ ngược lại ý muốn. Khi xây dựng công viên cần tạo ra những hạng mục công trình, trang thiết bị hài hòa, phù hòa hợp đề cao cảnh quan thiên nhiên. Để không gian ven sông trở thành nơi vừa đẹp về cảnh quan, vừa gần gũi, thân thiện với cộng đồng” - ông Đức nói.
Song vấn đề chính vẫn là ý thức của người dân. Khi TP Hà Nội đã nỗ lực “hồi sinh” dòng sông, tái tạo thành những không gian đặc sắc thì chính cộng đồng phải chung tay để gìn giữ, bảo vệ nó. Điều này là hết sức quan trọng. Bởi bất cứ dự án nào, mục tiêu nào nếu không có sự chung tay, góp sức của cộng đồng thì sẽ dở dang, thậm chí “chết yểu”.
Nói điều đó là bởi những ngày qua, trên dòng sông vẫn xuất hiện tình trạng rác thải sinh hoạt trôi nổi. Rác từ một số đơn vị kinh doanh xả bừa bãi ra dọc bờ sông… tất cả những hiện tượng đó dường như đang làm cho những nỗ lực “tái tạo” dòng sông trở lên vô nghĩa. Bên cạnh ý thức từ cộng đồng, cơ quan chức năng của những địa phương có dòng sông chảy qua phải tăng cường tuyên truyền, thường xuyên kiểm tra và xử lý nghiêm những hành vi xả rác làm ô nhiễm dòng sông.
Thành Nam