Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo: Bảo đảm có tầm nhìn dài hạn, dự báo trước xu hướng phát triển của xã hội

7 giờ trướcBài gốc

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Đầu tư khoảng 580 nghìn tỷ đồng để nâng cao chất lượng giáo dục

Chiều 17/11, tiếp tục Phiên họp thứ 51, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo (GDĐT) giai đoạn 2026 - 2035.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Tờ trình tóm tắt của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày. Theo đó, Chương trình được thực hiện trên cả nước, trong vòng 10 năm. Tổng các nguồn lực huy động để thực hiện trong giai đoạn 2026 - 2035 khoảng 580.133 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Trung ương khoảng 349.113 tỷ đồng (chiếm 60,2%).

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng nêu rõ, Chương trình được phân kỳ thực hiện trong 2 giai đoạn. Tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026 - 2030 tối thiểu 174.673 tỷ đồng. Dự kiến tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn giai đoạn 2031 - 2035 khoảng 405.460 tỷ đồng.

Mục đích là chuẩn hóa, hiện đại hóa toàn diện hệ thống GDĐT, tạo bước chuyển căn bản, mạnh mẽ về chất lượng GDĐT; mở rộng cơ hội học tập cho mọi người dân, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, quyền được học tập suốt đời; đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao, cho sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Về mục tiêu cụ thể, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, đến năm 2030 phấn đấu đạt 4 nhóm mục tiêu. Trong đó, với nhóm mục tiêu đầu tư cho cơ sở giáo dục đại học, Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu đầu tư để hiện đại hóa cho khoảng 8 cơ sở giáo dục đại học công lập trọng điểm lọt nhóm 200 đại học hàng đầu châu Á và tối thiểu có 1 cơ sở giáo dục đại học công lập lọt nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới ở một số lĩnh vực trọng điểm.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày tóm tắt Tờ trình. Ảnh: Lâm Hiển

Đến năm 2035, Chương trình đặt mục tiêu đầu tư xây dựng 100% các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông đạt chuẩn về cơ sở vật chất; 100% cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông có đủ thiết bị dạy học để triển khai thực hiện đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Báo cáo tóm tắt Báo cáo thẩm tra sơ bộ do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày. Theo đó, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành sự cần thiết đầu tư Chương trình để thể chế hóa chủ trương của Đảng về phát triển và đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo. Hồ sơ Chương trình được chuẩn bị đầy đủ, công phu; bảo đảm phù hợp với quy định về chương trình mục tiêu quốc gia theo Luật Đầu tư công.

Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát Chương trình, đối chiếu với các Chương trình mục tiêu quốc gia đang triển khai và các Chương trình mục tiêu quốc gia sẽ được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư tại Kỳ họp thứ Mười để bảo đảm không trùng lắp hoạt động, chồng chéo nhiệm vụ; đồng thời rút kinh nghiệm khi thiết kế và triển khai Chương trình này.

Sớm chuẩn bị các văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình bảo đảm chất lượng, kịp thời, tổ chức thực hiện hiệu lực, hiệu quả. Bổ sung báo cáo ý kiến của Kiểm toán nhà nước về Chương trình theo Nội quy Kỳ họp Quốc hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày Báo cáo thẩm tra. Ảnh: Lâm Hiển

Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội nhận thấy, mục tiêu chung cần tập trung vào hai vấn đề lớn: hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục quốc dân, tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng giáo dục và đào tạo; bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Về mục tiêu cụ thể, Thường trực Ủy ban đề nghị cần nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng điều kiện bảo đảm tính khả thi để cân nhắc các chỉ tiêu 30% (đến năm 2030) và 100% (đến năm 2035) số cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông thực hiện đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học (bao gồm cơ sở vật chất, nguồn cung cấp đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học bằng tiếng Anh).

Ngắn gọn, bảo đảm thực hiện ngay

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Chương trình phải có tầm nhìn dài hạn, dự báo trước xu hướng phát triển của xã hội, thị trường lao động trong tương lai; đáp ứng yêu cầu về kỹ năng số, kỹ năng mềm để bảo đảm tính thời sự và hiệu quả lâu dài.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, phạm vi thực hiện của Chương trình phải tránh dàn trải, tập trung vào vấn đề cốt lõi, cấp bách hiện nay như: chuyển đổi số, đào tạo chất lượng cao, giáo dục ở vùng sâu, vùng xa. “Giáo dục của chúng ta chỗ nào yếu thì phải tập trung nhiều ở đó để đẩy mạnh lên”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Về nguồn vốn, khả năng cân đối, phương án bố trí vốn đối với Chương trình, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, về nguyên tắc Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm toàn diện về xác định tổng vốn thực hiện chương trình. Do vậy, cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để bảo đảm phù hợp mục tiêu, nhu cầu, quy mô, tuân thủ phương pháp xác định vốn đầu tư, quy định của pháp luật liên quan.

Đồng thời, có cơ chế phân bổ vốn linh hoạt, ưu tiên cho các dự án có khả năng sinh lời xã hội cao; cho phép các địa phương được chủ động điều chỉnh phù hợp với điều kiện thực tế; thiết lập cơ chế hấp dẫn để khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư vào giáo dục.

Nhấn mạnh yêu cầu khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư cho giáo dục đào tạo, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đây là một nội dung quan trọng trong Chương trình. Nếu còn "chăm bẵm" vào nguồn lực từ ngân sách nhà nước sẽ có hạn chế nhất định, nên cần có cơ chế hợp tác công tư (PPP) trong xây dựng cơ sở vật chất, đầu tư trang thiết bị, có thêm nhiều trường học do nhà đầu tư nước ngoài đầu tư ở nước ta, giúp học sinh Việt Nam có thể “du học” ngay ở trong nước.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cần phân cấp thẩm quyền, trách nhiệm của người quản lý, điều hành giữa trung ương và địa phương, Bộ Giáo dục và Đào tạo với các Bộ, ngành; cơ chế kiểm tra, giám sát; rà soát Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2050 để bảo đảm nhất giữa Chương trình với quy hoạch tổng thể quốc gia và pháp luật liên quan.

Các đại biểu tham dự phiên hop

Nhấn mạnh tầm quan trọng của Chương trình, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, phải tập trung vào những vấn đề cốt lõi, cấp bách, bảo đảm quy định ngắn gọn, có thể thực hiện ngay sau khi được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Mười; tránh trùng lặp với nội dung của dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

“Chính phủ cần chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Tài chính, các Bộ liên quan để rà soát, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để thuyết phục được Quốc hội biểu quyết thông qua. Tính khả thi chỉ được bảo đảm khi xác định rõ nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị, cách làm, nguồn lực thực hiện…”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Đồng tình với sự cần thiết trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư Chương trình, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến cũng đề nghị, cần tiếp tục rà soát nội dung, phạm vi, đối tượng điều chỉnh của Chương trình, bảo đảm không chồng lấn nhưng cũng không được bỏ sót.

Về nguồn vốn, Tờ trình của Chính phủ xác định vốn của Chương trình này từ vốn ngân sách Trung ương, vốn ngân sách địa phương, vốn đối ứng của các cơ sở giáo dục nhà nước và giáo dục đại học, vốn huy động hợp pháp. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội lưu ý, cần có tiêu chí phân bổ vốn đối ứng cho ngân sách địa phương, không làm khó những tỉnh chưa tự chủ ngân sách, phải sử dụng nguồn vốn đối ứng này.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, chủ động tích cực, sự phối hợp chặt chẽ của cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra trong quá trình chuẩn bị hồ sơ Chương trình trong bối cảnh vừa chạy vừa xếp hàng.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu tiếp thu tối đa ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan chủ trì thẩm tra, các cơ quan phối hợp thẩm tra, bảo đảm tính chính xác các thông tin số liệu. Đặc biệt, khẩn trương rà soát, chỉnh lý, hoàn thiện hồ sơ đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia này vì đây là chương trình đã có phân kỳ thực hiện, nội dung rất cụ thể.

Thanh Hải

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/chuong-trinh-muc-tieu-quoc-gia-hien-dai-hoa-nang-cao-chat-luong-giao-duc-va-dao-tao-bao-dam-co-tam-nhin-dai-han-du-bao-truoc-xu-huong-phat-trien-cua-xa-hoi-10395987.html