Chụp CT toàn thân tầm soát ung thư, đột quỵ: Bác sĩ đưa ra cảnh báo

4 giờ trướcBài gốc

Ung thư và đột quỵ đang trở thành "bộ đôi sát thủ" đe dọa sức khỏe người Việt. Mỗi năm, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nước ta ghi nhận khoảng 165.000 ca ung thư mới, 115.000 ca tử vong, cùng 200.000 ca đột quỵ.

Những bệnh ung thư phổ biến nhất gồm gan, phổi, dạ dày, vú và đại trực tràng, đáng lo ngại là không ít trường hợp được phát hiện ở độ tuổi đôi mươi. Đột quỵ - căn bệnh từng gắn liền với người cao tuổi - nay cũng đang "trẻ hóa" khi nhóm bệnh nhân dưới 45 tuổi chiếm tới 10-15% tổng số ca.

Trước thực tế này, nhiều cơ sở y tế bắt đầu triển khai chụp cắt lớp vi tính (CT) toàn thân như một giải pháp tầm soát sớm ung thư và phòng ngừa đột quỵ. Phương pháp được xem là "lá chắn" giúp phát hiện bệnh sớm, song các chuyên gia cảnh báo không phải ai cũng nên thực hiện, bởi việc lạm dụng có thể tiềm ẩn rủi ro cho sức khỏe.

Tiềm ẩn nguy cơ nhiễm xạ

Tại Hội thảo tiền hội nghị Ứng dụng CT Photon trong chẩn đoán tim mạch và ung bướu do Bệnh viện Đa khoa Phương Đông (Hà Nội) tổ chức, GS.TS.BS Phạm Minh Thông, Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam, nhấn mạnh CT có thể dùng để tầm soát ung thư và đột quỵ, nhưng không phải ai cũng cần. Việc thực hiện phải có chỉ định cụ thể của bác sĩ, dựa trên yếu tố nguy cơ, độ tuổi và tiền sử bệnh lý.

Chụp CT (chụp cắt lớp vi tính) là sự kết hợp hình ảnh X-quang được chụp từ các góc khác nhau trên cơ thể đồng thời sử dụng máy tính để tạo ra hình ảnh cắt lát của xương, mạch máu và mô mềm. Ảnh: Duy Hiệu.

Theo GS Thông, người có nguy cơ cao ung thư phổi có thể chụp CT liều thấp, hoặc nếu điều kiện cho phép, sử dụng CT Photon - công nghệ thế hệ mới với độ chính xác cao hơn. Tương tự, người có bệnh tim mạch, đái tháo đường hoặc nguy cơ đột quỵ cũng có thể được chỉ định chụp CT để phát hiện sớm tổn thương. Tuy nhiên, việc áp dụng đại trà cho người khỏe mạnh là không cần thiết.

"Tự ý đi chụp CT không chỉ tốn kém mà còn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm xạ, đặc biệt nếu thực hiện nhiều lần. Điều này không chỉ ảnh hưởng cá nhân mà còn góp phần làm tăng phông nhiễm xạ quốc gia", GS.TS.BS Phạm Minh Thông, Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam, cảnh báo.

Ông cho hay chụp CT quá thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp và các bệnh lý ác tính khác, do đó chỉ nên thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Trẻ em và phụ nữ trong độ tuổi sinh sản cần đặc biệt hạn chế, vì dễ bị ảnh hưởng bởi tia bức xạ.

"Vũ khí" phát hiện tổn thương chỉ vài milimet

Theo GS Thông, công nghệ CT Photon là một bước tiến lớn trong y học hiện nay. Thiết bị này có thể phát hiện tổn thương ác tính chỉ vài milimet, trong khi các máy CT truyền thống chỉ nhận diện được tổn thương ở kích thước centimet.

"CT Photon giúp nhận diện những tổn thương rất nhỏ ở gan, phổi, mạch vành. Nhờ đó, bác sĩ có thể phát hiện sớm ung thư hoặc bệnh lý tim mạch ngay cả khi chưa có triệu chứng", ông nói.

GS.TS.BS Phạm Minh Thông, Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân Việt Nam phát biểu tại hội nghị. Ảnh: BTC.

Dù vậy, GS Thông nhấn mạnh ngay cả với công nghệ tiên tiến này, tầm soát chỉ nên áp dụng cho nhóm nguy cơ cao như người lớn tuổi, người có tiền sử bệnh hoặc yếu tố di truyền.

Chia sẻ thêm, bác sĩ chuyên khoa II Ngô Quang Định, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh và Điện quang can thiệp Quốc tế Phương Đông, cho biết thời gian qua bệnh viện đã ghi nhận nhiều trường hợp phát hiện ung thư gan tái phát khi khối u mới chỉ vài milimet.

"Phát hiện sớm giúp bệnh nhân được điều trị triệt căn, tránh nguy cơ di căn", bác sĩ Định nói.

Ngoài độ chính xác cao, CT Photon còn giúp giảm đáng kể liều tia X và lượng thuốc cản quang so với CT thông thường. Điều này đặc biệt có ý nghĩa với trẻ em, người cao tuổi, bệnh nhân suy thận hoặc các trường hợp cần theo dõi định kỳ.

"Không phải cứ chụp CT thường xuyên là tốt. Hãy để bác sĩ chỉ định đúng người, đúng thời điểm, đó mới là cách bảo vệ sức khỏe thông minh", GS Phạm Minh Thông khẳng định.

Phương Anh

Nguồn Znews : https://lifestyle.znews.vn/chup-ct-toan-than-tam-soat-ung-thu-dot-quy-bac-si-dua-ra-canh-bao-post1592238.html