Chuyển chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai về cấp xã:Cần phù hợp thực tiễn

2 giờ trướcBài gốc

Tiếp nhận thủ tục về đất đai tại Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố Hà Nội - Chi nhánh số 11.

Đòi hỏi cấp thiết từ thực tiễn

Hiện nay, việc sắp xếp hệ thống văn phòng đăng ký đất đai được kỳ vọng tạo hiệu quả tích cực. Một trong những đề xuất đáng chú ý gần đây đến từ Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh (Viện IEER). Viện đã gửi kiến nghị tới Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nội vụ, Cục Quản lý đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đề xuất 2 phương án sắp xếp hệ thống văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh sao cho phù hợp cấu trúc chính quyền địa phương 2 cấp, tinh thần của Luật Đất đai năm 2024.

Phương án thứ nhất, Viện IEER đề xuất tách bạch hai nhóm chức năng: Chức năng kỹ thuật tài nguyên tiếp tục do Văn phòng Đăng ký đất đai cấp tỉnh đảm nhiệm, còn chức năng hành chính liên quan đến đất đai được phân cấp cho chính quyền cơ sở.

Cụ thể, Văn phòng Đăng ký đất đai cấp tỉnh hoạt động theo mô hình đơn vị sự nghiệp tự chủ hoàn toàn, thực hiện các nghiệp vụ kỹ thuật, đồng thời bố trí các cơ sở tiếp nhận hồ sơ kỹ thuật theo mật độ dân cư từng khu vực. Các chi nhánh hiện có được sắp xếp lại theo hướng gần dân hơn, song không sử dụng kinh phí từ ngân sách để bảo đảm tính tự chủ và trách nhiệm trong cung ứng dịch vụ công.

Cấp xã được giao nhiệm vụ quản lý đất đai như cấp sổ lần đầu, thụ lý - chỉnh lý thông tin, xét duyệt chuyển mục đích sử dụng đất, tiếp nhận hồ sơ liên quan đến quyền sử dụng đất... Viện cho rằng, phương án này tạo sự phân công rõ ràng, phù hợp thực tiễn quản lý ở cơ sở.

Phương án thứ hai, Viện IEER đề xuất, Văn phòng Đăng ký đất đai cấp tỉnh trở thành đầu mối duy nhất tiếp nhận, xử lý toàn bộ thủ tục liên quan tới đất đai, kể cả cấp giấy chứng nhận lần đầu.

Cấp xã theo đó chỉ thực hiện nhiệm vụ mang tính phối hợp như giải phóng mặt bằng, giao - thuê đất hoặc chuyển mục đích sử dụng đất trong phạm vi được phân cấp.

Phương án này được đề xuất trên cơ sở tính toán tới tính đặc thù chuyên môn của ngành Tài nguyên, hạn chế nguy cơ phát sinh chi phí lớn nếu chuyển giao nhiệm vụ về cơ sở, bởi để 3.321 đơn vị hành chính cấp xã trên cả nước đảm nhận nghiệp vụ kỹ thuật tài nguyên sẽ cần đầu tư rất lớn về hạ tầng, nhân lực và kinh phí thường xuyên.

Một số địa phương cho rằng, việc chuyển một số thẩm quyền của chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai về cấp xã có thể giúp người dân thuận lợi hơn trong thực hiện thủ tục đất đai. Thực tế, một số loại việc như tách thửa, đính chính, cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… cấp xã vẫn phải thẩm tra trước khi chuyển lên Văn phòng Đăng ký đất đai để hoàn tất hồ sơ, khiến quy trình kéo dài, người dân phải đi lại nhiều nơi.

Phó Chủ tịch UBND xã Phượng Dực Nguyễn Hữu Khoa đề nghị, thủ tục liên quan tới xác định nguồn gốc đất, hạn mức, đính chính giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… nên giao cho cấp xã để thống nhất, bảo đảm quy trình "một cấp, một cơ quan".

Đồng quan điểm, Phó Chủ tịch UBND xã Ứng Thiên Nguyễn Anh Tuấn nêu ý kiến, khi các chức năng này chuyển về cấp xã, người dân chỉ cần làm việc tại bộ phận "một cửa" của xã, vừa minh bạch, vừa rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ...

Phía người dân, ông Nguyễn Công Toàn (xã Yên Bài) và chị Anh Phương (phường Dương Nội) cho rằng, cấp xã nắm rõ địa bàn, hiểu từng trường hợp nên xử lý sẽ nhanh, sát thực tế, tránh tình trạng “đi lại lòng vòng, khổ cho dân”, giảm tình trạng quá tải, hồ sơ tồn đọng...

Phân cấp hợp lý để tránh chồng chéo, quá tải

Từ góc độ quản lý nhà nước, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Mai Văn Phấn cho rằng, mô hình văn phòng đăng ký đất đai một cấp trực thuộc sở hiện nay về cơ bản đang vận hành hiệu quả, phù hợp yêu cầu tinh gọn bộ máy, mở rộng xã hội hóa dịch vụ công. Việc tổ chức chi nhánh theo khu vực thời gian qua giúp giảm phân tán thẩm quyền, khắc phục tình trạng chồng chéo giữa khâu xác lập pháp lý ban đầu và khâu thực hiện quyền của người sử dụng đất.

Hiện, hơn 80% số chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai tự chủ tài chính. Nếu chuyển toàn bộ hoạt động về xã thì chi phí vận hành, lương, phụ cấp sẽ phải lấy từ ngân sách, tạo áp lực lớn. Do đó, việc chuyển giao thẩm quyền cần được tính toán thận trọng, dựa trên nguyên tắc không làm đứt gãy hoạt động hiện hữu, không tạo chồng chéo mới, phù hợp lộ trình sắp xếp đơn vị sự nghiệp công theo yêu cầu của Trung ương và Chính phủ trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Bên cạnh đó, hiện dữ liệu đất đai đã phân quyền cho hơn 2.300 đơn vị hành chính cấp xã; các đơn vị còn lại đang tiếp tục hoàn thiện hạ tầng và đào tạo nhân lực. Khi dữ liệu được đồng bộ, minh bạch, việc phân cấp một số thủ tục xuống cơ sở sẽ thuận lợi hơn, bảo đảm “đúng người, đúng việc, đúng thẩm quyền”. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng hệ thống quản lý đất đai thống nhất, hiện đại, phục vụ người dân nhanh chóng nhưng vẫn giữ nguyên tắc tinh gọn và hiệu quả.

Về yêu cầu phân định rõ chức năng, theo Giáo sư Đặng Hùng Võ (nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cũ), với những dịch vụ có thể thu phí, doanh nghiệp hoặc đơn vị sự nghiệp làm tốt thì nên giao cho họ để giảm tải cho cơ quan nhà nước. Với những nhiệm vụ mang tính pháp lý, bảo đảm an toàn và quyền lợi của người dân, cần giao cho chính quyền cơ sở, bởi “cấp xã gần dân, hiểu đất, xử lý kịp thời hơn”...

Thiết nghĩ, việc tổ chức lại hệ thống văn phòng đăng ký đất đai theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là nhu cầu khách quan, xuất phát từ đòi hỏi của đời sống và quản lý hiện đại. Tuy nhiên, mọi điều chỉnh cần bắt đầu từ đánh giá tổng thể, có lộ trình, tránh chồng chéo chức năng nhiệm vụ nhằm đạt hiệu quả như mục tiêu đề ra.

Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh Phạm Viết Thuận:
Cần vận hành thống nhất và tập trung

Việc giữ nguyên mô hình Văn phòng Đăng ký đất đai cấp tỉnh và các chi nhánh trực thuộc vẫn là phương án phù hợp nhất. Hiện nay, hoạt động đăng ký đất đai mang tính chất đặc thù, đòi hỏi năng lực kỹ thuật cao, vì vậy, hệ thống cần được vận hành thống nhất, tập trung, tránh tình trạng phân tán nhiệm vụ về các cấp chính quyền chưa đủ điều kiện về hạ tầng, nhân lực và chuyên môn.

Việc điều chỉnh chức năng hoặc chuyển giao nhiệm vụ kỹ thuật xuống cấp xã chỉ có thể đặt ra khi bảo đảm đồng bộ 4 yếu tố: Hạ tầng số, nhân lực địa chính, quy chế phối hợp và năng lực quản lý dữ liệu theo chuẩn quốc gia.

Về dài hạn, dữ liệu đất đai, đặc biệt là ranh giới thửa đất và tờ bản đồ phải được chuẩn hóa phục vụ sàn giao dịch dữ liệu theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ...

Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Hòa Xá Nguyễn Hồng Điệp:
Xử lý nhanh, chính xác ngay tại cơ sở

Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thời gian qua đã cho thấy hiệu quả rõ rệt trong giải quyết hồ sơ đất đai. Với mạng lưới chính quyền gần dân, đội ngũ địa chính xã nắm chắc nguồn gốc từng thửa đất nên các thủ tục liên quan đến xác minh, xét nguồn gốc, đính chính sai sót, cấp đổi, cấp lại giấy chứng nhận hay chia tách thửa đều có thể xử lý nhanh, chính xác ngay tại cơ sở.

Thực tế, hầu hết các bước của các thủ tục này đều phải quay về địa phương để lấy xác nhận, dù hồ sơ nộp tại Văn phòng Đăng ký đất đai. Như vậy vừa tốn thời gian của người dân, vừa tạo thêm vòng trung gian không cần thiết.

Vì vậy, quá trình sắp xếp lại hệ thống đăng ký đất đai cần đi theo hướng phân quyền mạnh hơn cho cấp xã đối với nhóm thủ tục mang tính quản lý thường xuyên và không phát sinh phí, lệ phí để tạo thuận lợi cho người dân.

Ông Trần Văn Hiến, thôn Lựu Thượng, xã Phượng Dực:
Mong thủ tục minh bạch, một đầu mối rõ ràng

Tôi cho rằng yêu cầu quan trọng nhất hiện nay là phải tổ chức lại hệ thống theo hướng khu vực, thuận tiện tiếp cận và rõ ràng trách nhiệm.

Theo đó, mọi thủ tục liên quan đến mua bán, chuyển nhượng, cho tặng, đính chính hay biến động đất đai của người dân cần được tiếp nhận trực tiếp tại Văn phòng Đăng ký đất đai. Khi hồ sơ do Văn phòng Đăng ký đất đai xử lý, thì chính cơ quan này phải là nơi tiếp nhận ban đầu, hướng dẫn đầy đủ, cập nhật tiến độ và trả kết quả cuối cùng.

Việc tách các khâu cho đơn vị trung gian tiếp nhận vừa làm tăng nguy cơ đùn đẩy trách nhiệm, vừa khiến người dân không biết rõ cơ quan nào đang trực tiếp xử lý hồ sơ. Một thủ tục mà qua quá nhiều cửa thì người dân chỉ thêm phiền hà, tốn phí dịch vụ, kéo dài thời gian. Khi dữ liệu số, quy trình xử lý và trách nhiệm được minh bạch tại một đầu mối, người dân sẽ yên tâm hơn khi thực hiện các giao dịch pháp lý quan trọng liên quan đến tài sản của gia đình. Người dân chỉ mong thủ tục minh bạch, một đầu mối rõ ràng, nộp một lần và nhận kết quả đúng hẹn...

Sơn Tùng ghi

Bạch Thanh

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/chuyen-chi-nhanh-van-phong-dang-ky-dat-dai-ve-cap-xa-can-phu-hop-thuc-tien-724335.html