Chuyển dịch năng lượng hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao và bền vững

một giờ trướcBài gốc

Diễn đàn “Đầu tư phát triển năng lượng hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao và bền vững”.

Cơ hội lớn cho đầu tư phát triển và chuyển dịch năng lượng

Phát biểu tại Diễn đàn “Đầu tư phát triển năng lượng hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao và bền vững” do Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới (Viện Hàn Lân Khoa học xã hội Việt Nam) tổ chức ngày 21/8 tại Hà Nội, TS.Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho biết năng lượng chính là huyết mạch của nền kinh tế, là nền tảng của mọi hoạt động kinh tế - xã hội, là cơ sở hạ tầng thiết yếu góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia và tăng trưởng kinh tế.

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP cao, ngành Năng lượng phải đi trước một bước. Nghĩa là tốc độ phát triển của ngành Năng lượng phải cao hơn tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 1,5 lần để bảo đảm nguồn cung ổn định, kịp thời và đủ đáp ứng nhu cầu mở rộng sản xuất, tiêu dùng của toàn xã hội, nuôi dưỡng mọi hoạt động sản xuất, sáng tạo của xã hội. Ví dụ, tại Việt Nam nếu GDP tăng 8% thì năng lượng cần tăng tương ứng khoảng 10–11% và tiếp tục duy trì tỷ lệ này trong những năm tới.

TS. Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội.

Quá trình chuyển dịch trong chuỗi cung ứng năng lượng này mở ra một thời kỳ đầy tiềm năng và cơ hội cho lớn các doanh nghiệp, từ doanh nghiệp nhà nước đến doanh nghiệp tư nhân, từ các tập đoàn lớn đến doanh nghiệp nhỏ và vừa - tham gia, cạnh tranh và sáng tạo.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 nhằm thể hiện trách nhiệm quốc tế, song song với đó là động lực để tái cấu trúc hệ thống năng lượng quốc gia theo hướng hiện đại, xanh và bền vững hơn, đồng thời, thu hút đầu tư cho chuyển dịch năng lượng.

Theo TS.Tạ Đình Thi, Quy hoạch điện VIII điều chỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và ban hành với những mục tiêu khá tham vọng trong phát triển các loại hình năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo và năng lượng mới.

Để đạt mục tiêu hơn 183.000 MW công suất vào năm 2030, song song với việc xây dựng đồng bộ hệ thống truyền tải điện, trong giai đoạn 2026 – 2030, ước tính cần khoảng 136 tỷ USD đầu tư. Nhìn vào các mục tiêu và những con số đầy tham vọng này, có thể khẳng định cơ hội đầu tư là rất lớn.

Nhiều thách thức về mục tiêu tăng trưởng

Tuy nhiên, theo TS.Tạ Đình Thi cũng có nhiều thách thức lớn đang đặt ra, như những rào cản về cơ chế, chính sách, pháp luật chưa đồng bộ, thủ tục hành chính còn bất cập; Rủi ro công nghệ, tài chính do sự phụ thuộc vào nước ngoài.

Nhìn nhận từ góc độ tăng trưởng, PGS.TS. Trần Đình Thiên - chuyên gia kinh tế cho rằng để đạt mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, giai đoạn 2026-2030 Việt Nam phải duy trì tăng trưởng 8-10%/năm. Để thực hiện mục tiêu này, đòi hỏi nhu cầu năng lượng khổng lồ ước tính cần bổ sung thêm 150.000 MW năng lượng tái tạo đến năm 2035, tương đương khoảng 1.500 dự án mới. Đây là thách thức rất lớn vượt xa năng lực triển khai hiện tại, đòi hỏi Việt Nam phải đối mặt với bài toán cần có những đột phá trong cơ chế, chính sách và quản trị.

Bên cạnh đó, PGS.TS. Trần Đình Thiên cho biết mỗi năm, Việt Nam cần huy động khoảng 240-245 tỷ USD, trong đó riêng ngành Điện chiếm hơn 21 tỷ USD. Đây cũng là thách thức lớn về huy động vốn. Với khả năng ngân sách chỉ đáp ứng khoảng 35%, phần lớn nguồn lực còn lại phải đến từ khu vực tư nhân và vốn quốc tế thì mới đáp ứng đủ nhu cầu đầu tư này.

Ngoài ra, các vướng mắc rào cản hiện này còn nằm ở vấn đề thủ tục pháp lý, theo số liệu thống kê của Bộ Tài chính, có tới trên 2.200 dự án với tổng vốn tương đương khoảng 6 triệu tỷ đồng bị hiện đang bị treo hoặc đình trệ do vướng mắc thủ tục, pháp lý.

Đáng lo ngại là những vướng mắc này đã và đang là rào cản lớn đối với các dự án, đặc biệt là các dự án năng lượng quy mô lớn như điện hạt nhân, thủy điện, dự án điện khí LNG, ảnh hưởng lớn tới các nguồn cung điện chủ lực và mục tiêu đảm bảo an ninh năng lượng trong dài hạn.

Đồng bộ các giải pháp thực hiện song hành mục tiêu tăng trưởng

Theo các chuyên gia, để giải quyết được những thách thức này, đòi hỏi Việt Nam phải có những bước đi đột phá về cơ chế, chính sách, cũng như cách tiếp cận trong huy động và sử dụng nguồn lực, đặc biệt là vai trò đặc biệt quan trọng của thị trường và nhất là việc cải cách thể chế, từ đơn giản hóa thủ tục hành chính đến tạo môi trường minh bạch, công bằng cho mọi thành phần kinh tế.

Đưa ra giải pháp khuyến nghị để thực hiện được các mục tiêu phát triển năng lượng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tốc độ cao, ông Hà Đăng Sơn - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Tăng trưởng xanh Việt Nam cho rằng cần tập trung phát triển thị trường điện cạnh tranh, đẩy nhanh tiến độ xây dựng hạ tầng truyền tải, từng bước hình thành thị trường tín chỉ các-bon, mở rộng hợp tác quốc tế và thu hút vốn xanh.

Việc phân bổ hợp lý các nguồn điện theo từng vùng, gắn với phát triển hạ tầng, là yếu tố then chốt bảo đảm sự cân bằng cung cầu trong dài hạn. Bên cạnh đó, cần chú trọng phát triển hệ sinh thái công nghiệp và dịch vụ năng lượng, đồng thời đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ hiện đại.

Nhấn mạnh yếu tố hiệu quả, PGS.TS. Bùi Quang Tuấn - Phó Chủ tịch Hội Khoa học kinh tế Việt Nam khuyến nghị cùng với việc phát triển nguồn điện, Việt Nam cần chú ý đến hiệu quả sử dụng năng lượng và coi đây là yếu tố then chốt để đánh giá về chất lượng lượng tăng trưởng của các dự án điện.

Ngoài ra, theo ông Bùi Quang Tuấn, cần chú trọng ứng dụng mạnh khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, coi đây là chìa khóa để phát triển được một hệ thống truyền tải điện thông minh, ít tổn thất điện năng và tối ưu vận hành hệ thống cung ứng điện.

Hiếu Phương

Nguồn Tài Chính : http://tapchitaichinh.vn/chuyen-dich-nang-luong-huong-toi-muc-tieu-tang-truong-kinh-te-cao-va-ben-vung.html